-ò 12 ΑπΡιΛιογ 2οοι

ΕλΕνΘΞροτßπrΑ-9 ,r arrrr" ιον 2Φι

ΙΣΤOΡΙΚΑ
ΑΝΝΑΣ, κιßιΦιε, πιΛΑτοΣ,
üχλοò. Το σκηντκü τηò
«δßκηò» του Ιησοý, που τον
οδηγησε στη οταυρωση. Kar σε
δευτερο πλÜνο, ο Ιοýδαò που
πρüδωσε, ο ληοτηò ΒαραθθÜò που
γλßτωσε, ο ΠÝτροò που αρνηθηκε
τριò. Μπορουμε να μτλÜμε, üβωò,
για δßκη και να επτχετρησουμε την
αναψηλÜφηση ιηò 1,θ68 χρüνια
μετÜ; Oxr, αποφαßνετατ
καιηγορηματτκÜ ο καθηγητηò Γ.-Α.
ΜαγκÜκηò, που τη θεωρεß
«σιημÝνη δßκη», μτα παρωδßα θα
λÝγαμε. με προειλημμÝνη απüφαση
και χωρßò ßχνοò δτκαßου, αφου Kar
or μÜριυρεò εκδτþχδηκαν ωò
ψευδομÜρτυρεò.
Η εξουσßα - κοσμτκη Kar
θρησκευττκη- Ýντωδε να απετλεßτατ
και ο επτκßνδυνοò Ýπρεπε να
εξονιωθεß.
Το «ουκ Ýντ Ιουδαßοò ουδÝ Ελλην,
ουκ Ýνι δουλοò ουδÝ ελευΒεροò,
ουκ Ýνι Üροεν kar θηλυ..,»», η εποχη
Τ0 χρOυhü ενüò και οι Üνθρωποß τηò δεν μπüρεσαν
να ιου τα... συΥΧωρησουν.
ΠροαγαγγεßOÝγτOò 0αγÜτOυ ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ

το Ι,ΙΑΝtΦΕΣτο Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ Το.ιΣΚΗΝΙΚο»

τΩΝ ]ι,ΙΑΡτΥΡΩΝ ΣΤΟΝ ΠΙ/ΙΑΤΟ ΤΟγ ΔΡΑΜΑΤΟΣ
Η θεολογßα Το ιουδοßκü 0 χþρOò,
τηò δßκηò. σýστημα οι αιρÝσειò
Η Üρνηση νüμων και Και 0ι
του ΠÝτρου η προδοσ[α Πρωταγωνιστεò

Υπαßουνοò Ýτδοσπò ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ

Σιýποξη ýληò Εýμωυλοò Ýτδωπò Σ' ουτü το ταßχοò συνεργüστητw Δημωρμτü

ΝΑΣΟΣ ΓΚΟΛΕΜΗΣ ΠΕΡΙΟΣ ΦΑΣΟγΛΑΚΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΔΡΑΧrΑΣ ΙΑΚΙΒ ΣΙΜΠΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΡΩΝΑΙΟΣ
ΓΕΩΡΠΟΣ-ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΑΓΚΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ ΚΕΧΑΓΙΑΣ
Συνταισμüò . επμÝτεκ ΝΙΚΟΣ ΒΑΡΔΙΑΜt¹ΣΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣΤΖΑΦΕΡΗΣ . ΑΓΓΕ^ιΚΗ τΖΑΝποΠογΛογ
Πüυμοι οιτεργÜτε4 ΦΑΙΔΩΝ ΜΑ^ΙΓΚΟγΔΗΣ ΧΑΝΑΣΑΦΡΑΙ ΣΠΥΡΟΣΝ.ΤΡΩΙΑΝΟΣ Ποραγοβ
ΒΑΣιΛΗΣ ΚΑΡΔΑΣΗΣ - ΑηοποΛOΣ ΔΙΑΜΑΝτ¹Σ ΦΩτοΕΚΔοτιΚΗ Α,Ε,
υl.Ε^ωι* Ir.rtΑrm
 σημειωσειò
: Το «κοδGστωτικü Ýγκf,πμα»:
μιο κατπγοΡßο
ν επτχετροýοε κανεßò να τχνηλατηοει
κÜποτα οιαθερÜ που διατρÝχετ
ολüκληρη ιη χρονικη απüσταοη ιων
δυο χτλτεττþν που μαò χωρßΖουν απü ιη «δßκη»
ιου Ιησοý. θα διαπßστωνε ιüτε üτι οι σκηνÝò ιου
δραμαιοò σιο Πραττüρτο επαναλαμΒÜνοντατ,
απαρÜλλακιεò σιην υφη ιουò, σε καθεμτÜ
στιγμß τηò μακραßωνηò αυτηò περτüδου ιηò
ανθρþπτνηò Ιστορßαò, ΔταχροντκÜ σταθερÜ
παραμÝνουν πÜνιοτε τα δομτκÜ στοιχεßα ιου
σΚηνιΚου: ιο μεμονωμενο ατομο, ο «υΠηΚοοò»,
αντιμÝτωποò με την εκδικηιικüιηια ιηò
Εξουοßαò, επετδη ιüλμησε να αμφτσθηιησετ, με
ιο λüγο η με την πρÜξη, την «καθεοιηκυßα
τÜξη». ΑμφισΒητηση που. ουμφωνα με ιη
λογτκη ιηò Εξουσßαò, οποταδÞποιε μορφη kar
να Ýχετ αυτÞ, ουντσιÜ Ýνα κολÜστμο
« καδεσιωττκü Ýγκλημα».
ΛΠü
Α τεκ ßα
,ß Ι του
Εξουσßα, «κα8εσιωιτκοý εγκληματοò», θα
θυμßσουμε εδþ τρετò «μικρÝòι» ιοιορßεò απü την
περßοδο του ψυχροý πολÝμου. Eivar, πρþτον, η
δßκη του πρþην γεν. γραμματÝα του Κ.Κ. τηò
ΤσεχοσλοβακΙαò (1945-51) R. Slansky, η οποßα
σκηνοθετηθηκε, με üλουò ιουò κανüνεò ιηò
ποτντκηò δτκονομßαò, ιο ΝοÝμΒρτο ιου 1952 με
την καιηγορßα των «αντικαθεοτωιτκþν
ενεργετþν» Kar υστερα απü μßα εSδομÜδα
κατÝληξε στη θαναττκÞ καιαδßκη ιου Slansky
kar Üλλων δÝκα «εχOρþν ιηò λαßκηò
κυρταρΧßαò». Πολλοß απü ιουò «συνενüχουò»
τουò δα καιαδτκασιουν επßσηò σε μακροχρüνιεò
ποινcò. Εναò απü αυτουò ηιαν kar ο πρþην
υφυπουργüò Εξωτερτκþν, Arthur London, ια
απομνημονευμαια ιου οποßου («Η ομολογßα»)
αττοιελοýν σημερα μτα πολýιτμη πηγη yra ιη
σκοτεινη εκεßνη περßοδο.
Τα υρÜγματα, ωσιüσο, δεν εßνατ δταφορειτκÜ
4
διαχΡονικÞ
κατ σιην ανιßπερα üχθη του Ατλανιτκου: σιην
καρδτÜ ιου «ελεýθερου κüομου», Βα οδηγησει,
ακριθωò καιÜ ιο ßδιο μοιραßο ετοò 1θ52, η
υοιερßα ιου ψυχροý πολÝμου που δτακαιÝχετ
και την εκεß εξουσßα ιο Ζεýγοò Ethel kar
Julius Rosenberg στο εδþλτο και οτη
θαναττκη καταδßκη, Eivar ακρτθþò η υερßοδοò
εκεßνη, απü ιο 1θ47, καιÜ ιην οποßα ο
γερουσταοτηò McCarthy kar η «Επτφοπη καιÜ
ιων Ανιταμερικανικþν Δραστηρτοτηιων» Ýχουν
εξαπολυσει το κυνηγι ιων μαγισοþν καιÜ ιων
«συνοδοτιüρωνι»...
Το ßδιο ετοò, 1952, ατιοδεßχθηκε μοτραßο kar
yra τη δrkn μαò πρüσφατη Ιστορßα. Γτα να
θυμßσουμε μüνο μτα θλτΒερη επÝιειο ιων
ημερþν αυιþν: σττò 30 Μαριßου 1θ52 Ýπεφτε
νεκρüò απü ιτò σφαßρεò ιου εκιελεσττκου
αποσπÜσματοò ο Νßκοò Ι\{πε-\ογτÜwηò,
καταδτκαομÝνοò και εκεßνοò ωò «εχΒρüò ιου
καθεοιþτοò»,..
, υο αΠü
Λτη
/Ι"ο
εζακολουθòß να ουνιηρεß την κραιικη
οκοπτμüτητα, την εκδτκηττκüτηια τηò Εξουσßαò.
Eivar εκεßνοτ or κανüνεò που δτδÜοκουν üττ η
ανιßσταση κατÜ του καθεστþιοò αποιελεß εσχÜτη
προδοσßα. Ενα Ýγκλημα που δεν το οβÞνετ
ουτε η εσχÜτη ιων ποτνþν (crimen quod
morte ηοη intercidit), αλλÜ ακολουOεß ωò
ανÜδεμα τη μνημη ιου καταδτκαομÝνου ακüμη
kar σ' αυιÜ ια μÝλαθρα του ΑχÝροντα,
Η «δßκη» ιου Τησου και. κυρßωò. ιο
φιλÜνθρωπο μηνυμα του Ευαγγελßου δεν
αγγτξαν, üπωò αποδεßχθηκε απü ττò δυο
χτλτετßεò που κýλησαν σιο μεταξυ, ποιÝ ιουò
ιην Εξουοßα.
Φαßδων Μαλιγκοιιδηò
προληαι

aorkn κατηγορßα τηò «δßκηò», που δτεξÜγετατ αρχτκÜ σιο ΣυνÝδρτο ιων
ΑρχτερÝων kar μετÜ στο Πρατιüριο ιων Ρωμαßων χωρßò αποδετκττκÜ οτοτχεßα,
πραχττκÜ kar συνηγüρουò.., ηταν η θλαοφημßα «üιτ εαυτüν Θεοý υτüν
εποßησεν» [ΚατÜ ΙωÜνν., ιθ, 7] (θρηοκευιτκü Ýγκλημα - που αφορÜ ιον
ΚαßÜφα) kar δευτερον η «ανττποßηοη» τηò θαστλτκηò τδτüιηιαò (πολτιτκü
Ýγκλημα - που αφορÜ ιον ΠτλÜτο).
Σιην πρþτη κατηγορßα, οιην ερþιηση «...Συ ετ ο Χρισιüò ο υτüò του Θεου;,»
απανιÜ καιαφαιτκÜ «Εγþ ετμß» (ΚαιÜ ΜÜρκον, ιδ, 62). Σε δυο üμωò Ευαγγελτα
αρνεßτατ: «Υμεßò λÝγετε üιτ εγþ ετμß» (Λουκαò, κΒ, 63) η «Συ εßπαò»
(Μαιθαßοò, κστ, 64).
Στη δευτερη κατηγορßα, που αφορÜ ιουò Ρωμαßουò, στην ερþιηση «Συ er ο
θαστλευò των Ιουδαßων;» απαντÜ -συμφωνα με ιρετò ευαγγελτοτÝò- «Συ λÝγετò»
[ΚατÜ Μαιθαßον (κΖ, 11), ΚατÜ ΜÜρκον (τε, 2) kar ΚατÜ ΛουκÜν (κγ, 3)], που
σημαßνετ «Εου λÝγετò üττ εßματ Βαστλευò ιων Ιουδαßων»,
Και τα δυο «εγκλÞμαια» εητοýρουν την ποινÞ του δανÜιου. Το τιολιιικü
-συμφωνα με το Ρωμαßκü Δßκατο- προΒλÝπετ σταýρωση. Το θρησκευττκü
-συμφωνα με ιον Ιουδαßκü Νüμο- προΒλÝπετ θÜναιο με λιθοΒολισμü [πρβλ.
«Ημεßò νüμον Ýχομεν κατ καιÜ ιον νüμον ημþν οφεßλετ αποδανεßν» (ΚατÜ
ΙωÜνν., ιδ, 7)].
Or αρχιερεßò, αδυνατþνταò να τεκμηρτþσουν ττò ψευδομαριυρßεò (π.χ. το
«καταλýσατ ιον Ναüν kar δτÜ τρτþν ημερþν... Üλλον οτκοδομηοω»»), ετιιλÝγουν
την εýκολη «πολτττκÞ δßκη», δεßχνονιαò στον ΠτλÜιο τον... τÜχαιεò «ΒαστλÝα
των Ιουδαßων» - καιηγορßα που αρνεßτατ ο Ιησουò. «Ουκ Ýχομεν βgστλÝα ετ μη
Καßσαρα» - του λÝνε. Kar.., «εÜν ιουιον απολυσηò, ουκ ει φßλοò ιου Καßσαροò.
Παò ο Sαοτλεα εαυιüν ποτþν ανιτλÝγετ ιω Καßσαρτ» [ΚατÜ ΙωÜwηγ ιθ, 12, 15]
(...ΚαOÝναò που κÜνετ ιον εαυιü ιου ΒαστλÝα, «ανττιßθετατ kar επανασιατεß»
κατÜ ιου Καßσαροò) [θλ. Ερμην. Κατνηò Δταθ. Π.Ν. ΤρεμπÝλα, εκδ. Ο Σωιηρ,
Αδηνατ 19Β5]. Τον παρουοτÜΖουν δηλαδη ωò εξεγερμÝνο επαναστÜιη σιην
αδταοÜλευτη Ραχ Romana.
ΜονοκρÜιοραò kar αυτοκρÜιοραò ιüτε Þιαν ο «τκανüò» ΤτθÝρτοò (ΤιβÝριοò
Καßοαρ Αýγουσιοò, 14-37 μ.Χ.), που εßχε δταδεχθεß τον «θεοποτημÝνο»
Αυγουστο (Καßοαρα Αýγουστο, 2º π.Χ. - 1α μ.Χ.).
ΔτÜδοχοò του Ττθερßου υπßρξε ο παρÜφρων Καλτγουλαò (ΓÜτοò Καßσαρ
Αυγουσιοò Γερμαντκüò, 37-41 μ.Χ,), οια χρüντα του οποßου -συμφωνα με μτα
παρÜδοση του 4ου ar. που δεν Ýχετ επτβεβατωδεß- ο Πüνιτοò ΠτλÜτοò
αυιοκιüνεß το 3Β μ.Χ., Ýπετια απü δταιαγη ιου Καλτγουλα, ωò κακüò
«δτκαστηò»! Εßχε εκτελÝσετ Σαμαρεßιεò ιο 36 μ.Χ. χωρßò να προηγηδεß
αμερüληπιη δτκασιτκÞ δταδτκασßα.
Ο Πüντιοò ΠτλÜτοò -πιθανþò αιü την τÜξη ιων τππÝων- Ýπαρχοò τηò Ιουδαßαò
(26-36 μ.Χ.), εßνατ ο «δτκαστηò» με ιον αδυναμο, αμφτταλανιευüμενο
χαρακιηρα. η ο Ýπαρχοò με τον «πρακιτκü νου». που τον òνδταφÝρετ η ετρηνη
οτην περτοχη kar κυρßωò η εßσπραξη ιων φüρων. Με ιουò αρχτερεßò θα ια
ÝβαΖε, που «κρατουν» με τη θρηοκεßα ιο λαü σε υποταγη;

Νßκοò ΒαρδιÜμπασηò

5
Πρτιτοριο ΙερογΣΑΛΗΜ

ΜοκÝτο τηò
πüληò τηò
ΙερουσαλÞμ
οτην εποχÞ του
Ηρþδη τOυ
ΜεγÜλου

του ΒΑΣιΛΕιογΤΖ-RοερΗ
διευθυντß του ψßματò ανασκαφþν στην
φχαιολομκιß Εταιρεßα του Ισραß\

τελτκÞ ανÜκρτση ιου Χρτστοý απü ιο Ρωμαßο ηγε-

μüνα ΓDλÜτο και εν συνεχεßα η δτÜ οταυροý θανα-
ττκÞ καιαδßκη Του Ýλαβαν μÝροò, σýμφωνα με ττò
ευαγγελχÝò μαριυρßεò, μÝσα σιο χþρο ιου ρωμαß-
κου πραττορßου στην Ιερουοαλημ. Στον περýολο
ιου ßδτου κιτρßου, συμφωνα πÜντοτε με ττò ßδτεò
μαριυρßεò, or Ρωμαßοτ οφαιτþτεò περτγÝλασστ ιον
Χρτσιü, Τον φραγγÝλωσαν, Του Ýθαλωr ιο αχÜνθτ-
νο στειτýντ kar Του Ýδωσαν να σηκþσετ ιο σιαυρü
ιηò θαναττχßò Του ποτνηò. Εισι, απü ιο πραττüρτο
ÜρχτΖε kar ο δρüμοò του Μαριυρßου kar ιου ΠÜθουò
που θα καιÝληγε στο χþρο ιηò σιαýρωοηò, οτο
ΓολγοθÜ.
Η αφειηρßα του ΠÜθουò (το πραττüρτο), ο δρüμοò
που δτÞνυοε ο Χρτσιüò φοριωμÝνοò το σταυρü (η
Οδüò του Μαριυρßου) kar ο χþροò ιηò Σιαýρωοηò (ο
ΓολγοθÜò) εßνατ yra κÜ8ε χρισιτανü, που επτοκÝ-
πιετατ τουò Αγτουò Τüπουò εßιε ωò ευλαθηò προ-
οκυνητßò η ωò απλüò ιουρßσταò. or αγτüτεροτ προ-
σκυνηματικοß χþροτ σιην Ιερουσαλημ, Ομωò, εκτüò
απü την προσκυνηματτκÞ kar θρησκευττκß ιουò
σημασßα or χþροτ αυιοß αυοιελουν εδþ kar δυο αι- )
 «Χýρτηò» τηò ΙερουσαλÞμ
0πü το βυζOντινü
μωσOßκü τηò
Μýντομπο το
560 μ.Χ.

ΚοτεστραμμÝνο
παλÜτι του
Ηρþδη του
Μεγüλου

ι}
ι,;,J

Το ονÜκτορ0 Ρωμοßκü υδραγωγεßο

του I,1ρþδη Þ πOυ ΚαΤOσκευOστηκε
«Ηρþδειο,, επß Ηρþδη του
στην Ýρημο τηò ΜεγÜλου πριν απü τη
Ιουδοßοò γÝννηση του Χριστοý
Πρeιτοριο ΙερογΣΑΛΗΜ

0ι λεγεþνεò του
Τßτου Ýσβησον þνεò, πφßπου, Ýνα πολý Ζεστü κατ ενδταφÝρον Ζη-
κüOε ßχνοò τηò ιημα γlα ιουò τστορτκοýò, ιουò αρχατολüγουò kar
παλιÜò γεντκÜ yra üλουò εκεßνουò που θÝλουν να ερευνη-
ΙερουσαλÞμ 40 σουν ιην τστορßα και ιην αρχατολογßα τηò Αγßαò
χρüνυ μετÜ τη Πüληò,
Στοýρωση. Οπωò εßναι γνωσιü, η Ιερουσαλημ των χρüνων
0ριομβευπκÞ ιου Χρτστοý καιασφÜφηκε kar κυρτολεκικÜ οργþ-
οψßδα (81 μ.Χ.) με θηκε, σýμφωνα με τα ρωμαßκÜ Ýθτμα, απü ιιò λε-
τη λοφυρογþγηση
γεþνεò του Τßτου περßπου σαρÜντα χρüνια μετÜ τα
του Ναοý το 70
γεγονüτα ιου ΠÜδουò και τηò Σιαýρωοηò (70 μ.Χ.).
μ.Χ. Στη μÝση Η νÝα πüλη, Ατλßα Καπττωλßνα, που κιßσιηκε το
οριστερü, ο
135 μ.Χ. απü ιον αυιοκρÜτορα Αδρτανü πÜνω σια ε-
ΦλÜβιοò Ιþσηποò
κοι δεξιü, ο Τßτοò ρεßπτα ιηò παλτÜò, Þταν πολý δταφορεττκη ρυμοτο-
μτκÜ kar πολεοδομικÜ. Η μελÝτη kar η Ýρευνα yra
την ιαýιτση kar γεντκÜ η ερευνα yra τη γεωγραφι-
κÞ ιοποθÝιηση ιων ευαγγελτκþν χþρων ιου Μαρ-
ιυρßου σκοντÜφουν σε δýο κýρτα εμπüδτα: στην α-
νακρßΒετα των σýγχρονων πηγþν (Ευαγγελßων kar
Ιωσßπου) και σιην αδυναμßα τηò αρχατολογτκηò
οκαπÜνηò να σκÜψετ εκιεταμÝνα σιουò καιοτκημÝ-
νουò χþρουò τηò σημερτνηò Ιερουσαλßμ. ΠαρÜ ταυ-
ια or περτορτομÝνεò σε αρτθμü kar χþρο αρχατολο-
γτκÝò Ýρευνεò που Ýγτναν καιÜ κατρουò σε δτÜφορα
σημεßα τηò Ιερουσαλημ kar οτ αναρß8μητεò ιοπο-
γραφτκÝò Kar τσιορικογεωγραφτχÝò μελÝτεò που Ý-
χουν μÝχρτ σßμερα δτεξαχθεß και συνεχßΖουν να
δτεξÜγοντατ μπορουν να δþσουν μτα γεντκÜ καθα-
ρß ετκüνα τηò Ιερουσαλημ ιου Χρτσιοý. ErδrkÜ ιο
θÝμα ιου πρατιορßου τηò Ιερουσαλßμ Ýχετ απασχο-
λησετ yra πολυ κατρü τουò αρχατολüγουò, τουò r-

Η Ιερουσοf,þμ των χρüνων του Χριστοý

καταστΡüφηκΕ οπü τιò ßεγεþνεò του Τßτου
πΕΡßπου σοΡüντο χΡüνιο μ€τü τη Στοýρωση

στορτκοýò Kar τουò θεολüγουò, χωρßò να Ýχετ δοθεß
μÝχρτ σημερα συγκεκριμÝνη απÜνιηση. Το πρü-
θλημα ιου πραττορßου πηγÜΖετ απü το γεγονüò üιτ η
Ιερουσαλημ ωò μη πρωτεýουσα επαρχßαò δεν εßχε
μüντμο πρατιüρτο, δηλαδÞ ηγεμοντκü παλÜιτ.
Η επßσημη κατ μüνιμη κατοτκßα ιου Ρωμαßου η-
γεμüνα (πραßτορα) ιηò επαρχßαò Kar τηò Παλατστß-
νηò Βρτσκüταν σιην ΚατσÜρεια, την πüλη που ο θα-
σιλιÜò Ηgßýττò εßχε κιßσετ στα παρÜλτα τηò Μεσο-
γεßου. ΠρÜγμαιτ, απü ιτò αρχατολογτχÝò ανασκαφÝò
που γßνονται εδþ kar πολλÜ χρüντα στην πüλη αιτ
τη (ΚατσÜρετα) γνωρßΖουμε üττ ο πραßτοραò τηò Πα-
λατοτßνηò μειÜ ιο θÜνατο του βαστλτÜ Ηρþδη Ýμει-
νε στο βαστλικü παλÜττ τηò ΚαιοÜρεταò.
Σττò συντομεò kar περτοδτκÝò επτσκÝψετò του Ριο-
μαßου ηγεμüνα (πραßιορα) σιην Ιερουσαλημ, üπωò
καιÜ ιο ΠÜσχα τηò Σταýρωσηò του Χρτσιοý, μπο-
ροýσαν να τεθοýν στη δηθεσÞ ιου ωò κατοτκßα και
δταμονη δτÜφορα κτφτα, ια οποßα προσωρτνÜ μπο-
ροýσαν να οττομÜΖονται πραττüρτα. Or ευαγγεfuκÝò
περτκοπÝò, or σýγχlτονεò ιουδαßκÝò πηγÝò kar or r-
στορτκοß, üυωò ο Ιιßrσιιποò, δεν καθορßΖουν με σα-
φßνετα σε ποιο μÝροò ιηò πüληò δτÝμενε ο Ρωμαßοò
ηγεμüναò καιÜ ιτò εmσκÝψετò του στην Ιερουσαλημ.
Επßσηò καμτÜ οýγχροιm πηγη δεν υεριγlýφετ κιι-
ριακÜ ιο πρατιüρτο, Ýτστ που δα μαò θοηθουσε να το
καθορßσοιητε ιοπογραφικÜ και να ιο ταυτßσουμε με
Ýνα απü τα γνωστÜ κιßρτα ιηò Ιερουσαλßμ. Αυτüò
εßνατ ακρýþò ο λüγοò που οτ τστορτκοß και apxaro-
λüγοτ προτεßνουν μÝσα στον ασυχü χþρο ιηò αρ-
χαßαò Ιερουσολημ δýφορεò ιοποθεσßεò kar δτÜφο-
ρα γνωσιÜ κτßρτα yra το ευαγγελτκü πραττüρτο.
Ο Ρωμαßοò ηγεμüναò τηò Παλατστßνηò επτσκε-
πτüμενοò ιην Ιερουσολημ, ετδτκÜ σε μÝρεò αναια-

Β

ραχþν üπωò ηιαν or μεγÜλεò τουδαßκÝò εοριÝò,
μπορουοε να χρησιμοποτßσετ ωò πραττüρτο yra τη
δταμονη ιου ιρßα συγκεκρτμÝνα κιßρτα: πρþιον. ιο
ευρυχωρο kar πολυτελÝοιατο παλÜιτ που εßχε κιßσετ
ο Ηρþδηò σιο δυιτκü Üκρο ιηò πüληò (στην περτο-
χÞ του Πυργου ιου Δαβßδ üπωò λÝγετατ σημερα).
Δεýτεροg ιο υαλÜττ ιων Ασμοναßωγ που Sρτσκüιαν
πÜνω στο λüφο Στþν στο ανατολτκü μÝροò τηò πü-
ληò kar κοντÜ οιην orkia ιου αρχτερÝα. Και ιρßιον,
ιο ρωμαßκü φροýρτο Αντþντα που θρτοκüιαν σýμ-
φωνα με τον τστορτκü Ιþσηπο (Πüλεμοι, ΒιΒλ.
5:23Β-246) κολλημÝνο στη Βορετοδυιτκß γωνßα του
περιθüλου ιου τουδαßκοý Ναοý.
Το παλÜττ ιου Ασμοναßων οαν πραττüρτο μÜλλον
απορρßυιειατ απü üλουò ιουò ιστορτκοýò kar apxar-
ολüγουò, επετδÞ η θÝση ιου. μÝσα στην αρτστοκρα-
ττχÞ σuvorkia ιου λüφου Στþγ ιο καθτσιοýσε ακα-
τÜλληλο yra ηγεμοντκη δταμονη κυρßωò yra λü-
γουò ασφÜλειαò και προστασßαò.
ο μεγαλουρευÝσταιο και υολυτελÝσταιο κα-
τÜ ιον Ιþσηυο (Αρχατολογßα, θýλ. 15:318)
παλÜττ του βαοτλτÜ Ηρþδη ηταν üχτ μüνο
καιÜλληλο yra επßσημη κατοτκßα αλλÜ
παρεßχε και τη σχεττκÞ ασφÜλετα yra ιη
ΖωÞ ιου ηγεμüνα. Το τερÜσιτο κιτρτακü συγκρüτη-
μα ιου παλαιιου ηιαν αρκετÜ απομονωμÝνο απü ιτò
γυρω συνοτκßεò και προσιαιευüταν με ιlmλÜ τεßχη
kar πανßοχυρουò πýργουò. Η πολυιÝλετÜ του, οι α-
ναρßθμηιοτ βοηθητχοß χþροτ, ο1 ευρυχωρεò αυλÝò
του με ιτò πτσßνεò kar τουò μαρμÜρτνουò πßδακεò νε-
ΣτÞλη γιο το
ροý καθτοτοýοαν ιο παλÜιτ αυιü αντÜξτο yra ηγε-
θρßαμβο του Τßτου
μοντκß κατοτκßα, üπωò ακρýþò συνÝΒατνε Kar με
που φÝρει kat το
το παρüμοτο θαστλτκü παλÜττ τηò ΚατσÜρεταò, που
üνομο του
kar αυτü üπωò εßδαμε εßχε μετατραπεß σε πραττüρτο.
αυτοκρÜτορα
Πολλοß απü ιουò σημερτνουò δτακεκριμÝνουò apxar- Βεσπασιανοý
ολüγουò kar τσιορτκοýò παραδÝχοντατ üττ πρÜγματτ
ιο πρατιüρτο ιων Ευαγγελßων kar ιηò καιαδßκηò ιου
Χρτστου δεν εivar αλλο παρÜ το βαστλτκü παλÜιτ
του Ηριßýη. Αν παραδεχθουμε την εκδοχÞ αυιÞ τü-
τε αναl,κασιτκÜ θα πρÝπετ να μετατοπßσουμε την ετò
θανατον καταδßκη του Χρτσιου και την Οδü του ΠÜ-
θουò απü ιον ανατολτκü τομÝα τηò Ιερουσαλßμ σιο
δυτικü. Ομωò η ταýιτση αυτü πατιουστÜΖετ δυο δυ-
σκολßεò: πρþια τη γετινßαση του πραττορßου με ιον
τουδαΙκü Ναü kar δεýιερον ιην καιοχÞ kar rδro-
Η ονÝκριση και η κατοδßκη του Χριστοý
ÝΠαΒαν χþρσ σ€ μßο απü τιò ουΑÝò
του ρωμαßκοý φρουΡßου Αντþνια
κιησßα του παλαιτοý. Αν kar οτ τσιορτκÝò πηγÝò στω-
ποýγ φαßνειατ üμωò υολυ πτθανü üιτ το παλÜττ του
Ηρþδη σιην Ιερουσαλημ μειÜ ιο θÜνατü του παρÝ-
μετνε οτην τδτωττκη κατοχß τηò οτκογÝνεταò Ηρþδη.
Ετσι τουλÜχτσιον εξυπακουcιατ απü ιη μαρτυρßα
του ευαγγελτοιη ΛουτÜ (23:5-12), συμφωνα με ιην
οποßα ο ΠτλÜτοò Ýσιετλε τον Χρτστü yra ανÜκρτση
στο γτο του Ηρþδη, τον τειρÜρχη Αντßπα, που και
αυιüò θρτσκüιαν ιτò μÝρεò αυτÝò στην Ιερουσαλημ
yra τη γτοριη του εθραßκου ΠÜσχα. ΑναμφßΒολα
κατÜ ττò επτσκÝψετò ιου στην Ιερουοαλημ ο τετρÜρ-
χηò Ανιßυαò χρηστμοποτουσε ωò κατοτκßα το παλÜ-
ιτ του παιÝρα ιου Ηρþδη.
Ομωò, η μεγÜλη απüσιαση του παλαττοý απü ιον
ταραχþδη χþρο ιου τουδαßκοý Ναοý παρουστÜΖετ
το μεγαλýιερο κþλυμα γτα την ταυιιση ιου με το
πρατιüρτο. Or περτοδτκÝò επτσκÝψειò ιου Ρωμαßου )
Πρ,ηιτοριο ΙερογΣΑΛΗΜ
Ερεßπια τηò
ρωμσßκÞò ηγεμüνα σιην Ιερουσαλßμ kar or σχεττκÜ ολτγοη-
περιüδου οτην μερεò δταμονÝò ιου στην υüλη αυιη δεν εßχαν οýτε
Ιουδοßο. Η θρησκευττκü αλλÜ ουιε kar χαρακιηρα φτλοφρü-
ιη
ΣυνογωγÞ τηò νησηò. Ο πραßτοραò ανÝβατνε με οπεßρα
Κοπερναοýμ
(προοωπτκη φρουρÜ) απü την ΚατσÜρετα οτην Ιε-
ρουσαλßμ üταν υπηρχε φüθοò yra πολτιτκÝò αναια-
ραχÝò kar yra να επýλÝψετ προσωπτκÜ την ιßρηση
τηò τÜξηò σε περßπιωοη υου 8α υπηρχε ανÜγκη. Η
πüλη Ιερουσαλημ, ιο θρησκευιτκü kar εθντκü κÝ-
νιρο ιου τουδαßσμοý, αποτελοýσε πÜντα ιο επßκε-
νιρο πολτττκþν επανασιÜσεων kar δταταραχþν, ετδτ-
κÜ σττò μεγÜλεò εθραßκÝò γτοριÝò, üταν χτλτÜδεò
Iouδaior συγκεντρþνονταν εκεß yra να γτοριÜοουν
r<ar yra να προσφÝρουν στο Ναü τουò ττò νενομτ-
σμÝνεò θυσßεò που τουò υπÝβαλλε ο Μωσαßκüò Νü-
μοò. Hιaιr λοτπüν πολυ λογικü, ο εκÜστοιε πραßιο-
ραò, που ηταν επτφορττσμÝνοò εκτüò των Üλλων και
με τη σιραιτωιτκη ηγεσßα, να Βρßσκειατ κοντÜ σιουò
λεγεωνÜρτουò τηò ρωμαßκηò κατοχηò yra να επτ-
βλÝυετ kar να δτοτκεß. Αν η Ιερουοαλßμ Þταν το ε-
πßκενιρο ιων αναταραχþν, ο χþροò του Ναοý, που
συγκÝνιριονε üλα αυιÜ ια πλÞθη, αποτελοýσε την
αφετηρßα. Το φροýρτο Αντþντα, που Βρτοκüιαν
κολλημÝνο στη Βορετοδυιτκß γωνßα ιου περτθüλου
του Ναοý kar το ουοßο Þταν ανÝκαθεν επανδρωμÝνο
Τα ερεßπια που δεßχνογτοι στουò προσι(υνητÝò
εßγοι üσχετα μc το πραιτüριο γιοτß
ανÞκουν σò κεßΡιο μGτογ€νÝστ€ρων Εποχþν
10
με Ρωμαßουò σιραιτþτεò, εßχε αυιü το σκοπü: να
βλÝπετ απü κοντÜ τα γεγονüτα kar να επεμΒαßνετ ε-
γκαßρωò yra τη δτατηρηοη ιηò τÜξηò. Ενα παρüμοτο
φροýρτο Βρτσκüταν ακρτθþò στην ßδτα ιοποθεοßα,
στη Βορετοδυττκη γωνßα ιου Ναοý kar καιÜ την υε-
ρßοδο ιηò καιοχßò των Σελευκτδþν kar αργüιερα
σιουò χρüνουò ιων Μακκα3αßων. Το φρουρτο αυιü
υπηρχε απü τουò ελληντσττκοýò χρüνουò, üπωò μαò
λÝγετ ο τοιορτκüò Ιþσηποò (Πüλεμοι, θιθλ. 1:11Β),
üμωò ο θαστλτÜò Ηρþδηò αφοý το ανακαßνισε κατ
το μεγÜλωσε ιο ονüμασε Ανιþντα προò ττμüν ιου
Ρωμαßου Αντωνßου. ΜετÜ το θÜναιο ιου Ηρþδη,
κÜπου ιο 4 π,Χ., και την κÜθετρξη ιου yrou του
ΑρχÝλαου αυü ιην εξουσßα, η ρωμαΙκß κυθÝρνη-
ση ανÝλαΒε την επÜνδρωσÞ του kar το χρηστμοποß-
ησε yra τη δταμονß του ρωμαßκου στραιτωττκοý α-
ποοπÜοματοò κατοχßò. Or Eθpaior μτσοýσαν ιο
φρουρτο αυιü γιαιß συμθüλτΖε τη ρωμαßκß καιοχÞ
και ιην εθνκÞ ιουò υποδουλωση.
τσιορικüò Ιþσηποò γνþρτΖε καλÜ το φροι>
pro αυιü Kar το περτγρÜφετ με λεπτομÝ-
ρετεò οτο πÝμπτο βýλßο ιων ΠολÝμων του
(5:33Β-347). Συμφωνα με ιιò υερτγραφÝò
του το φροýρτο εßχε ιÝσσερτò πστýqmλουò
ΠυρΥουò σττò Υωντεò του Και μεσα περτεΙΧε ευρυΧω-
ρεò αυλÝò, πολυτελÝσταια δταμερßσματα yra καιοß-
του
κηση, Üφθονουò θοηθηττκουò χþρουò, λουιρÜ kar
μτα κρυφη υυüγετα σßραγγα που ιο συνÝδεε με ιο
εσωτερτκü του Ναοý. Οπωò λÝγετ ο τσιορτκüò, ιο ü-
λο συγκρüιημα ÝμοτοΖε μÜλλον με παλÜιτ παρÜ με
φρουρτο σιραιτωττκηò χρησηò. Or περτσσüτεροτ r-
σιορτκοß kar αρχατολüγοι παραδÝχοντατ üττ αυτü ιο
φροýρτο, Ανιþντα, χρηοτμοποßηοθ και ο ΠτλÜτοò
γτα τη δταμονη ιου σιην Ιερουσολßμ ιτò μÝρεò του
εθραßκου ΠÜοχα που ο Χρτστüò Ýμελλε να συλλη-
φθεß, να ανακρτθεß και να καταδτκασιεß σε θÜναιο.
Αναμφýολα, η ανüχρτση του Χρτστοý kar ιελτκÜ η
σε σταυρωση καταδßχη Του απü τον πραßιορα Πr-
λÜτο ÝλαΒαν μÝροò οε μτα αυü ττò αυλÝò του φρου-
ρßου αυιου που Þτστ στρωμÝνεò με πÝιρτνεò πλÜκεò,
ο Λιθüστlχ,ιτοò των Ευαlγελßων.
Σιη σημερτνη Ιερουσαλημ τßυοτε δεν Ýxer δτασω-
θεß απü το φημτσμÝνο φρουρτο-πρατιüρτο ιων ρω-
μαßκþν χρüνων. Ομωò ξÝρουμε που ακρýþò θρτ-
σκüιστ, γταιß η θορετοδυιτκη γωνßα, üπωò επßοηò
kar üλοò σχεδüν ο εξωτερτκüò περýολοò του ιου-
δαßκοý Ναοý, δτατηροýντατ. Τα ερεßπτα που δεßχνο-
ντατ στουò χρτσττανοýò προσκυνηιÝò μÝσα οτο ελ-
ληνορθüδοξο μοναστηρτ του πραττορßου kar αυτÜ
που Βρßσκονται στα παραπλÞστα μονασιηρτα των
Καλογρεþν ιηò Στþν και ιων Φραγκτσκανþν υερτÝ-
Χονιατ μεν σιο γε,"ικü Χþρο ιου αρΧαßου πραττορßου,
üμωò εßνατ σχεδüν Üσχεια με αυιü γτατß ωτÞκουν σε
Üλλα ρωμαßκÜ κτßρταμεταγενÝστερων εποχþν. l
4 π.Χ.
ΓÝwηση ιου Ηρþδη Αντßυα
63 π.Χ.
Ιδρýετατ ιο «Σανενιρßν»
(ΣυνÝδρτον), εθραßκü υολτττκü kar
δτκασιτκü σητΒοýλτο. το οποßο
λετιουργοýσε Kar ωò δτκαστßρτο,
αυοιελοýμενο αιΙü προεστοýò kar
αρΧτερετò
6 μ.Χ.
Ο Κουτρßντοò, επßφοποò τηò
Συρßαò, δτορßΖετ τον Awa αρχτερÝα
ß8 μ.Χ.
Ο Ýπαρχοò ιηò Συρßαò ΒολÝριοò
Γ\ρÜιοò δτορßΖετ τον ΚαßÜφα
αρχτερÝα, ευτκεφαλßò του
Σανενιρßν
36 μ.Χ. ιων Ρωμαßων. Or ατρÝσετò των
Σφαγη Σαμαρεττþν προοκυνηιþν Σαδδουκαßων και των Εσσαßων
απü ιο τππικü ιου Πüνττου εξαφανßΖονιατ. φÜφοντατ ια
ΠτλÜτου συνοπιτκÜ ΕυαγγÝλτα
37 μ.Χ. 68 μ.Χ.
ΘÜνατοò ιου ΤýÝριου. Ο ΔτÜλυση του Σανενιρßν
Καλτγουλαò αυτοκlýτοραò στη
Ρþμη 8Ο-ßΟΟ μ.Χ.
ΕμφανßΖοντατ ιο ΚαιÜ Ματδαßον
38 μ.Χ. kar το ΚαιÜ ΜÜρκον ΕυαγγÝλτον,
Ο Καλτγουλαò καθατρεß kar Υραμμενα στην αραμαlΚη
εξορizει τον Πüνιτο ΠιλÜιο, ο γλþσσα
οποτοò αυιοΚτονεΙ
94 μ.Χ.
39 μ.Χ. Ιþσηυοò, ΙουδαßκÞ Αρχαιολογßα,
ΘÜνατοò ιου Ηρþδη Αντßπα Γεντκüτερα το Ýργο ιου Ιþσηπου
φωτßΖετ πολλÝò πλευρÝò τηò Ζωηò
66-7Ο μ.Χ. ιων πρωιαγωντστþν ιηò περτüδου
Πüλεμοò των ΕΒραßων ενανιßον που ÝΖησε ο Ιησουò

25 μ.Χ.
Ο Ιησοýò Ýρχειατ σε επαφη με τον
ΙωÜwη ιον ΒαπττστÞ kar
συμμετÝτιετ σιον κýκλο των
συνομτληιþν του, ΘÜναιοò ιου
γεωγρÜφου ΣιρÜθωνα

26 μ.X'
Ο Πüνττοò ΠτλÜτοò δτορßΖετατ απü
τον ΤýÝρτο Ýπαρχοò ιηò Συρßαò,
περιοχß σιην οποßα ανÞκε η
Ιουδαßα, η ΣαμÜρετα κατ η
Ιδουμαßα

27 γ.Χ.
ΦυλÜκτση απü τον Ηρþδη Αντßπα
kar αποκεφαλισμüò ιου ΙωÜwη
του ΒαπτισιÞ. Ο Ιησοýò περτοδεýετ
σιην Καπερναοýμ kar τη
ΓεwησαρÝτ δτδÜσκονταò.
Δτογκþνετατ η wτßδραση των
φαναιτκþν Εθραßων ενανιßον του

29 μ.Χ
Περτοδεßα του Ιησοý σιην
Ιερουσαλημ yra τον εορτασμü του
ΠÜοχα. Συλληqm, προσαγωγß σε
δßκη κατ σιαýρωση ιου Ιησοý

33 μ.Χ.
Παραδοσιακß χρονολογßα
θαιτÜιωσηò του Ιησοý. Ο Απüστολοò
Παυλοò ασπÜΖετατ το χρτσιτσιτσμü

«Ιδε ο Ανθρωποò»:Εργο του Τιτσιüνο (Μουσεßο ΤÝχνηò Σεν Λοýιò, Μισοýρι)

Χ
*
h
Η Θεοηοτιη THr ΔικΗ:

0 Ιησοýò ενþπιον
του Πßüτου κοι σχειττιÜ με το λüγο που ο ΜÜρκοò προθαßνετ -με
του Κο߸φα. τον τρüπο που προθαßνετ- στη συμπλοκß ιηò αφη-
Μπροýπζινο γησηò mò Üρνησηò με εκεßνη τηò δτπληò δτκασττ-
ονüγλυφο του κηò δταδτκασßαò, θα πρÝπετ ν' απαντßσουμε σιο
ΝτογοτÝλο γταιß τοποθÝιηοε την αφßγηοη τηò Üρνησηò του ΠÝ-
ιρου μετÜ την αφηγηση ιηò δßκηò του Ιησου ενþ-
ΠΙον του αρΧιερεα.
Ο ΜÜρκοò παρουσιÜΖετ τον ΠÝιρο να ακολουθεß
μεν «εκ ιου μακρüθεν» -λüγω τηò σταταραχßò που
επτκρÜιησε καιÜ τη δτÜρκετα τηò σýλληψηò του Ιη-
σοý- αλλÜ να ετσÝρχετατ απ' ευθεßαò στην αυλÞ
του αρχτερÝα, να κÜθετατ Üνετα με ιουò εκεß υπη-
ρÝτεò kar να Ζεσταßνεται μπροσιÜ στη φωτý. Ο ΠÝ-
ιροò δεν φαßνεται να ατσθÜνετατ καμτÜ απετλη.
Στη συνÝχετα πορουστÜΖειατ η δßκη του Ιησου ενþ-
πιον του ορχτερÝα, η οποßα καταληγετ στο να Kpr-
θεß ο Ιησουò Ýνοχοò θαιητου, μονÜχα ιüτε ο ΜÜρ
κοò Ýρχετατ να αιθÝσετ τα περß τηò Üρνησηò του ΠÝ-
φου. Στο σημεßο αυτü θα πρÝπετ να Ýχοιητε καιÜ
νου üιτ ο ΠÝτροò αποιελοýσε ßσωò την πλÝον ηγε-
ιτκß φυστογνωμßα του αρχÝγονου χρτσιταντσμοý,
που σημαßνει üιτ η üποτα παρουσßαση ιηò γνωοιηò
σε üλουò Üρνησηò του δεν Þτστ δτüλου εýκολο εγ-
:<εßρημα: η εν λüγω Üρνηση, απü ιη σιτγμη που γß-

Ο Λουκüò τοποδ€τ€ß την Üρνηση

του ΠÝτρου πρßν οπü τη δßκη ενþπιον
του αΡΧιGρÝο κοι ο Ιωüwηò Κοτü τπ 6ιüΡΚòιο

νετατ καταγεγραμμÝττη αφfulηση, πρÝπετ με κÜποτ-
ον τρüπο να ερμηνεýσει την αρνηττκÞ στÜση του
ΠÝιρου. Μ'Üλλα λüγια, το ΚατÜ ΜÜρκον Ευαγ-
γÝλτο λετιουργεß εν προκετμÝνω ωò ερμηνεßα τηò
προφορτκηò παρÜδοσηò, μταò παρÜδοσηò που προ-
ερýτατ απü πlτωτογενη προσωmχß πηγη, δηλαδη
απü ιον ßδτο τον ΠÝφο.'ΕπομÝνωò ο ΜÜρκοò εßχε
κÜθε λüγο να μη θÝλετ με την αφηγηση ιηò Üρνη-
σηò του ΠÝφου να πλßξετ το κýροò του τελευταßου.
Αυτü που σßγουρα Þθελε Þτσι, μÝνονταò πτοιüò στα
γεγονüια, αφ' ενüò μεν να διßρετ κÜποτεò ευλογεò ε-
ξηγßσετò yra ιη στÜση ιου ΠÝτρου kr αφ'ετÝρου να
ετοηγηθεß ερμηνευυκÝò οτπτκÝò που θα ßταν πρü-
σφορεò θεολογχÜ και και' επÝκταση ποτμανττκÜ.
Αò δουμε την πρþιη απü ττò στοχοθεσßεò του: ε-
νþ ο ΠÝτροò φαßνετατ στην apdr να μην ατσθÜνε-
τατ -üπωò Ý)¼υμε Þδη πετ- καμτÜ απεýß και κα-
νÝνα φüθο, δταπτσιþνουμε üττ μειÜ την Ýκθαση τηò
δßκηò του Ιησοý ο ΜÜρκοò παρουστÜΖετ τον ΠÝιρο
με εντελþò Üλλα χρþματα. Ο ΠÝτροò ξεκτνÜ, απα-
ντþνταò σττò ερωτησετò που ιου απευθýνοντατ εν
σχÝοετ προò τον Ιησοý, με το να αρνεßτατ kar να λÝ-
ετ «οýτε οßδα οýιε επßσταματ», εν συνεχεßα, το πλÜ-
νο παραμÝνετ το ßδτο r«ar ο ΠÝτροò «πÜλτν ηρι
το», ενþ στο ιÝλοò ετ<ρßγνυταη ιταθþò «ηρξαιο
ναθεματßΖετν kar ομνýνατ üττ ουκ οßδα τον ÜνQ
υον τοýιον ον λÝγειε». Ο ΠÝτροò προΒÜλλετ φ«
σμÝνοò kar παιττκüβλητοò, λüγω των üσων εßδε ξ
ντκÜ να συμΒαßνουν στο δτδÜοιιαλü του. Υπ'αι
την Ýwοτα, λοτπüγ ο ΜÜρκοò επτθιητεß να δrx
λογησει τη συμπερτφοlý του ΠÝφου ωò μßα πρ
που συνÝΒη κÜτω απü δυσμενεßò ψτχολογτκÝò ι
θßκεò. Eivar ωοÜν να θÝ:λει να μαò πετ üττ ο
τροò ενηργησε αυθüρμητα, üπωò θα ενεργουα
θε Üλλοò Üνθρωποò που θα ÝΒλεπε τα πÜντα ι
του να κÜνουν σιροφη 180 μοτρþν: απü ιπ
σιτγμη στην Üλλη, ο δÜσκαλοò που ιüσο θαι
κατηγοροýνταν ωò Ýναò κοτνüò εγκλημαιßαò.
χασε και η Üρνηση Þιαν η μüνη φυστολογτχý
δραοη! Αλλωοτε, Þτaιr τüσο φυστολογτκß που
ßδτοò ο Ιησοýò την εßχε προθλÝψετ ωò απüλι
Υουρη.
Η εν λüγω αφßγηση του ΜÜρκου κλεßνετ,
ΠÝφο να σταγνωρßΖετ, τελτκÜ, το σιρÜλμα τα
γονΕαò. Τα δÜκρυα τηò μετωτοßαò αποιελοý
πro ισχυρü επχεßρημα üσον αφορÜ τη δυ

Ι4
,,Π
1

..'.*'
',
Η Θεοηοπι Tur Δικυ:
ΡωμοßßκÞ
_κοτοκüμβη, πετ να πυροδüτησε þò Ýναν θαθμü μτα θαθτÜ αυτο-
πρωτοχριστιανικü εξÝταση στα μÝλη ιηò κοτγüτηιαò, Kar Ýγαò απü τουò
υπüγεΙο στüχουò του ευαγγελτοτη ΜÜρκου ητστ σαφþò ν' α-
κοΙμητÞρΙο νταποκρτθεß στην καιÜοταση που προÝκυψε».η Η

ιοýιου κÜποτα μÝλη τηò εßχαν υποκýψει σιον πεl-

ρασμü ν'qιιτηθοýν τον Ιησοý. ΔεδομÝνων αυιþγ εß-
var ενιελþò ευλογο να υποθÝσουμε üιτ ο ΜÜρκοò
θÝλησε xar η αφüγηση ιηò Üρττησηò ιου ΠÝτρου να
υπηρετησετ ιον ποτμανττκü-θεολογτκü σκοπü τηò
κρτυκßò ιων συμπτωμÜτων τηò εκκληοτασιτκηò ολ-
λοφßωοηò. Τα μÝλη ιηò Εκκλησßαò ιηò Ρþμηò που
αρνουνταν τον Ιησοý σιην ουσßα εßτιαν απολÝσετ το
εσχατολογτκü νευρο ιηò πßστηò ιουò Kar υπÝτασσσι
την τελευιαßα σιο κρτþρτο ιηò τστορτκηò θιωοψü-
ιηιαò. Με ιον ιρüπο αυτü, δεν οχολουθοýσαν ιο πα-

Ο Μüρκοò δικοιοßΙογ€ß τη συμπ€ριφοΡü

του ΠÝτΡου ωò μßο πρüξη που συνÝΕη κüτω
οπü δυσμ€νòßò ψυχοf,ογικÝò συν6Þκεò

ρÜδετγμα ιου Ιησοý, κÜττ που σημαßνετ üττ δεν Ý-
μlταταν στη δτκÞ ιου θÝση -ιη θÝση ιου κρτνüμε-
νου- αλλÜ σιη δÝση, κατ' ανÜγκη, των κρττþν ιου
-Ιουδαßων kar Εθντκþν. Το ιελευταßο αποιελοýσε
yra ιον ΜÜρκο τον αποχρþντα λüγο γτα να δετ την
Üρνηση τηò πßστηò σε σιενÞ συνÜφετα με ιη δßκη
του Ιησοý. Σκοπüò ιου, üμοη, δεν Þιαν να καιακρß-
νει τουò αρνηιÝò τηò πßσmò -üπωò θα Ýκστε Ýναò α-
ποκαλυπυχÜ σκεπτüμενοò θεολüγοò- αλλÜ να υπο-
δεßξετ ιη δυναιüτητα και τον φüπο ιηò αποκατÜστα-
σηò ιουò -üπωò θα Ýτ<αιιε Ýναò αληθτνüò εκπρüσω-
ποò τηò εσχατολογτκüò δταλλαχτικßò νοοιροπßαò.
Εν προκετμÝνω, η περßτπι,τση του ΠÝφου μπορουσε
να λειτουργησετ ωò Ýνα πμßτηò τÜξεωò σýμθολο αι>
τηò τηò δτολλαχττκηò, συνεχþò ανοτχτηò πρüσκλη-
σηò ιου Θεοý γη συμφιλßωοη μαΖß του. Το επüμε_
νο, τελτκü θημα δεν μπQρουσε παρÜ να εßνατ η σι>
σχÝιιση kar συμπλοκß mò Üριτησηò του ΠÝφου με
ιην κρßση,/δßκη του Ιησοý, Ýτσι þσιε ν' αναδε
χθουν πληρωò üλεò οι λεπτÝò αυοχρþσετò που
λε να τονßσετ ο ΜÜρκοò.'
Η δßχη ενþπιον του αρηεòιÝη:
η καλÞ ομολογßα του Ιησοý
Πριßτα απ' üλα, θα πρÝπετ να σημειþσοιητε üιτ
θÝμα ιηò δßκηò του Ιττσοý, üπωò το Ýχουμε στα Ε
γÝλτα, παρουσýΖει προθληματα τσιορτκÜ kar
κÜ, ar μÜλτσια ληφ8εß υπüqm üττ υπÜρχουν κενß
σιτò γνιßσετò μαò περß ιου ιτ ßοχυε Þ πφß του ττ ßται
δυναιü να τσχýετ τα χρüντα αυτÜ».8 Η εν λüγω παlχ
τηρηση δτατηρεß οτο ακÝρατο ιη σημασßα ιηò, εφ'(

σον θÝβατα το ενδταφÝρον μαò εξαντλεßιατ οιην r-
σιορτογραφικÞ ανασυνθεση τηò δßκηò του Ιησου ε-
νþπτον του τουδαßκοý Σανεντρßν (Sanhedrin) (και
και' επÝκταση του Ýπαρχου Πüνττου ΠýÜτου), αλ-
λÜ οτ ευαγγýτοιÝò, καλþò η κακþò, δεν ενδταφÝ-
ροντατ Yra ιην τστορτοΥραφτα οΠωò την εwοουμε ε-
μεßò σημερα. Αυιü που τουò ενδταφÝρει εßνατ μÝσα α-
πü μßα ορτσμÝνη (θεολογχη) διÜρθρωση του δεδο-
μÝνου τστορτκου υλτκου να αναδεßξουν τα στοτχεßα ε-
κεßνα που μπορουν να επηρεÜσουν κανοντσττκÜ τη
σιÜση ιων υτστþν Ýνòτντι τηò συγχρονικηò ιουò τσιο-
ρßαò. Υυü αυιü, λοτπüν, το πρßσμα δα πρÝπετ να δτε-
ρωτηθουμε σχειτκÜ με ιο πþò παρουοτÜΖειατ η δßκη
ιου Ιησου ενþπτον των τουδα'ßχþν αρχþν.
Και' αρχÜò, το εÜν üντωò συνÝΒη μßα ιÝτοτα δßκη
/ανÜκρτση δεν μπορεß ν' αμφτσSηιηθεß επß ιη βÜ-
σετ σοθαρþν επτχετρημÜιων: ιο ενδεχüμενο kar or
τÝσσερτò ευαγγελτοτÝò να τη δημτουργηοαν εκ του
μηδενüò -Ýτστ θα μποροýσε, yra παρÜδετγμα, να ε-
ξηγησετ κανεßò ιτò μειαξý τουò δταφορÝò- προθÜλ-
λετ μÜλλον απßθανο εν üψετ ιüσο των τουδαßκþν
üοο κατ ιων ρωμαßκþν εκδοχþν περß των γεγονü-
των ιου τÝλουò του Ιησοý. Αυτü, üμωò, που οßγουρα
εκαναν or ευαγγελτοιÝò ηιαν να δþσουν τη δτκÞ
Η θεροπεßο τηò
αιμορροοýσηò
απü τον Ιησοý,
Τοιχογραφßο (3οò
οιþνσò) στο
ΚοιμητÞριο των
Αγßων ΠÝτρου και
Μαρκελλßνου στη
Ρþμη
Το δεμο τπò δßκηò του Ιησοý, üπωò
το Ýχουμ€ στα €υαγγÝΠ:α, ποΡουσιüζòι
πΡοΒηÞμοτο ιστοΡικü κοι νομικü
ιουò ερμηνεßα yra ια κοτνþò αποδεκιÜ γεγονüια
τα οποßα με τη σετρÜ ιουò ßταν επομενο να ιροπο-
ποτηθοýν ελαφρþò. Εν προκετμÝνω, δεν 8' ασχο-
ληθουμε με ολεò ττò ευαγγελτκÝò ερμηνεßεò kar
συγκεκρτμÝνα με ιτò εκδοχÝò ιου ΛουκÜ κατ ιου Ιω-
Üwη, δτüττ αυτÝò or δυο δεν μυοροýν να θεωρη-
θοýν ωò αυτοιελεßò δτηγησετò που αποσκοποýν τρü-
πον ττνÜ σιην Ýκθεση των πεπραγμÝνων κÜποταò
δßκηò.Ο ΕπομÝνωò, θα θαστστοýμε στην korvÞ, λß-
γο-πολυ, εκδοχη των ΜÜρκου kar Ματθαßου.
ατÜ τον Ε. Π. ΣÜντερò, μτα kprιrkn προ-
σÝγγτοη αυιßò τηò ερμηνευττκßò εκδοχηò
μÜò αυοκαλυπιει τα εξηò: «...ο ΚαßÜφαò
πηρε μßα kar μüνη απüφαση: να συλλÜ-
βετ kar να θανατþσετ ιον Ιησοý. Σιο βαθ-
μü υου αυτü ßσχυε, ιο κßνητρü του δεν Þιαν or θεο-
λογτκÝò δταφορÝò, αλλÜ η πρωταρχτκη υολτιτκÞ
kar ηθτκÞ ιου ευθýνη: να δταιηρεß την ετρßνη κατ
να εμποδßΖετ ταραχÝò Kar ατματοχυοßεò. Ηταν η αυ-
ιοπροΒολß του Ιηοοý, ετδτκÜ σιο Ναü αλλÜ kar σε
üλη ιη δτδασκαλßα ιου και στον τρüπο με ιον οποßο
μπßκε σιην Ιερουσαλημ, το γεγονüò που παρακß-
νησε ιον ÜρχτερÝα να δρÜσει».'Ο Τ' ανωτÝρω προ- )
tº

Η προβολÞ του
θεßΚοý μαρτυρßου κυπιουν σαφþò απü μτα αποδüμηση των σχετικþν
στηρßζει το ευαγγελτκþν δτηγßσεων, αλλÜ το μεγÜλο Ζßτημα
φρüνημο των εßνατ καιÜ πüσο Ýχουν σχÝση με τη θεολογικη ο-
πρþτων πττκÞ που Þθελε να παρουστÜσετ ιüσο ο ΜÜρκοò ü-
χριστιαυκþν σο και ο Ματθαßοò. Θα μπορουσε, βÝβατα, κÜποτοò
κοινοτÞτων που να τοχυρτσιει οτι πτσιοποτοýν ιην τσιορτκüτηια τηò
υφßστοντοι τουò συγγραφηò ιων ευαγγελτστþγ αφοý σε τελτκÞ ανÜ-
διωγμοýò λυση αυιÞ η συγγραφß δεν απþλεσε ποτÝ -παρÜ
ιτò υολλαπλÝò συντακττκÝò επεμθÜσετò- ια γερÜ
τηò δεμÝλη στο ιτ πραγμαιτκÜ συνÝβη. Παρ' üλα
αυιÜ, η αμτγþò τσιορτκß προοÝγγτση ιου καθηγη-
τη ΣÜντερò ελÜχτστα μπορεß να μαò τκανοποτÞσει
ωò προò ττò ιροθÝσετò των ΜÜρκου kar Ματθαßου
και και'επÝκιαση ωò προò ιη συλληψη ιου νοη-
ματοò των δτηγησεþν τουò περß ιηò τουδαßκßò δß-
Γιο τουò Μüρκο-Ματδεßο η ιουδοßκÞ δßκη
του Ιησοý γινüτον το μονιφÝστο üf,ων των
υποψÞφιων μορτýρων τηò πßστ€ωò
18
κηò του Ιησοý.
Οπωò και σιην περßπιωση ιηò Üρνησηò του ΠÝ-
ιρου, νομßΖουμε πωò το καταλληλüτερο πλαßστο
yra ιην καιανüηση ιηò τουδαßκßò δßκηò του Ιησου
εßνατ η τσιορτκη εμπετρßα ιων δτωγμþν που δοκß-
μαΖαν οι καιÜ ιüπουò εκκλησταοττκÝò κοτνüτητεò.
ΠρÜγμαιτ, αυτü που μοτÜΖετ να εßνατ ιο κýρτ μß-
νυμα των ΜÜρκου kar Μαιθαßου στην εν λüγω διß-
γηση εßναι üττ ο Ιησοýò κρßθηκε «Ýνοχοò θανÜτου»,
επειδÞ ομολüγησε πωò εßνατ ο «χρτστüò», ο «υτüò
ιου ευλογηιοý» (ΜÜρκοò), ο «υτüò του Θεοý» (Ματ-
8αßοò). Αυτη üμωò η ομολογßα δεν εßνατ ο λüγοò
yra ιον οποßο θαναιþνονταν οι χριστιανοß και γßνο-
νιαν μÜρτυρεò τηò υßοτεþò τουò; Αλλωστε, üλο το
σκηντκü ιηò δßκηò εν προκετμÝνω θα μποροýσε εý
λογα να θεωρηθεß πωò αντανακλÜ την εμπετρßα του
δτωγμου, υπü την Ýννοτα üττ or χρτσιτανοß Þιαν ε-
ΚΘΙνοτ Που «εΚρατουντο)) ΚαΙ «αΠηΥοντο» Προò τα
συνÝδρτα ιηò ρωμαΙκßò ευτκρÜτεταò. Οτ χρτσττανοß
Þιαν εκεßνοτ που υφßστανιο την πολλαπλη «ψευ-
δομαρτυρßαιτ»» κατ, τελτκÜ, ανεξÜριητα απü ιην α-
νευÜρκετα των κατηγορτþν, καιαδτχÜΖονταν σε θÜ-
ναιο, δτüιτ Ýπρεπε να πεθÜνουν! Με Üλλα λüγτα, η
δßκη ιου Ιησου ενþπτον ιου αρχτερÝα, Ýτστ üυωò αυ
ιß παρουστÜΖειατ απü ιουò ΜÜρκο κατ Μαιθαßο,
δεν εßνατ παρÜ η δßκη ιων χρτσττανþν που ομολο-
γοýσαν την πßσιη τουò σιον Ιησου ωò υτü ιου Θεοý,
kar οι οποßοτ yr' αυτüν kar μüνο το λüγο Ýπρεπε να
πεθÜνουν. ΠαρουστÜΖονταò üμωò or ευαγγελτσιÝò
μ' αυιüν ιον ιρüυο ιη συγκεκριμÝνη δßκη του Ιη-
σοý, στην ουσßα ευτχετρουσαν να σιηρßξουν το
φρüνημα ιων διωκüμενων κοινοτÞτων. επτχετροý
σαν να παρουστÜσουν τον Ιησοý ωò ιο παρÜδετγμα,
τον «υπογραμμü» που Ýπρεπε or πτστοß ν' ακολοι>
δÞσουν. Η τουδαßκÞ δßκη του Ιησου γτνüια,ι θτοι το
;
μαντφÝστο üλων ιων υυοψßφτων μαριýρων τηò πß-
στεωò: ο Κυριοò υπÝοιη πρτν απü εμÜò αυτÜ που υ
1
φισιÜμεθα τþρα kar πρÝπετ να ιον μτμηθουμε μÝ-
xpr το τÝλοò, «Üχρτ θανÜιου».
υιß η Üποψη περß τηò αφηγησηò ιηò δßκηò
ωò μαντφÝστου των χρτσττανþν μαρτυρων
εντσχýεται kar απü την παρÜθεση του
χου Δαν. 7:13 υερß υτοý ιου
«απ' Üρττ üψòσθε τον υτüν του
καθýμενον εκ δεξιþν τηò δυνÜμεωò kar
επß ιων νεφýþν του ουρανοý» (Μαιθ. 26:64). Η
γκεκρτμÝνη αναφορÜ αντανακλÜ αναμφτσΒητ
την ενθουστασιτκη εοχατολογτκη προσδοκßα
πρþτων χρτοιτανþν. Η πορεßα τουò προò το
pro συνοδευüιαν απü την υεποßθησß ιουò yra
επτκεßμενη επτστροφη του Ιησοý προò κρßση
κüσμου. Υπ' αυτÞν ιην Ýννοια, παρουστÜΖονταò
ευαγγελισιÝò ιον κρτνüμενο Ιησοý να κρßνετ με
παραπÜνω λüγτα ιουò κρτιÝò ιου, θεβαßωναν
δτωκüμενουò πτσιοýò üιτ, αν kar φατνομεντκÜ
 \ ΕγΞΕιΝOΣ ΠOΝΤOΣ

2
tΑκΕΔOΝιΑ φßλ|πποι
Αμφßπολιò

'
a Αηολλωýο
ß-:.
ρωOò
ΓΑ^ΑτιΑ

ΡÞγιον

Σιδþν

ιοΟμοσκοò
Τýροò
ΙhολεμοΤò

Περιοδεßεò του ΜΕΣOΓΕ|OΣ ΘΑΛΑΣΣΑ

Απüστολου Παýλου
Πρþτη περιοδεßο
, ",,,, ,,,," Δειπερη περιοδεßο
_-* Τρßτη ηεριοδεßο
**Ε4- ΤÝτορτη ηεριοδεßο ΚγΡΗΝΑιΚΗ
λΓΥπτOΣ
::: ::::ß ΑΒÝΒοιη διοδρομÞ

ο Πüλαò που μορτυρεßτοι

üτι επισκÝφθηκε
ο Απüσολοò Ποýλοò

νονιαν, οτην ουσßα Þιαν αυιοτ που Ýκρτναν ιον κü-
σμο. Μ'Üλλα λüγια, αυτü σημαßνετ πωò or ευαγγε-
λτστÝò θεωρουσαν üιτ η ομολογßα kar ιο μαριýριο
αποτελοýσαν ιην ατχμη του Ýργου τηò Εκκλησßαò,
δηλαδÞ ιην εσχαιολογτκß κρßση τηò ανεπÜρκειαò
tου «Κοσμου».
Η δßκι ενþπτον του ΠιλÜτου:
η μωρßα mò Εκχλησßαò
Η συγκεκρτμÝνη δßχη προΒÜλλετ με πολý ενδτα-
φÝροντα τρüπο στην εκδοχÞ που μαò παραθÝιετ ο
ΙωÜννηò. ΕπτλÝγουμε, μÜλτοια, ιην εκδοχÞ αυτÞ,
δτüττ αφ' ενüò μεν εßνατ εκτενÝσιερη, αφ' ειÝρου δε
δταιυπþνειατ με ιρüπο που εßνατ εκπεφρασμÝνα
πληστÝσιερα σιην εσχαιολογτκÞ οπιτκÞ που αυü
την αρχη του παρüνιοò μελειηματοò επτλÝξαμε.
Στο Karri ΙωÜννην Ευαγγελιοη δßκη του Ιησοý ε-
νþπτον ιου ΠτλÜιου εßνατ ουστασττκÜ η μüνη δßκη
υου λαμθÜνετ χþρα: μüνο σ'αυτßν παρατηρεßτατ
μßα δταδτκασßα καιηγορßαò (εκ μÝρουò των Ιουδαß-
ων), ανÜκρτσηò (εκ μÝρουò του Ýπαρχου) κατ «υπε-
1ýσυισηò» (εκ μÝρουò του Ιησοý). Αυιü üμωò που
θα μαò απασχολÞσετ εν προκετμÝνω εivar καιÜ βÜ-
ση η στιχομυθßα που αναπιýοσειατ μεταξυ ιου Πr-
λÜιου kar ιου Ιησοý, δτüιτ σ' αυιÞν εßνατ που φανε-
ρþνειατ πληρωò το πρüΒλημα υου δημτουργεß στον
«κüσμο» η εσχαιολογτκÞ πßστη.
Και' αρχÜò θα πρÝπει να ιοντστεß üτι ο ΠτλÜιοò
δεν επτθυμεß να θαναιþσετ ιον Ιησοý. ΑναγκÜΖε-
ιατ, τρüπον ττνÜ, ν' αποφαοßσετ τη οταýρωοß του,
Εν προκειμÝνω δεν θα μαò απασχολßσετ ιο εÜν α-
ναγκÜΖειατ κÜτω απü ιη μελετημÝνη Üσκηοη πßε-
σηò εκ μÝρουò των Ιουδαßων, αλλÜ ο Βαθυιεροò λü-
γοò αυιηò τηò ανÜγκηò, υου δεν εßνατ Üλλοò απü
ιην ακατανüηιη παρενüχληση που συνεπÜγοπατ τα
λüγτα του Ιηοοý. Σιο ερþιημα εÜν εßνατ θαστλτÜò, ο
Ιησοýò απανιÜ μ'Ýνα γρßφο: «η θαστλεßα η εμη
ουκ Ýσιιν εκ του κüσμου ιοýιου, ει εκ ιου κüσμου )
Στην ουσßα. μc τη δßκη του Ιησοý €νþπιον
του Πιf,üτου, ο Ιωüwηò σκιαγροφεß τη
σýγκρουση ονüμ€σο σ€ Κοßσορο κοι Εκκf,πσßο
Η Θεororιe Tur Δικυτ

Η ευλογßο
των Üρτων. ιουιου ην η θαστλεßα η εμß, οτ υπηρÝτατ or εμοß η-
Τοιχογραφßα (3οò γωνßΖονιο αν ßνα μη παραδοδþ τοτò Ιουδαßοτò, νυν
οιþναò) απü το δε η θασιλεßα η εμη ουκ Ýσττν εντευθεν» (1Β:36).
ΚοιμητÞριο των Με ια λüγια αυτÜ αρχßΖετ kar η παρενüχληση! Ο
Αγßων ΠÝτρου και Ιηοοýò kar απανιÜ kar δεν απανιÜ οιον ΠτλÜτο: α-
Μορκελλßνου πευθυνüμενοò σιον εκπρüσωπο τηò Βαστλεßαò του
«κüομου», ετσÜγετ την Ýννοτα και ιην παρουσßα
μταò αλληò Βαστλεßαò. Αυιü, αν μη ττ Üλλο, κρßνε-
ιατ ωò μßα μωρη πραξη. Kar εßνατ μωρη, δτüιτ ο Ý-
παρχοò μπερδεýειατ kar καιαλο.8αßνετ Üλλα: «ου-
κουν βαστλευò ει συ», λÝετ ο ΠτλÜτοò κατ απαντÜ,
πÜλτ με γρßφουò, ο Ιησουò: «εγþ ετò τουτο γεγÝν-
νηματ r<ar ετò ιοýτο ελÞλυθα ετò τον κüσμον, ßνα
μαριυρησω τη αληθεßα, παò ο ων εκ ιηò αληθεßαò
ακουετ μου τηò φωνηò» (1Β:37). Eivar πολυ φυοικü
να μην υπÜρχετ καμßα δυνατüιηια επτκοτνωνßαò,

Η ιστορßο οπÝδειξε πωò η ουτοπικÞ üρνηση

των δικοιωμüτων τηò κοσμικηξ εξουσýοò
δικοßωσε òν τÝΠΕι την Εκκηησßο...

εφ' üσον τα κρτιηρτα τηò συΖßιησηò εßνατ εντελþò νοΙΧιη συΥΚρουση

δταφορειτκÜ. Kr üιαν η εξουσßα του «κüσμου» δε-
λεÜΖετατ Kar ετσÝρχειατ σ' αυιü το πατχνßδτ τηò
Ενα ζευγüρι μωρßαò, ρωτα γεματη υττεροψßα και προσμονη: «ιτ
σονδÜλια τηò Ýστν αλÞθετα;» (18:3Β), αλλÜ μενετ χωρßò απÜντη-
εποχÞò του Ιησοý ση, γεγονüò που επτιεßνει ακüμη περτσσüτερο την
που βρÝθηκαν παρενüχληοη που αοκεß η Üλλη Βασιλεßα. Σιο ιÝ-
οτην Παλοιοτßνη, λοò, ο Ýπαρχοò θα ευτκαλεσιεß ιην εξουσßα του και
üπωò σþζοντοι ο Ιησοýò θ' αμφισθηιησετ ανοτχιÜ ιην αυτονομßα
σÞμερα οτο αυιηò ιηò εξουσßαò (19:10-11). Το αποιÝλεσμα θα
Μουσεßο τηò εßνατ η üλη ανττπαρÜθεση να εξελτχθεß σε μτα α-
ΙερουσαλÞμ
Καßσαρα κατ Ιηοου.
Στην ουσßα, με τη δßκη
ιου Ιησοý ενþπτον του ΠτλÜιου,
ο ΙωÜwηò οκταγραφεß ιη συγκρουση α-
νÜμεοα σε Καßσαρα kar Εκκληοßα, μτα σýγκρουση
üμωò που δεν επττελεßιατ με ρτΖοσπαστικουò, ακτι-
θτοιτκουò η ανατρεπτικουò üρουò, αλλÜ απü το γε-
γονüò kar μüνο ιηò μωρßαò να Ýρθετ κανεßò σε συ
γκρουση με την εξουσßα. Η Εκκλησßα, με Üλλα
λüγια, δηλαδη üλοι üοοτ πτσιεýουν στον Ιησου.
δεν σταθμßΖετ ττò δυνÜμετò και ιην υπεροχß ιου Üλ-
λου. Αυιü που κÜνετ σιην πρÜξη εßνατ ιο εξηò: θιþ
νει ιην παρουσßα του Κυρßου κατÜ τρüπο που ιηò ε-
πτιρÝπετ να εξαρτÜ την υπαρξη τηò αποκλετσιικÜ
Kar μονο αΠο αυτοΙ Kar αρα να αΥνοεΙ ιην
ιου «κüσμου»l. Αυιη üμωò η επτδετκττκß, θα μ
ροýσε να πετ κανεßò, υποτßμηση ιηò εξουσßαò
«κüσμου» καταλßγετ ανοτχιÞ πρüκληση. ΑργÜ
γρηγορα, η δßωξη, ιο μαριýρτο kar ο θÜναιοò
πÜρουν τη δÝση ιηò σττχομυθßαò kar των γρßφων
ΑργÜ η γρηγορα ιο πατχνßδι 0α εξελυθεß σε
νÜοτμη αρÝνα. Δεν εßνατ, λοτπüν, αυτü μωρßα α
την πλευρÜ ιηò Εκκλησßαò; Nar, εivar! Δεν
να εivar ιßποτε ÜλλοΙ Μüνο που ττρüκεττατ yra
ρßα με βÜση τα κρτιηρτα τηò εξουσßαò του «
σμου», ια kprτnpra τηò τστορτκηò Βτωστμüιηταò.
ιην Εκκλησßα, üμωò, εßνατ αυιÞ ακρτθþò η
κß Βτωστμüιηια που συντστÜ μωρßα, εφ'üσον ο «
σμοò» θα παρÝλθει yra να δþσετ ιη θÝση ιου

Θε-
ου.
Or δτωκüμενεò xprσιra
ντκÝò κοτνüτηιεò βρÝθηκαν κÜ-
Πora οττΥμη μΠροστÜ σ' Ýνα Κρßσιμο δß-
λημμα αυτοσυνετδηοßαò: Ýπρεπε να επτλÝξουν ανÜ-
μεοα σιην επτθßωσÞ ιουò, πÜση δυοßα, κατ σιην πl-
σιüτητÜ ιουò στο üραμα ενοò Üλλου, καλυτερου κü-
σμου. Σιο συνολü ιουò επÝλεξαν γεντκÜ ιο δευτερο,
που σÞματνε ομωò ασυγχþρητη και μωρÞ αμφτ-
σβηιηση ιου status quo. Η αφÞγηοη ιηò δßκηò του
Ιηοου ενþπτον ιου ΠτλÜτου -η οποßα δεν πρÝπετ υο-
ιÝ να ξεχνÜμε üττ ακολουδεßιατ απü ιην ανÜσιαση
/νßκη του Ιησοý- συντσιουσε το θαρραλÝο υπü-
δειγμα τουò. Αραγε η μωρΙα μταò εσχαιολογτκÜ
σκεπτüμενηò Εκκλησßαò εßναι αυτοκιονΙα η πρÜ-
ξη σοφηò δτοραττκüιηταò; Η Ιστορßα απÝδετΕε σιη
ουνÝχεια πωò η ουιοπικη Üρνηση ιων δτκατωμÜτων
ιηò κοσμτκÞò εξουσßαò δτκαßωσε εν τÝλετ την
Εκκλησßα...
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Το üττ εν προκετμÝνω ο αρχτερÝαò εßνατ ο Αwαò και üχτ
ο ΚαßÜφαò, δεν Ýχετ τδταßτερη οημασßα, διüτι για ιον ΙωÜwη
η «δßκη» ενωπιον του Αννα clvaτ η μüνη που αναφcρειαι
δη μακρþν, ενþ η δßκη ενþπτον ιου ΚαßÜφα -η καιÜ πÜοα
πιθανüτηια επßσημη- δεν εξειÜΖετατ κα8üλου.
2. Θεωροýμε πωò ο αρχτερÝαò kar ιο συνÝδρτο εν
προκειμÝνω δεν αναφÝρονιαι -εννοεßιατ απü ιην πλευρÜ ιων
εν λογω ευαγγελιοιþν- σc καποια προκαταρκιτκÞ.
δτερευνηττκη συνεδρßαοη ενþπτον του Awa (Πρθλ. ΣÜΒβα
^{γουρßδη, ΙνΙατθαßοò ο Ευαγγελττηò, Αρτοò Ζωßò,2000,
256). Το οπτχεßρημα περß του ανιτθÝτου, üιι δηλαδÞ οτ σιßχοτ
Μαρκ. 15:1 Kar Μαιθ. 27:1 αναφÝροντατ σιην πραγματικη,
επßσημη δßκη, που Ýγινε το πρωß, σιηρßΖετατ υπÝρ ιο δÝον
σε ουσχειτσμü των εν λüγω σιßχων με τα üοα λÝγοντατ στο
ΚατÜ ΙωÜννην ΕυαlγÝ,λτο kar τα οποßα εκλαμθÜνοντατ ωò
αποσαφηνßοετò. Δßχωò ν'αμφτοθητουμε ιην καταγραφη του
ΙωÜννη ωò ονιαποκρινüμενη περιοοüιερο σια πραγμαιτκÜ
γεγονüτα, θεωρουμε üιτ οτ ανωτÝρω μνημονευθÝνιεò στßχοτ
θα πρÝπετ να κατανοηΒοýν ωò επαναληψετò οτο πλαßστο ιηò
συντακττκhò οτκονομßαò ιου υλτκου των πηγþν.
3 Αυιü τονßΖετατ υπü την Ýννοτα üιτ μονÜχα ο ßδτοò ο
Πòιροò 8α μπορουοε να εινοι η πηγη ενüò ιüσο
προοωπτκοý ουμΒüνιοò. και üρα τηò προφορικηò
παρÜδοσηò που δημιουργηθηκι συν ιω χρüνω γυρω απü
αυιü (Πρβλ. D. Ε. Nineham, The Gospel of Saint l|Iark,
The Pelican Ne\V Testament Commentaries, Penguin
Books Ltd., 1θ83, 3θθ). ΠαρÜλληλα, üμωò, δα ιολμουσαμε
να υποοτηρßξουμε üτι η αφηγηοη ιηò Üρνησηò του ΠÝτρου
οτο ΚατÜ Ι\ΙÜρκον ΕυαγγÝλτο, δηλαδÞ οτο πρþιο
χρονολογτκÜ απü τα δταοωθÝνια ΕυαγγÝλτα, Βα μποροýσε
να θεωρη8εß εσωιερτκη μαριυρßα υπÝρ ιηò θÝοηò που θÝλει
το συγγραφÝα ιου εν λüγω Ευαγγελßου να σχετßΖειατ με ιον
ΠÝιρο. Γτα ιην προθλημαιτκÞ üσον αφορÜ τη σχÝση ιων
δυο ανδρþν, δεò D. Ε. Nineham, ü π., 38-41.
4. Βλ. D. Ε. Nineham, ü.π.,32-3 (η μειÜφραση δικß μαò).
5. Βλ. D. Ε Nineham. ü.π..42-3.
6. Βλ. D. Ε. Nineham, ü.π.,42. Προò επßρρωοη ιηò θÝσηò
του ο συγγραφÝαò αναφÝρεται οτα χωρßα Β:34-38, 10:38 κ.εξ..
13:θ-ι3.
7. Γτα μια ανÜλογη με ιη δτκη μαò, αλλÜ πολυ ουντομη
εκτßμηση τηò Üρνησηò ιου ΠÝιρου, δεò D. Ε. Nineham,
ü.π., 3θθ-400.
8. Βλ. ΣÜΒΒαò Αγουρßδηò, ü.π.
9. Ο ΛουκÜò περτορßΖετ τη «δßκη» ενþπτον του ουνεδρßου
απλÜ σιην ομολογßα ιου Ιησου üτι ειναι 6 «χρ161Þò», ο «υτüò
του Θεοý». Ο ΙωÜννηò, με τη σετρÜ ιου, επßοηò περιορßΖετ τη
«δßκη» ενþπτον ιου Awa σε μτα σττχομυθßα οχεττκÜ με το
ποιοι Þιαν οι μαθητüò και ποτα η δτδασκαλßα του Ιηοοý, ενþ
γτα ιη «δßκη» ενþπτον ιου ΚαΙÜφα δεν δßνετ καμßα
λεπτομÝρετα.
10. Βλ. Ε. Π. ΣÜντερò, Το ιστορικü πρüαωπο του Ιησου,
μτφρ. Γ. ΒλÜχοò, επισιημοντκη Εεþρηση Β. ΑδραχτÜò,
Φιλßστωρ, lθθΒ',441. l
0ιδιωγμοß
σÞμαιναν γι0 τOυò
ΧριßπιOνοýò το
δßλημμο ανüμεσ0
ßπην επιβßωση κOΙ
ßπ0 üραμο ενüò
κOλýτερου
κüσμου
27
Προ:οπη
Arrvaò
ΑρχιερÝαò, ΕΒραßοò, γιοò του ΣÝΘι,
κστογüμενοò αηü μεγÜλη εΒροßßÞ
οιχογÝνειο τηò Αιγýπτου, ο οποßοò
διαδρομüτισε πρωτογωντστικü ρüλο
κοτü τη δßκη του Ιησοý. Ηταν γαμπρüò
του ορχιερÝο Κοßüφα και επß τηò
ορχτεροτßαò του η ρωμοßκÞ εξουσaα
χστÞργησε οριστικÜ δ.Ü διοτüγμοτοò
την ισοΒιüτητο του ιουδοßκοý
αρχιερστrχοý οξιþματοò. Ωò εκ τοýτου
ο Αννοò, διÜδοχοò του αρχιερÝο
Ιωαζüρου, παρÝμεινε στην αγþτοτη
ουτü θÝση τηò ιουδσßκþò ιερορχßοò
οπü το 6 μÝχρι το ß5 μ.Χ. ΑπÝκτησε
μεγÜλη περιουσßα, πιθανüγ
εßμετολλευüμενοò τη θÝση του χο! εξ
ουτοý του λüγου κοτηγορþθηχε γ]α
ηλεονεξßα .(or σρπαγþ. Σýμφωνο με τον
Ιþσηπο, Ýζηοε περßπου 9Ο χρüνια κσι
πορουστüζετα! ωò απßστευτο ωμüò οτη
συμπεριφορü, üπωò κοι ο γιοò του
Αννοò, επßσηò αρχιερÝαò, ο οποßοò
πρωταγωνßστηοε στο λιθοΒολισμü του
ΙσκþΒου του ΑδελφοθÝου το 62 μ.Χ.
22
Ιωστιφ ΚαßÜφαò
Εßναι το γνωστü αηü ττò σχετι.(Ýò
ευαγγελιχÝò διηγÞσειò παρωνýμο του
Ιουδσßου αρχιερÝωò, επa τηò εποχþò
του οποaου συνÝΒησον το γεγονüτο
τηò δßßηò και τηò στοýρωσπò του
Ιησοý Χριστοý. ΕλαΒε το σξßωμü του
το Ι8 μ.Χ., δτορßστηκε οηü το Ρωμσßο
επßτροπο ΒαλÝριο Ττßρüτο, προκÜτοχο
του ΠιλÜτου, χσι το διατþρησε επß ß8
χρüντα. Ωò θρησκευττκüò ηγÝτηò ποτÝ
δεν προσ"Üτευσε τσ ΘρησκευτιχÜ
συμφÝροντο του ποιμνßου του απü τιò
εκüσ]οτε αυθατρεοßεò των Ρωμαßων
δτοικητþγ, γτ'αυτü lßor δτκο.ολογεaτοι π
μαßρÜ πορομονþ του στο οξßωμα τηò
ορΧΙεροποò του σε μΙο εποΧη
ιδιοßτερηò αστÜθειαò. Δεγ ογτÝδρασε
ιαι üταν ο Πιλüτοò προσπÜθησε την
ειοαγωγÞ ει.τüò των Ιεροοολýμων
εικüγων του Κοßσαροò þ üταν Üρποφ
το τομεßο του Ι{αοý, οýτε χαι σπò
σφογÝò που οκολοýθησαν. Απü την
αρχ.εροτßο του εξεδιþχθη το 36 μ.Χ.
υπü του διοικητοý τηò Συρßαò ΒΕελßου.
Τιο το τÝλοò τηò ζωþò του δεν Ýχουμε
καμιÜ ιστορτκþ πηγþ. ΚστÜ μιο σρχοßα
πσρÜüοση, μετÜ την Ανüστσση του
Ιησοý ßλþθηßε σε απολογßα μοζß με το
συνÝγοχü του Πιλüτο στη Ρþμη απü
τον ΤτΒÝριο κοι χοτÜ το ταξßδι πÝθανε
χσι ετÜφη στην Κρþτη. Η γη μη
δεχüμενη το μιορü σþμο του συνεχþò
το σπÝΟαλλε, μÝχριò üτου χτßστηκε
Βαρý κτßσμα πÜνω στον τÜφο του
(μνþμο του ΚαßüφαΙ, το οποaο μÝιρι το
τÝλοò του περασμÝνου οιþνα σωζüτσν
στο Ηρüχλειο τηò Κρþτηò.
Πüνττοò ΠιλÜτοò
Ητον πραßτοροò στπν Παλσιστßνη οπü
το 26 μ.Χ. επß ηγεμονßαò του Καßσσρσ
ΤιΒερßου. Ο Ιþσηποò και üλλοι
ιστοριχοß τον σνοφÝρουν με το
μελσγüτερα χρþματο. Τον κοτηγοροýν
για δωροδοκßεò, Βασονισμοýò,
ορπαγÝò, σκληρÝò κοταηιÝσειò,
πολυüριθμεò εκτελÝσειò πολιτþν üνευ
δßrßηò, οδτÜφορο προò το συμφÝρον τοιι
λαοý, Βaοιο και σχληρü. Ο ιστορικüò
ΤÜκιτοò τον ονοφÝρει ωò τον Üνθρωπο
ο οποßοò παρÝδωσε σε θüνοτο τον
Ιησοý. Ο ΠßÜτοò φÝρετοr ωò κüλοκαò
προò τουò ονωτÝρουò του, αλαζογιχüò
κd. σιληρüò προò τουò χοτωτÝρουò
του, χαχýποητοò χατ υποχριτικüò üτα
διÝΒλεπε κßγδυγο. Απü τα Ιερü
ΕυσγγÝλια φαßνεται üτι προσπÜθησε ß
αποÜßτσετ δικατοσýγη προò τον Ιησοý
μüλλον οπü ττνεýμα ογτßδροσηò κστü
τωγ μτσητþγ Ιουδοßων, ολλÜ
υποχþρπσε ηρτν οπü την εξÝγερση το
üχλου προσφεýγονταò σε πλüγιο μÝσ
τßοτ μÜλτστα γτο νο εξασφολßσει κστÜ
την κρßσπ του τη θÝση του υπÝγροψΞ
τπ στσυριιþ !ßαταδßκπ του Ιηοοý. Τη
θÝσπ του üμωò δεν τη διοτÞρησε δτÜ
ο ýποτοò τηò Συρßοò ΒιτÝλιοò, ιß}ταν
διοπßστιτσε την εγκλημπιιü
συμπεριφορÜ του Ýνατττι των ΙουδοÜ
χσι Σσμσρειτþν, τον διÝταξε να
απολογηθεß ενþπιον του ΤτΒÝριου, ο
οποaο Ξßχαν φθüσετ οι χαταγγελßεò ß
Βüροò του απü τουò Ιουδσßουò. πρ]
φτüσετ, ο ΤιΒÝριοò πÝθανε κοι
πσρουσιÜστηχε οπολογοýμενοò στß
Καλτγοýλο, ο οποßοò κο! τον χαθσßß
απü το ýπστο αξßωμÜ του. Ο τστορι
ΕυσÝΒτοò διÝσωσε μορτυρaεò
ηρογευÝστερων συγγραφÝων του,
σýμφωνο με τrò οποßεò ο Πιλüτοò
συτοττüνησε.
Ηρdýηò Αντßπαò
Ητον γιοò του Ηρþδη του ΙΙεγÜλου και
τηò Σσμαρεßτιδοò Μαλθüιηò,
τετρüρχηò τηò Τολτλοßαò κοτ τπò
Περσßοò ßα.39 μ.Χ.l. Εßχε ορχτκþò ωò
Ýδρα την πüλη ΖÝφυρι, αλλÜ αργüτερα
ßδρυσε ßοτrτü οτη λaμγη ΤεννησαρÝτ
την ΤιΒεριüδο. Ητογ, σýμφωνο με τουò
ευογγελιστÝò, δειλüò χσρßßτþροò,
ýπουλοò, μεγολομσνþò, θρσσýò χοι
οχüλοστοò ζþντοò πορÜυομο με την
ΗρωδτÜδα, η οποßο Þταν ονιψrü του και
γυναßκα του αδελφοý, του Φιλßππου.
Εßχε νυμφευθεß την κüρη του Βοστλ!Ü
τηò ΑραΒßσò ΑρÝτσ, την οποßσ üμωò
εγχατÝλειψε χÜριν τηò Ηρωδιüδοò. Ο
Ιησοýò τον εßχε ονομüσεa «αλþπεκο».
Οταγ ελÝγχθηκε γισ τιò πρÜξειò του
οπü τον Αγιο Ιωüννη τον Βαπτιστþ,
κοτ'εντολþν τηò Ι{ρωδιüδαò τον
αποκεφÜλισε και ζητοýσε να σφüξει
κοι τον ßδτο τον Ιησοý, τον οποßο κατÜ
τπν ημÝρα του Πüθουò του τον
ενÝπαιξε και τον ταλατπþρησε
ΒοσανaζογτÜò τον στα Ιεροσüλυμα
ß^ουκ. κγ'ßß, Πρüξ. δ'27l. Οτσν ο
σδεΛφüò τηò ΗρωδιÜδσò Ηρþδηò
Αγρßππαò Ýγτνε ΒασιλιÜò, ο Ατττßπαò
εξσναγκüστηκε οπü τπγ ΗρωδιÜδα να
μετοΒεß στη Ρþμη yra νο διεκδικþσετ
.(αι ο ßδτοò τον τßτλο του ΒασιλιÜ. Ο
Κσλιγοýλαò üμωò τον συνÝλαΟε κοι τον
εξüρισε -μαζß με την Ηρωδιüδα- στπν
Ισπανßα, üπου χοι πÝθανε.
Ιοι:δαò Ισκαρτþτηò
Εναò οπü τουò Üüδεια μοθητÝò του
Ιησοý, ουτüò που τον πορÝδωσε στουò
αρχιερεßò. Ηταν μοò του Σßμωνο, οπü
την πüλη τηò Ιουδσßοò ΚοριþΘ, ο
μüνοò !ουδοßοò απüστολοò, καθþò οι
λοιποß μοθητÝò κοτüγογταν οπü τη
Τολτλοßο. ΦÝρεται οπü τουò
ευαγγελιστÝò ωò εγωτστþò κσι
φιλοχρÞματοò, προχτrχüò κσι εΛÜχιστα
πτστüò σfη θεßιÞ οηοστολþ του
αλλÜ περτσσüτερο προσηλωμÝνοò στπν
εΒροßχþ ηορüδοοπ του Ιßεσσßα ωò
ελευθερωτÞ τηò Ιουδοßαò απü τουò
Ρωμαßουò. Ο Ιησοýò του αγÝθεοε τη
διοχεßριση του μικροý τßοινοý ταμεßου
των δþδεκα οηοστüλων. Ο Ιοýδσò þρθε
τελτκþò σε συμφωνßα με τουò
ορχιερεßò χοι συνÝΒαλε στη σιßλληψrl
του Ιησοý, η οποßσ Ýγινε στουò τßþπουò
τηò ΤεθσημανÞò. Την επομÝνη τηò
συλλÞψεωò μετονüπσε, επÝστρεψε το
3Ο αργýρια, τσ οηοßα εßχε εισηρÜξει ωò
αμοιΟþ για τον προδοτικü οσποσμü,
ßαι σýμφωνο με τουò ευογγελιστÝò
αυτοßτüνησε με σπαγχογισμü. Το
üνομÜ του πÝροσε στπ λαßχþ παρüδοσπ
ωò συνωνυμο τηò οΧορtστιοò, τηò
υποκρισßαò κοι τηò φιλοργυρßοò.
ΒαραΒθÜò
Ληστüò οπü τηγ Ιουδσßο,
επογομοζüμενοò και Ιηοοýò. Το üνομÜ
του σημοßνετ οτα εΒρσßκü γrοò του
αΒοü |=δοσχüλουl. ΚοτσδικÜστπκε σε
θüνατο γισ συμμετοχþ σε στÜση στην
!ερουσολþμ ισι επßσηò για φüνο και εν
τÝΛει ΒρÝθηκε οτη φυλοκþ τπò
Ιερουσολüμ, χοτÜ το χρüνο τηò
ßαταδßκηò σε θüνατο του Ιησοý. Ο
Ιησοý, Πιλüτοò χρπσιμοποιþττταò το δικαßωμα
νο δßνει χüρη σε Ýγαν απü τουò
χοταδτκασμÝνουò σε θüνατο, εν üψετ
τηò εορτþò του !ΙÜσχα, ζþτησε οπü τον
ιουüσßχü λαü νσ αποφανθεß εÜν
προτιμÜ νο ελευθερωθεß ο ΒαροΟΟüò þ
ο Ιηοοýò. lιΙε εισþγησπ των ιερÝων του
ο λαüò τηò Ιουδοßσò σποφÜστσε την
οπελευθÝρωση του ΒαροΒΒü.
ΕτκηΗιΖι,η ΔΗνιοΣΗΣ ΤηεΗ:

του ΣπγΡογ Ν. Τροιει.τογ

ομüτ. καθηmτü Νομικßò Σχολüò
του Πανεηιστημßου Αθηνþν

ryo πρτν απü τη γÝwηση του Ιισοý Χρτòποý ση-

μετþθηκε στη Ρþμη μßα υολττειακη μεταΒολη.
ΜειÜ ιη δτακυΒÝρνηση του ρωμαßκου κρÜιουò απü
ιον ΓÜτο Ιοýλτο Καßσαlη, με ιην τδτüτηια του δτ-
κιÜτορα, το δημοκραιτκü καθεστþò παραχωρεß ιη
θÝση ιου σε Ýνα Üλλο με μοναρχχÜ χαρακιηρτσττ-
κÜ, που, yra ιο λüγο αυιü, αποκλÞθηκε «ηγεμο-
νßα» (principatus). Αργüιερα, ýστερα απü ενßσχυ-
ση τηò απολυιαρχτκηò εξουσßαò του ηγεμüνα, ολ-
λÜΖετ κατ πÜλτ περτεχüμενο και üνομα kar γßνειατ
«δεσποιεßα» (dominatus). Η ηγεμονßα εγκαθτδρυ-
θηκε το 27 π.Χ. απü τον Οτ<ταθτανü Αýγουοτο, που
δταιηροýσε ακüμη την εξουσßα καιÜ ιη γÝwηση
του Χρτσιοý. Τιò μÝρεò τηò δßκηò Του üμωò kar ια
αμÝσωò επüμενα χρüντα Βρτοκüιαν στη δτοßκηση
ιου κρÜτουò ο δτÜδοχοò του Οκτα6τανοý (kar προ-
γονüò του) Τýüρτοò.
Η απονομß τηò ποτντκηò δτκατοοýνηò σιο ρω-
μαßκü δßκατο, υφτστÜμενη συνεχεßò αλλαγÝò κÜτω
απü την ευßδραση ιηò σταδτακηò μεταμüρφωσηò
τηò Ρþμηò σε μεγαλοýπολη του αρχαßου κüσμου νωτερων
Kar του ρωμαΙκοý κρÜιουò σε μεγÜλη δυναμη, ρυθ- τÜξεων, τδßωò
μτΖüταν απü μßα πολýπλοκη συνθεση θεττκþν δτα- σε σοβαρÝò πα-
τÜξεων kar κστüνων διχαßου εθτμτκηò υροÝλευσηò. ραΒÜσετò, εßχαν η
ΚαιÜ την εποχÞ που μαò ενδταφÝρετ παρουσßαΖε, Συγκληιοò και ιο η-
υÝρα οττü Üλλεò τδτορρυ8μßεò, και μßα που δýσκο-
λα μπορεß να συλλÜβετ ο οημερτνüò, γαλουχημÝ-
νοò με ιτò αρχÝò ιου κρÜτουò δτκαßου κατ τηò δτÜ- σσr ο «Ýπαρχοò ιηò πüληò» kar ο
κρτσηò των εξουοτþν, νομτκüò. Οι ποτνÝò δηλαδÞ ε- «νυκτÝπαρχοò». Σττò επαρχßεò δεν επτ-
πýÜλλονταν εßτε ýστερα απü μßα τυπτκÞ ποτντκÞ τ<ρατοýσε ομοτομορφßα, επετδÞ γτνüιωτ δτÜκρτση
δßκη (iurisdictio) εßτε στο υλαßστο μßαò δταδτκα- επαρχßεò ηγεμονχÝò κατ συγκληιτκÝò. Σττò ηγε
σßαò δτοτκηιτκοý καταναγκασμοý (coercitio). Φο- νικÝò ευαρχßεò ιο σýνολο ιων εξουστþν ασκοýσε
ρεßò ιÝιοταò εξουσßαò που Ýφ8ατε μÝχρτ την επýο- πεδßο τüσο τηò πολτττκηò üσο kar τηò σιραττωιι
λÞ θαναττκÞò ποτνηò (coercitio maior) ηταν opr- δτοßκησηò Ýναò αυεσιολμÝνοò ιου ηγεμüνα, πμ
σμÝνοτ μüνον Üρχοντεò (magistratus cum χüμενοò απü ιην τÜξη ιων συγκληιτκþν, Σε μυ
imperio). ΑλλÜ κατ η καιÜ κυριολεξßα ποτντκÞ τερεò επαρχßεò, üπωò η Ιουδαßα (που Þιστ επßστ
δßκη υπÝστη επß ηγεμονßαò μßα σημανττκη μεια- γεμοντκß ευαρχßα), μποροýσε ο δτοτκηιηò να ι
Βολη ιηò üληò φυστογνωμßαò τηò, επετδÞ στην τα- Ýρ>ατατ απü ιην ΙππÜδα ιÜξη των Ρωμαßων πολ
κττκÞ δταδτκασßα προσιÝθηκε και η Ýκτακτη ΤÝτοτοò Þταν ο Πüνττοò ΙΙτλÜτοò που Ýφερß
(cognitio extra ordinem). τßιλο του «επιτρüπου» (procurator),
Την ποτνκÞ καταστολÞ δεν ασχουσαν ια ßδτα üρ- Η απü νομτκßò πλευρÜò ανÜπλαση Kar ανÜ
γανα σιη Ρþμη kar σττò επαρχßεò. Στην πρωτεýουσα, ιων γεγονüιων τηò ΜεγÜληò ΕΒδομÜδαò δυσχ
ια χρüντα που εξετÜΖοτητε, δτκατοδοσßα επß ιων α- νετατ εξατρειτκÜ απü το χαρακτßρα τηò παρο

(
24

σηò οτα
ΕυαγγÝλτα
ιων δταφü-
ρων φασεων ιηò
ρωματΚηò Και ε-
Βραßκηò δταδτκαοßαò
που οδÞγησαν στη θανÜιω-
ση του Ιησου Χρτστοý, δοθÝνιοò
üιτ λεßπουν καιαθÝοετò αυτοπτþν μαρ-
τýρων απü ιιò δταδτκασßεò αυτÝò kar, ΒεΒαßωò,
δεν ιηρηθηκαν υρακττκÜ. ΕξÜλλου η εξτσιüρηση
ιων γεγονüιων απü ιουò ιÝσσερτò ευαγγελτσιÝò δεν
eivar ομοτüμορφη, αλλÜ δταπτστþνοντατ σημανττ-
κÝò δταφοροποτηοετò. Ασφαλßò αφετηρßα yra την
Ýρευνα εßνατ η σταýρωοη ιου Ιηοοý υου προýποθÝ-
τετ ρωμαßκß απüφαση. ΑνοτκτÜ, εξαττßαò ιων πα-
ραπÜνω δυσχερετþν που επττεßνοντατ απü ττò εν-
νοτολογτκÝò αποχρþσετò ιων χρηστμοποτοýμενων
ελληντκþν üρων, παραμÝνουν ια εξηò θÝμαια:
Ποτοò εßχε γεντκþò δτκατοδοσßα να δτκÜσετ ε-
γκλßματα που επÝσυραν κεφαλτκß ποτνη (ius η
potestas gladii), πoro Þταν το περτεχüμενο τηò κα-
ιηγορßαò, σε ποια δταδτκασßα επτΒλÞθηκε η υοτνÞ
«Η οτοýρωση».
ιηò σιαýρωσηò, πora Þιαν η δταδτκασßα που κατÜ ιο Γκροβοýρο
εθραßκü δßκατο προηγÞθηκε. Or πηγÝò δεν επτιρÝ-
Πουν ΚατηΥορημαιτκη απανιηση στα ερωτηματα
αυιÜ, Ýιστ þστε η σχεττκÞ συΖÞτηση συνεχßΖετατ,
σιηρτΖüμενη κατÜ μεγÜλο μÝροò σε υποθÝοετò, ü-
πωò θα φανεß σιη συνÝχετα.
Δεν Ýχετ θÝση εδþ η νομτκη αξτολüγηση ιηò δra-
δτκασßαò ενþπτον του αρχτερÝωò rιar του Συνεδρßου.
Φαßνετατ, üμωò, üττ επρüκεττο μÜλλον για ανεπß-
σημη προκαιαρκτικη εξÝταση ιηò υπüθεοηò, με
κýρτο σιüχο ιη δτατýπωση καιηγορτþν, που θα
μποροýσαν να υποβληθοýν οιτò ρωμαΙκÝò αρχÝò
με αξιþσειò Βαστμüιηταò, τüσο απü νομτκη üσο
kar αυü υολτττκÞ Üυοψη.
Το δτκαßωμα τηò ευτΒολßò kar εκτÝλεσηò θανα-
ττκηò υοτνηò ανßκε, ýσιερα απü μειαΒýαση τηò
αρμοδιüτηταò με υρÜξη του ηγεμüνα, σιον Πüνιιο
ΠτλÜιο υπü την τδτüιηιÜ ιου ωò επττρüπου, επομÝ-
νωò εκπροσþπου ιου ηγεμüνα. Αμφτσθηιεßτατ, ω-
στüοο, σr kar το ΣυνÝδρτο δτκατοýνταν να επýÜλετ
8αναιτκÞ ποτνη yra πρÜξειò που αφοροýσαν ετδτ-
κþò το Ναü. ΠÜνιωò, αν Þθελε να δοθεß καιαφαττ-
κÞ απÜνιηση, kar υÜλτ η ποτνÞ δεν θα μποροýσε
να εκτελεσθεß χωρßò να επτκυρωθεß απü ιο Ρωμαßο
δτοτκητη υστερα απü Ýλεγχο νομτμüιηταò.
Το üιτ, κατÜ ιη μαριυρßα δýο ευαγγελτστþν, υρο-
σÞχθη ο Χρτστüò οτον ΠτλÜιο δÝσμτοò, υτθανολο-
γεß καιηγορßα που αφοροýοε ιη δημüστα τÜξη,
πρÜγμα που, αντßστοτχα, εξασθενßΖει ιην υπüθεση
πωò ο δτοικηιßò περτορßστηκε απλþò να επτκυρþ-
σετ μßα ποτνß, που εßχε Þδη επýληθεß απü εΒραß-
κü δικατοδοττκü üργανο.
Δεν εßνατ γνωσιü ιο ακρýÝò περτεχüμενο ιηò κα-
ιηγορßαò, ολλÜ μυορεß να υποτεθεß üιτ βαστκü σιοτ-
>ιεßο τηò αποιελοýσε ιο üττ ο Ιησουò πÞοÝβαλλε θα-
σþτκü αξßωμα. Iοωò να υερτλÜμΒανε η καιηγορßα
και γεγονüτα που σιοτχετοθετοýσατ στÜση (seditio).
Ολοτ or ευαlγελτστÝò παρÝχουν ιην πληροφορßα üττ
ο ΠτλÜιοò ερþιησε ιον Ιησοý cv ηιαν ο θαστλευò ιων
Ιουδαßων. Η υυüθεση αυιÞ εmθεΒατþνετατ απü τrrg
επιγραφß που αναριηθηκε σιο σταυρü: «Ιησοýò ο
ΝαΖωραßοò ο Βαστλεýò των Ιουδαßων»». Η κατηγορßα
υερτεßχε καιÜ πÜσαν mθανüιητα ιην ανττκεψεντκη
υπüοταση εlχληματοò σφεφüμενου κατÜ ιηò ρωμαß-
κηò πολττεßαò υπü τmι ετδτκüιερη μοβρη εßιε ιηò ε-
σχÜιηò προδοσßαò (perduellio) εßτε τηò καθοσßωσηò
(crimen laesae maiestatis). Στα πρþψα χρüντα ιηò
ηγεμονßαò τα üρτα ανÜμεοα σιτò δýο αυτÝò πρÜξειò ß-
ιαν ρευστÜ. Πfuτωò κατ or δýο επÝσυρωτ την πονÞ
ιου θσΖÜτου, συγκθιζ)τμÝνα δε επß ξÝνων (peregrini),
προσþπων δηλαδÞ που δεν ηιατ Ρωμαßοτ πολßιεò,
)
25
ErknuιιzιR ΔΗνιοΣΗΣ ΤeεΗ»
0ι δýο üψαò
νομßσμοτοò του ι<ar δοýλωγ
με σιαýρωση. ο πýÜτοò διÝθετε οýιωò
ουτοκρÜτορο τωγ ξÝγωγ.
ΤιβÝριου (14-37 το πþò eπτλÞ_
μ.Χ.) τ δηλαδß ιηò
δταδτκασßαò διοτκηιικου καταναγκασμου, που προ-
αναφÝραμε, Þ μßαò ποτντκηò δßκηò με καιÜληξη
ιην Ýκδοοη ιυπτκηò απüφασηò. Σιτò επαρχßεò ανÜ-
μεσα σιτò δýο περιυιþσετò η πρòικττκη δεν δτÝφε-
ρε ουστωδþò. Ο επßιροποò ιου ηγεμüνα, αφοý δτα-
μüρφωνε ιην κρßση του, εßχε τη δυνατüιητα να δτα-
ιÜξετ Βαοαντσμü, να επτβÜλει θαναττκÞ ποτνÞ Þ,
αν αποδετκνυüταν η αθωüτητα ιου κατηγορουμÝ-
νου, να ιον απολýσετ. Μποροýσε ακüμη να του α-
πονεßμετ χÜρη με οποταδÞποτε ιυπτκÞ μορφÞ
Qι διοφοΡÝò στο κ€ßμòνο των €υογγεf,ßων
Gυνοοýν ομφιΒοη߀ò κο! ομφισΒητþσειò
σχòτικü μ€ τιò συνδÞκ€ò τηò δßκηò
(abolitio, indulgentia ß venia), Με εξαßρεση ιο
ΚαιÜ ΙωÜννην ΕυαγγÝλιο. üπου περιγρÜφετατ μßα
ιυπτκÞ δßκη, or Üλλεò ετδησετò δημτουργοýν ιην
ετκüνα μÜλλον μßαò δτοτκηττκηò δταδτκασßαò.
Στην εξτσιüρηση του ΙωÜννη δτακρßνοντατ με
αρκετη σαφßνετα ια εξηò δταδτκασιικÜ στÜδτα:
α) Η «προκÜιαρξη» ιηò δßκηò, στη δτÜρκετα τηò
ουοßαò δταιυυþνειατ απü ιτò εΒραΙκÝò αρχÝò η κα-
τηγορßα üττ ο Ιησοýò ανττποτεßτατ βαστλτκÞ τδτüιη-
ια κατ τßθειατ ιο δÝμα, αν ιο ΣυνÝδρτο εßχε εξουοßα
να επýÜλετ κατ εκτελÝοει θαναττκÞ ποινÞ, Το στÜ-
δro αυιü συνιελεßιατ εκιüò ιου δτοτκητηρßου. Ο Πι-
λÜιοò θγßκε κατ πλησßασε ιο πληθοò γτα την εξα-
σφÜλτοη τηò (κατÜ ιη ρωμαßκη δικονομßα) δημο-
στüτηταò, επετδÞ or EΒpaior αυÝφυγαν να
ετσÝλ-
θουν σε βÝθηλο χþρο yra να μη μτανOοýν ιτò πα-
ραμονÝò ιηò μεγÜληò εορτηò ιουò.
Β) Η εξÝιαοη τηò κατηγορßαò αυιηò, Δýο φορÝò
οιη φÜση αυιÞ δÞλωσε ο Ρωμαßοò δτοτκητßò üττ θε-
ωρεß ιον καιηγοροýμενο α8þο kar τσÜρτθμεò φορÝò
επτχεßρησε να τον απελευθερþσετ -ιην υρþτη με
ιην απονομý χÜρηò. Η απαλλαγη απü οποταδÞυο-
ιε κατηγορßα kar η Üφεση ποτνηò ανηκε σττò εξου
σßεò του ηγεμüνα (επß δεσποιεßαò, ιου αυτοκρÜτο-
ρα), επομÝνωò μπορουσε σιτò επαρχßεò να ασκηθεß
αυü ιον επßιροπü του. Μολονüιτ εßχε Þδη ο ΠτλÜ-
ιοò οχοýοετ üττ η βαοτλεßα του Ιησοý «ουκ Ýστlν ει<
του κοσμου τουτου» Kar, συνεπωò, ηιαν η ΚατηΥο_
ρßα για τη Ρþμη ποτντκþò αδτÜφορη, δßστασε να
εκδþσετ αμÝσωò απαλλακιτκÞ απüφαση Þ να απο-
μεßνει χÜρη, εφαρμüΖονιαò ρωμαßκÝò δτατÜξετò, ß-
σωò απü φüθο üιτ μπορουσε να καιηγορη8εß yra υ-
υÝρΒαση εξουσßαò. Ειστ ιητοτßμησε να ευτκαλεσθεß
26
ß
ιο τουδαßκü Ýθτμο ιηò απελευθÝρωσηò ενüò υποδß-
κου Þ καταδßκου λüγω ιηò εοριηò ιου (εθραßκου)
ΠÜσχα. Υπü την καθοδßγηση των θρησκευιτκþν η-
γειþν ιου το πληθοò προÝκρτνε ιην απελευθÝρωση
του ΒαραθθÜ. Σιο πλαßστο μßαò προσυÜθεταò επα-
νεκτßμησηò των δεδομÝνων, υποστηρßΖετατ üτι
αρχτερεßò δεσμεýονιαν απü απαγορευιτκÝò δταιÜ_
ξετò τηò Πεντατεýχου, επετδÞ ο Ιησοýò κατηγοροý
νιαν κατ' ουσßαν yra 8ρησκευττκü αποπροσανατα
λτσμü ιου λαοý kar yra θλασφημßα.
Απορßα προχαλεß το üιτ ο ΠτλÜιοò, μειÜ την
ποιυχßα ιηò αυονομßò χÜρηò σιον Ιησοý, δτÝ
τη μασιßγωσß ιου. Απορρßπτειαι στη
η σκÝψm üιι αυοτÝλεσε εßιε μÝροò ιßò
μενηò) δταδτκασßαò yra ιην εξÝιαση του
ρουμενου εßιε προπαρασκευασττκÞ πρÜξη
σταυρωσηò, επετδÞ σιη συγκθκρτμÝνη περßπ
or δυο υποθÝσετò ιελουν σε δυσαρμονßα με
πραγματτκÜ περτσταττκÜ: Ειστ φαßνειαι
üττ ο δτοτκητηò επτχεßρηοε να αποφýγετ τη
κÞ εκιÝλεση χρηστμοποτþνταò τη μασιßγωοη ωò
ποκατÜσταιο ιηò 8αναττκηò ποτνßò -υπüθεση
εντσχýετατ αυü κÜυοτεò μαριυρτεò.
Σε αυιü ιο δταδτκασττκü σιÜδτο πρÝυετ να
τηθεß ιο εξßò επετσüδτο που μüνο το ΚατÜ
ΕυαγγÝλτο αναφüρετ. Οιαν ο ΠτλÜιοò
θηκε, καιÜ ιην εξÝταση τηò υπüθεσηò, üττ ο
κατÜγετατ απü ιη Γαλτλαßα, τον παρÝπεμψε
ιον ιεφÜρχη αυτηò τηò περτοχßò, τον Ηρ«ßδη Α
πα, yro ιου Ημßýη του ΜεγÜ.λου, που ττò ημÝρεò
κεßνεò θρτσκüιòιν σια Ιεροσüλυμα. ΚαιÜ ιην
kprσn του απü ιον Ηρþδη, παρουσßα των κατ
του, ο Ιησοýò στþπησε. Ειστ ο τεφÜρχηò, αφου

εχλεýασε, ιον περτÝΒαλε με πολυτελÝò Ýνδιητα yra
να τον εξευιελßσετ kar ιον Ýστετλε πÜλτ σιον ΠτλÜ-
το. ΠολλÝò υποθÝσετò δτατυπþνοντατ yra την ενÝρ-
γετα αυιÜ ιου Ρωμαßου δτοτκητÞ, που στην πρατ¸α-
ιτκüτητα δεν εßχε δτχονομχÝò εmτπιßτετò.
Ηριßýηò οýτε ιτò ουοτασδÞποιε ιυπτκßò
μορφÞò αποφÜσετò ιων εΒραΙκþν οργÜ-
νων μπορουοε να μειαθÜλετ οýιε να κρß-
νετ το ποινικþò αξýλογο ιων πρÜξεων
ιου Ιησοý με ΒÜση το ρωμαΙκü δßκατο. Συ-
νεπþò πρüκεττατ μüνο yra μßα πρÜξη φτλοφρüττη-
σηò με κßνητρα πολτττκÜ, επειδÞ ο Ηρþδηò, με τον
οποßο αρκετÝò φορÝò εßχε Ýλθετ σε σýγκρουση yra
υπηρεσταχÜ θÝμαια ο ΠιλÜιοò, δτατηροýοε, üπωò
φαßνετατ, οιενÝò σχÝσετò με ιον ΤýÝριο Αýγουσιο.
γ) Η ουμπληρωση ιηò καιηγορßαò με την προ-
σθÞκη üττ ο Ιησοýò θεωροýσε εαυιüν Υτü ιου Θεοý.
Αφου αποδεßχθηκε ανεπαρκηò η apxrkn καιηγο-
ρßα, καιÝΒαλαν οι καιηγοροτ προσπÜθετα να ιηò
S δþσουν περτεχüμενο τκανü να οδηγßσετ σε θαναιτ-
κÞ καταδßκη καιÜ ιη ρωμαßκη Ýwομη τÜξη, λüγω
προσθοληò τηò οφει.λüμενηò οτο πρüσωπο ιου ηγε-
μüνα προοκýνησηò. ΑλλÜ και σιη φÜση αυτη, ε-
πετδÞ ο δτοτκηιηò προφανþò δεν πεßσθηκε, Ýχουμε
ιρßιη προσπÜθετα απελευθÝρωοηò ιου Ιησοý.
δ) Σιη συνÝχεη ιηò διαδτκασßαò or καιßγοροτ ε-
πτσημαßνουν στον ΠτλÜιο την πολτιτκÞ και υπηρε-
στακÞ ιου ευθýνη, επετδÞ δεν εξετßμησε ορθþò την
κατηγορßα yra ανττποßηση τηò Βαστλτκηò τδτüιηταò.
Εδιß κÜνετ ο δτοτκητηò μßα ιÝταριη προσπÜθετα να
απολýσετ ιον Ιησοý, εμφανßΖοντÜò τον ωò βαστλüα
ιου τοι-ιδαßκοý (μüνο) λαοý, στην οποßα ανιτιεßνουν
...«τüτε ο
οτ αρχτερεßò kar or περß αυτουò «ουκ εχομεν Βασι- ορχιερεýò
λÝα ει μη Καßσαρα», επανολαμΒÜνονιαò την arrai- δÝρρηξε τ0 ιμüτιο
τηση να εκδοθεß καταδτκασιτκß απüφαση σε σιαυ- ουτοý λÝγων üτι
ρωση. Υσιερα απü αυτü, αναλογτΖüμενοò ο ΠτλÜιοò εβλασφÞμησε».,.
ιον κßνδυνο, σιον οποßο θα εξÝθειε ιη σιαδτοδρο- Ματθ. κοτ65
μßα ιου, αλλÜ kar αυιÞ ιη Ζωß του, η ττροσπÜθετα
να οþσει αυü ιουò ομüθρησκουò ιου Ýναν ΕΒραßο,
Ýσιω κατ αδßκωò δτωκüμενο, εξÝδωσε ιην απüφαση
και δτÝταξε την εκτÝλεση τηò.
ΣχειτκÜ με την επτμονη ιων Ιουδαßων ωò προò ιο
εßδοò ιηò επýληιÝαò ποτνßò παραιηρεßτατ αυü με-
ρτκουò ερευνητÝò üττ ενÝχετ ανιßφαση. Ο Ιησοýò
κατηγορηθηκε ωò θλÜσφημοò r<ar η απετλουμενη
απü ιο εΒραßκü δßκατο (που δεν προÝθλεπε ιη
οιαýρωση ωò ιρüπο θαναττκßò εκτÝλεοηò) ποτνÞ Þ-
ταν ο λτθοβολτσμüò. Σιο ρωμαßκü δßκατο, ανττθÝ-
ιωò, ηταν ωò ποτνß η σταýρωση (με δτÜφορεò πα-
ραλλαγÝò σιην ετδτκüτερη μορφη) δταδεδομÝνη,
αρχτκþò χωρßò ιαξτκÝò δτακρßσετò, αργüιερα μüνο
yra «ευιελεßò» kar δοýλουò. ΕξαφανßΖετατ απü τον
Μ. Κωνσmντßνο λüγω σεΒασμοý προò το συμΒολο
ιου χρισιιανισμου. Qò προò ιην ανιßφαση αγιτιÜσ-
σειατ üττ η σταυρωση αποιελουσε μονüδρομο yra
ιουò ΕΒραßουò, επετδß ο τρüποò εκτÝλεσηò τηò θα-
ναιτκηò υοτνßò Ýπρεrrε να προθλÝπεια1 απü ιο ρω-
μαßκü δßκατο, αφου μüνο με ΒÜση αυιü μποροýσε
να επτθληθεß (ß να επτκυρω8εß) και να εκτελεστεß
τÝτοτα ποτνÞ. ΕξÜλλου, υπßρχε ανÜμεσα σιη σιαý-
ρωση Kar σιο λτθοβολτσμü ανιτοιοτχßα, επετδÞ
Βρßσκονιαν σιτò δýο Ýwομεò τÜξετò, τη ρωμαΙκη
και την εθραßκß, στην κορυφη του πßνακα ιων ποτ-
νþν απü Üποψη επþδυνηò επÝλευοηò του θανÜιου.
Εκιüò απü ιτò απüψετò που εκιÝθηκστ πro πÜνω
δτατυπþνονται απü δτÜφορουò συγγραφεßò kar Üλ-
λεò ωò προò ιη νομτκß ΒÜση ιηò αυüφασηò ιου Πτ-
λÜτου. ΥιοσιηρßΖετατ, λοτπüν, üιτ η απÜνιηση ιου
Ιησοý «συ λÝγειò» σιην ερþιηση αν εßνατ ο Baor-
λευò των Ιουδαßων, θεωρηθηκε ωò ομολογßα ιηò α-
ποδτδüμενηò καιηγορßαò. Κατ' Üλλη εκδοχÞ εκλÞ-
φθηκε ωò ομολογßα η σιωπη ιου Ιησοý. Αλλοι φρο-
νοýν üιτ η στωυÞ ερμηνευθηκε ωò αιτυπακοη σιο δτ-
κασιßρτο (contumacia), υου υυü ορτσμÝνεò συνθÞ-
κεò επÝσυρε επßσηò θαναττκÞ ποτνη. Οπωò üμωò
προαναφÝρθηκε, οι δταφορÝò σια κεßμενα των Ευαγ-
γελßων ευνοουν αμφýολßεò και αμφτσβητÞοετò.
ΒΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Γτα τη γεντκüτερη ενημÝρωση οτα θÝματα τηò ρωμαßκηò
δτκαστηρτακηò οργÜνωσηò συντστÜται το περτεκττκü Üρθρο
ιων G. Thiir-P.E Pieler, Gerichtsbarkeit στο Rea]]exfuon
fijr Antike Und Christentum, τ. l0 (1θ77), στ. 3ω-4θ2.
Καλη επτλογη τηò πλοýσταò νομτκßò θτθλτογραφßαò για τη
δßκη του Ιησοý Βλ. στο λημμα Prozess Jesu, lexi]<on fιßτ
Theo]ogie und Kirche, τ. 8 (1θθθ), στ. 676-678 (Ρ, Mikat).
Πρüοθεοε Ρ. Egger, «Crucifτxus sub Pontio Pi]ato»,
Mýnster 1θ97 ι<ar D. Krimphove, «Wir haben ein
Gesetz!,.», Miinster 1θθ7
Ι
2º
ΕgρηßκοΣ ΝοΜοΣ

ßηò Χεßs,ι Σ,ιοτεΙ

καθηlýτριαò, ερευτýτριαò στο Ινστιτοýτο ΧÜρτματ,,
Πατ.εηιοτýμιο Ιερουσο\ημ (Ισραß\)

δßκη ιου Ιησοý, üπωò υερτγρÜφετατ στα τÝσοερα

ΕυαγγÝλια, χωρßΖειατ σε δυο μÝρη: την επονομα-
Ζüμειτη δßκη του Ιησοý μπροστÜ οτον αρχτερÝα kar
τουò συμθοýλουò του και ιην τελτκÞ δßκη του ενþ-
πτον ιου Πüνττου ΠτλÜιου, στην οποßα kar καιαδτ-
κÜΖειατ να εκιελεοθεß με θÜνατο σιο σιαυρü. Σýμ-
φωνα με αυτÞν την περιγραφη, üταν or εΒραßκÝò
αρχÝò θρηκαν ιουò λüγουò, ττò δτκατολογßεò αν
προττμÜιε, yra να τον κατηγορüσουν και να δτκατ-
ολοlýοουν την εκτÝλεοÞ του, τον παρÝδωσαν σττò
ρωμαßκÝò αρχÝò. Τον Ýσυραν στον κυθερνßτη, τον
εκπρüσωπο τηò Ρþμηò που μπορουσε να επýÜλετ
ποτνÞ θαττÜτου, Kar τον κατηγüρτυαιτ yra προδοσßα
h yra κÜποτο Üλλο παρÜπτωμα.
Τα ΕυαγγÝλτα ξεκÜθαρα δεßχνουν ιουò ορχτερεßò
ωò τουò τσχυρüτερουò πολÝμτουò του ηροý ιουò. Το
παρÜπτωμÜ ιουò μεταφÝρθηκε οιτò επüμενεò γενε-
Ýò kar αποιÝλεσε τη χρτσττòιντκη νομτμοποßηση ιου
ανιττουδαßομοý. Μεταμορφþ8τικε οε μßα απü ττò
μεγαλυιερεò ατιßεò του ανττσημτιτσμοý. fνωρßΖουμε
üλοτ μαò ιη φρÜση: «Or ΕΒραßοτ σκüιωσαν τον Ιη-
σοý ιο Σωτýρα μαò».
Or μελετητÝò τον προηγοýμενο ατþνα Ýσφεψαν
ιην προσοχη τουò σε αυιÜ τα ερωιßματα κατ ελÝγχο-
νταò ιην τστορΙκοιητα των ΥεΥονοιων εΠlΧετρησαν
να Βρουν ποτοò ητατ ο πραγμαιτκüò υπαßτιοò. Εγτ-
ναν προσπÜθειεò να κατηγορηθουν or τερεßò αντß
yra üλουò του Ιουδαßουò η να καιηγορη8εß Ýναò μτ-
κρüτεροò κýκλοò τερÝων ιου Ναοý η ακüμη kar ο
μεγÜλοò αρχτερÝαò, αυτüò ωò αρχηγüò τουò Kar απο-
κλετσττκÜ ο ßδτοò. ΟρτσμÝνοι ρτΖοσπασττκοß μελειη-
τüò Ýσφεψαιι την upoσodr ιουò αην ενοχη ιηò Ρþ-
μηò η των ρωμαßκþν αρχþν. Ολεò αυιÝò οι
ρßεò αιιτικατοτπρßΖουν την προφωτß κατηγορßα
Ειταγγελßων. Η σταýρωση του Ιτυοý δεν Þιαν
οοýνη, ολλÜ αντßθετα μτα λστθασμÝνη kar
λτχß πρÜξη ιων εκτελεσιþν ιου, μqιτýρτο που
σιη ο ßδτοò yra νασοτθεß ο κüσμοò kar or πτοιοß
ττòαμαρτßεò Kar να οδηγττθουν στη λυτρωση.
Αυιü ιο Üρθρο θα επτχετρησετ να μειαφÝρετ
ενοχÞ απü ιην οπττκÞ τηò τουδαßκηò-ρωμαß
οχÝοηò. 'ξ μηπωò κÜποτοò θα Ýπρευε να εßνατ
ρτσσüτερο γεντκüò και να υει üττ ιο Üρθρο θα
ιην ενοχÞ απü την κοτνüιηια kar ττò Sßατεò
Στην τστορßα ιων Ιουδαßων γνωρß.Ζουμε ιρετò
ρτπτþσειò σττò οιοßεò η τουδαßκÞ κοτνüτητα
δωσε Ýναν «φταßχιη-παραβÜτη» σε μη τουδω
αρχÝò: ιην τσιορßα τηò δßχηò ιου Ιησοý, μτα
ιων ραΒßνων Kar μτα τστορßα ιων αρχþν του
ωνα. ΕπτπλÝον θρßσκετ κανεßò μτα σαφη
σιη Halakha (το τουδαßκü σýστημα νüμων) γη1
8Ýμα παρÜδοσηò ενüò ατüμου σττò Βßατεò αρß
«Γυναßκεò, ιουò εßπαν οτ ξÝνοτ: Δþσιε μαò μßα ο

28

εσÜò να χρηστμοποτÞσουμε, να καιòιχραστουμε η να
μολυνουμε, δταφορετικÜ θα χρηστμοποτησουμε ü-
λεò σαò» χρηστμοποτηθοýν üλεò παlý να πα-
-Αò κα1 μτα ψυχη του Ισραηλ (Misna
Ýσιω
ραδοθεß
Trumot 8. 12). Ενα Üλλο κεßμενο που πραγματευ-
ειαι το φüνο γρÜφετ: «Οτ ξÝνοτ μßλησαν σθ μτα ο-
μÜδα ανθρþπων και ιουò εßπαν διßτιε μαò Ýναν να
(. σκοτþσουμε δταφορειτκÜ θα σαò σκοιιßισουμε üλουò.
"Αò σκοιωθουμε üλοτ παρÜ να πqιαδοθεß μτα ψυ-
χη ιου Ισραηλ" εßπε ο Ιοι:δαò. Ετστ Ýχουν ια πρÜγ-
ματα αν Ýναò Üνθρωποò θρßσκειατ μÝσα στην Kor-
νüιητα κατ αυιοß, or ξÝνοτ, εivar Ýξω απü ιαχωρτκÜ
üρτα ιηò κοτνüιηταò. Αν üμωò xar αυτüò kar or ξÝνοτ
εßνατ μÝοα σιην κοτνüτηια, αυü τη σιιγμη που εßνατ
θÝβατο üττ θα σκοτω8εß kar αυιüò kar üλα τα μÝλη
ιηò κοτνüτηταò, ιüιε τα μÝλη ιηò κοτνüτηιαò πρÝπετ
να τον παραδþσουν» (Josefta Trumot 7, 20).
Η γεντκη αρχη εivar üιτ καιεßò δεν υπακοýετ δτα-
ταγß υαρÜδοσηò ενüò αιüμου σττò ξÝνεò ορχÝò. Η λο-
γχη Üποqτη υπαγορεýετ üττ αυιοß που Ýχοιτν τη δι>
νqιη, or τ«ττακτητÝò, εßνατ θÝβαιο üιι θα τουò σκοτþ-
«0 Πιλüτοò νßπει
σουν üλουò. Kar μßα ενττμη ιουδαßκÞ κοτνüιηια προ- τοò χεßροò του».
σιατεýετ τα μÝλη τηò με ιmθε κüστοò. Η υqιÜδοση Εργο του Holbern
κουθολÜ υα λτγüιερο nθιkn ετκüνα ιου Ιουδα. Εßναι του πρεσβýτερου
λτγüτερο ηθτκüò kar περτοσüτερο πρακττκüò σε χα-
μÝνεò υποθÝσετò Kar, σε περττπιßτσετò που η βßα eivar
επτκεßμενη, μτα κοτνüιηια πρÝπετ να προσιαιεýσετ
τα μÝλη με ιιÜθε κüσιοò, ατζüμη Kar σr πρÝπετ να δυ-
στÜσετ κÜποτον. I(Üποτοò μπορεß να πετ üττ ο Ιοýδαò
δεν εßνατ λτγüιερο ηθικüò αλλÜ λιγüιερο συνατοθη-
ματτκüò. Η προστασßα μταò ολοκληρηò κοτνüτηταò Ý-
χετ ηθχü κßνηφο kar üχτ μüνο πραχττκü.
Αυιη η στÜοη πqιουστÜΖειατ στην αχüλουθη ιστο-
ρßα: «Οι qριοò κÜλεσαν τον Οýλα μπαρ Κοι:σüθ οε
δßκη. Αυιüò διÝφυγε kar Ýιlýασε σιο Λο,υτ, στο σπßττ
του Ιοι:δα μπεν Δεθß. Οι αρχÝò πολτüρκησαν ιην
πüλη kar εßπαν στουò καιοßκουò: "Αν δεν ιον παρα-
διßσειε θα κατασιρÝψοιητε την πολη". Ο Ιοι:δαò μπεν
ΔεΒß μτλησε στον Οýλα κα1 ιον Ýπεισε να παραδοθεß
ο ßδτοò. Ο προφßmò ΙΙλßαò συνηθτΖε να φòτνερþνε-
ται στον Ιουδα ιιar Ýπεττα απü αυιü ιο περτσιαττκü Ý-
παψε. Ο Ιοßýαò νησιεψε kar υστερα απü μεγÜλη νη-
σιεßα ο ΙΙλßαò ιου φανεριßlθηχε Kar ιου εßπε: "ΓφÝπετ
να φανερþνομαι σιουò προδüιεò;". Kar ο Ιουδαò του
εßπε: "Δεν εφÜρμοσα ιη Μßσνα (Misna)" kar ο
Ηλßαò του εßπε: "Eivar αυιÝò or δτδοχÝò των ευλαβþν
ανθρþυων;"» υΤ Trumot Β:10 (a6b)].
Η πορÜδοση των ραθßνων υποστηρßΖετ μßα nθrkn
προσÝγγτση kar ευθýνη ολüκληρηò τηò ομÜδαò ε-
ναιτßον του κοινου εχθρου -των αρχþν. Η Μßσνα α-
νττκατοπφßΖετ μτα εσωτερτκß ανττπορÜθεση στην ο-
ποßα ο Ιοιfαò πορουστÜΖειαι να θχει δταφορεικη α-
ντßληψη yra ιο θÝμα. Ο Ιοιιδαò ακολουθησε το νüμο
kar δεν παρÝδωσε ο ßδτοò το φυγÜδα. Ομωò yra να
ξεπερÜσετ τον κßνδυνο που θα ανττμειþπτΖε η kor-
νüτηιÜ του τον Ýπετσε να υαραδοθεß και Ýτοτ να σþ-
σετ ο ßδτοò ο Ουλα οικετοθελþò ιην κοτνüτηια. Επß-
σημα Kar συμφωνα με το νüμο ο Ιοýδαò Ýυατξε πολυ
καλÜ ια χαρττÜ ιου. ΑλλÜ η τσιορßα Ýχετ Kar μßα Üλ-
λη αιΖÝντα, ΑυτÞ που ονομÜΖειατ δτδqχÞ τηò ευοÝ-
Βεταò. Συμφωνα με αυιß τη δτδαχÞ, το üιτ ο Οýλα ο-
δηγßθηκε Ýμμεσα στη δßκη κατ στην πτθανÞ εκτÝ-
λεση σημαßνετ üιτ ιηρηθηκε το γρÜμμα του νüμου
ολλÜ χÜθηκε η ουοßα. Ο προφητηò Ηλßαò που φα-
νερωνüιαν στουò ενÜρετουò εγκατολεßπθτ τον Ýμπτ-
σιü του Ιοýδα. Στην ψυχολογτκß κλßμακα ο Ιοιfαò
Ýχετ στιγμαιτστεß ωò Masor -υροδüτηò- σε αυτüν δη-
λαδη που πσραδßδετ Ιουδαßουò σε μη Ιουδαßουò.
Σε μßα παρÜδοση στην οποßα ο Ιοýδαò θεωρεßιατ
προδüτηò kar φαýλοò, ο μÝγαò αρχτερÝαò kar η ελßι
ιων αρχτερÝων ιου Ναοý θεωρουντατ ακüμη χεφüιε-
por, ΠqιÝδωσαv τον Ιησοý για να rkaroπorruouv την
ευσÝΒεý ιουò kar να καθησυχÜσουν το φüθο τουò yra
ιο νεqιü δÜσκαλο που ηταν δýσκολο να ελÝγχουν.
Μπορεß τ<Üποτοò να θεωρησετ üιτ η αγανÜκτηση που
παρουστÜΖετατ σια ΕυαγγιΙ\τα εßνατ εντονüιερη ευει-
)
,,9
ΕΒΡΑßΚΟΣ ΝΟΜΟΣ
δη or τερεßò μοηýΖοντατ μαΖß με ιον Ιοιfα μπεν Λε-
βß r«ar ιον προφητη Ηλßα ττν ταυτüτητα του ενÜlτε-
του. Δεν ßτστ μü,ιm μια παρωδßα δßκηò με ψευδεßò
ιιαmγορßεò, αλ,λÜ μßα Biam προδοσßα ενüò αιüμου
που πqιαδüθητιε στιò ρωμα'ßιÝò ορχÝò.
Η ΣχολÞ τηò Ιερουσαλßμ για την Ýρευνα kar τη
μελÝτη των γραφþν υποοιηρßΖει εδþ ròar χρüντα ü-
ττ «το κßνημα ιου Ιησοý» πρÝπετ να μελετÜτατ kar
να γßνετατ κατσιοητü στο πλαßστο ιηò τüτε σýγχρο-
νηò τουδαΙκηò κοτνωνßαò. Βασχü ουσταττκü αυτηò
τηò κοτνωνßαò Þταν η ýπαρξη πολλþν ρα6ßνων που
υποστηρτΖαν üττ Þταν ευλα6εßò kar χαρτσματτκοß.
Κατ Ýνα απü ια χαρακιηρτσττκÜ που μοτρÜΖοντατ
με τον Ιησοý εßνατ üττ δßδασκαν ιο ßθοò. Or Xaσr-
δτστÝò bÜσκαλοτ ηταν Ýτοτμοτ να γυρßσουν kar το
Üλλο μÜγουλο, ηταν üτοτμοτ να πεθÜνουν γτα να
οþσουν το συνÜνθρωπü τουò Kar δεν επρüκεττο να
δεχΕοýν καμßα πßεση yra να αμφτσΒηιßτσουν τουò
κανüνεò δτιιαßου τηò Μßσνα, Ι(Üθε οπαδüò των Χα-
στδτστþν δßχαια θα Þιστ εξαγρτωμÝνοò με τουò τε-
Το πορüπτωμο των αρχιcΡÝων μ€τοφÝΡδηκ€
στò €Πüμ€νCò γ€ν€Ýò κοι οΠοτÝη€σ€ τη
ΧΡιστιονικþ νομιμοποßηση του ο\πΙΙουδοß'σμοý
ρεßò του Ναοý και ιην Üδτκη συμπερτφοlý ιουò. Or
ηγÝτεò των Ιουδαßων πqιαθßασσß κÜθε Ýwοτα τηò
ευλÜ_Βεταò kar Ýyrvar Masarot -προδüτεò.
Σε αυιÞ ττν περßπτý)ση ο θιηιüò ròar ιο Ýντοττο αß-
σθημα ιηò αγωýχυτ,ηò δεν εßνατ αιιτυοιlδαßχü ολ-
λÜ μüλλον πρüκεττατ yra εσοττερττþ θÝμα ττιò ηυ
δαßκηò κοwüτηταò. ΕυοεΒεßò κυκλοτ, ιοιη οποßοιη ο
Ιτυοιτò κατηγüρττσε, ατσθÜνθητòαιι αιýμη περτσσüτε-
ρο προδομÝττοτ. Ατσθòινδητ<αιι üυ or τερεßò ιιατ or ορ
Ýò τοιι Ναοý επÝφεψαν μτα ετσβολÞ στο δχü τουò
χιßχιο πολτττχßò kar μτα παρα8ßαση στο δτκü τοιξ σι}
σιημα ηθικþν qιχþν. Οπωò kor ο προιρßmò Ηλßαò,
περτγ6ýφοι:ν τη δταδττιοσ,ßα ωò επßσημα qpδÞ, αλλÜ
ηθιχÜ εßνατ λατθασμÝιm τòατ yr' αυιü προκαλεß crya-
νÜκτηση. Ευσεθεßò Eθpaior rιar or qτχτερεßò του Να-
οý υποτßθετατ üττ εßνατ πενυμαιικοß Üνθρωποτ ι<ar θα
Ýπρεπε να σιητπερτφερθοýν 0ταψιοιιευτ<Ü.
ΠολλÝò γεντÝò αlτüιερα μτα παρüμοτα τστορßα υ-
πÜρ:ιετ, μτα τστορßα που σιητΒαßνετ σιην Ιερουοα-
λημ στην πρþτμη περßοδο ιων Γεονττþν τον θο kar
το 10ο ατþνα. Η τσιορßα αυτÞ εivar πολýπλοκη kar
παρουστÜΖετ τουò κτνδýνουò που παραμονευουν
οιουò δρüμουò.ΑλλÜ Ýνα μÝροò αυτßò τηò τστορßαò
Ýχετ σχÝση με το δÝμα μαò. Σε Ýνα κqιοθÜντ εμπü-
ρων σqτμετεßτα Ýιιαò Üν8ρωποò που Ýλεγατ üττ εß-
χε προσΒÜλετ kar εß:òε καταρασιεß το θαστλη. Σφα-
3ο
ττþτηò του ΒαοýτÜ ΖÞτησε απü το kapaβþrr να
παραδþσουν. Or Ýμποροτ qινηθηκστ üττ αυτüò
Üνθρωποò ßταν στÜμεσÜ τουò rιar ηταν Ýτοιμοι
ορκτστοýν yra να πεßσουν yra την αθωüτηιÜ
Ο στρατιþιηò δεν δÝχθηκε τον üρκο, καθþò
στηρτξε üιτ or Üνθρωποτ εivar Ýτοτμοτ να διß
ψευττκουò üρκουò προκειμÝνου να σþσουν μτα
χη. Ο στραττþτηò σιη συνÝχετα απεßλησε να
λüβετ üλουò ιουò εμπüρουò καινα κατÜσχετ τα
ματÜ τουò kar μÜτατα or Ýμποροτ προσπÜθησαν
τον δωροδοκÞσουν kar να εξαγορÜσουν ττπι
θερßα τουò. IζÜιω απü αυτß την πßεση Ýναò
Ýδετξε τον Üνθρωπο που σ,ταΖηιοýσε ο
Ο òινθριοποò συνελßφθη kar πÝθανε με φριχιü
νατο. Or υπüλοτποτ Ýμποροτ ελευθερþθηκαν kor
πÝοτρεψστ στην παφßδα ιουò. Or συγγενεßò ιου
λοφοττημÝνου στθρþπου Ζηιοýσαν εκδßχηση
νανττιßθηκαν σε ολüκληρο το καραθÜντ.
τον Ýμπορο που πρüδωσε το συγγενß ιουò κω
θελατ να τον σκοιþσουν. Σε αυτü το σημεßο
πτσιολÞ στÜλθηκε στον Ραθ Σολüμ, που Þτòν
χτδÜσκαλοò στην Ακαδημßα ιηò Ιερουσαλημ,
στολÞ που ρωτοýσε εÜν αυτÞ η πφßτπωση
λογοýσε θαναττκÞ ποτνη. Επρεπε ο κατ
νοò να θανατωθεß Þ να εξορτστεß;
Ο Ραθ Σαλüμ χρηστμοποßησε την ιστορßα του
δα kar ττò νομοθεσßεò τηò Μßσνα κατ
την τελτκÞ απüφασß ιου: «Απü ιη σιτγμη
μΠορουσατε να τον σωσετε προσφερονtαò στο
ττþτη χρηματα, εßσαστε üλοτ σαò καθαροß, Ο
θρωποò üμωò που τον πρüδωσε πρÝπετ να
στεß, να υποσιεß το φραγγÝλτο kar να δþσετ
τα χρßματα στουò φτω:ωýò rιar να παραχαλιß
Θεü να τον σþσετ απü ιο κακü kar ιην
 Ξj
(Ozar haGeonim, Sandrehin, 222),
Η τσιορßα kar η απüφαση μτλουν or ßδτεò ξεκÜθα-
ρα. Or Ýμποροτ ωò κοινüιηια σιο δρüμο ηιαν Ýτοτμοτ
να οþσουν ιουò εαυιοýò ιουò με δωροδοκßεò kar
ψευττκουò üρκουò. Kar εmπλÝον Þιαν κοτνÞ τουδαß-
κß πρακτικß να προσιατευονται τα μελη μταò kor-
νüτηταò απü ττò qιχÝò. Ο Ραβ Σαλüμ με την òιπüφα-
ση ιου προσ8Ýιετ ακüμη Ýνα στοιχεßο σια λüγτα ιου
Ηλßα, ερμηνευονταò ιο κεßμενο ακολοýθωò: «Eivar
μτα ευσεθηò πρÜξη να παραδßδετò τουò φßλουò σου
σττò αρχÝò;», υποδετκνýονταò Ýιστ üττ η υροδοσßα ε-
νüò ΕΒραßου σε μη Εθραßουò εßνατ σηματιτκü πα-
ρÜπτωμα. Η ψευδορκßα kar η δωροδοκßα -kar ια
δýο θρησκευττκÜ παραπτþμαια- Ýρχονιατ σε δεýτε-
ρη μοßρα μπροστÜ οιην ενüτητα ιων ΕΒραßων.
ην ßδτα σιτγμß η οτκογÝνεια του παραΒÜτη
kar ιο Üιομο που Ýσιετλε την επτσιολÞ σιο
ραΒßνο υερτμÝνουν ακüμη σκληρüτερη α-
πüφαση. Ο Ραθ Σαλüμ, üπωò kar ο Ιουδαò
τηò Μßσνα kar πτθανüτατα και or αρχιερεßò
ιου Ναοý, üλοτ τουò φαßνετατ üιτ υποστηρßΖουν πωò
κÜιω απü ετδικÝò συνθηκεò, ο1 οποßεò καθορßΖοντατ
κÜθε φορÜ απü ιο πολτιτκü σκηντκü ιηò περτüδου,
μπορεß να γßνετ Ýναò απαραßτηιοò συμΒτΒασμüò
οττò ηθτκÝò αρχÝò. Η παρÜδοση ενüò Εθραßου σε
μη ΕΒραßουò kar η Ýκθεοß ιου σε κτνδýνουò kar σε
θασαντσιηρτα δεν εßνατ γεντκþò αποδεκτÞ. Ο Βαθ-
μüò üμωò οτον οποßο πρÝπετ να ακολουθεßιαι αυτη
η αρχη μπορεß να εßνατ υυü συΖÞτηση. Or ευοεΒεßò
ΧαστδιστÝò θα θεωρησουν μτα τÝτοτα πρÜξη ωò κο-
ρυφαßο εΒραßκü παρÜυιωμα. Or πολτττκοß και οι η-
γÝτεò μταò κοτνüιηιαò επτχετροýν να δταπραγμα-
ιευδοýν μßα Ζωιτκη λýση.
«Ιδε ο
Ανθρωποò».
0 Ιησοýò, οι ορχÝò
κοι το πλÞθοò σε
πßγοκ0 του
Antonio Ciseri.
Η πορüδοση
Ιουδαßου σε μη
Ιουδοßουò
αποτελεß Ýνα
μüυμο δßλημμα
οτην Ιοτορßσ του
εβροßκοý Ýθνουò
Η ψευδορκßο κοι η δωροδοκßο -κοι το δýο
θρησκευτ!κü ποΡοπτþμοτο- Ýρχοιποι σε δεýτερη
μοaρα μπροστü στην €νüτητο των ΕΒΡοßων
Τα ΕυαγγÝλτα δεν δÝχονιατ αυιÞ ιην εξßγηση «ε-
λÜφρυνοηò τηò ορχßò» σε μßα τÝιοτα περßπτωση.
Kar ια ιρßα ΕυαγγÝλτα προειοιμÜΖουν yra την πα-
ρÜδοοη του Ιησοý με ιην προδοοßα του ΠÝqηυ. Δτα-
ΒÜΖουμε οτο ευετσüδτο ιηò υαρÜδοοηò: «Η σκλüβα
(Ματ. 26:29,/ Δουκ. 22:56) δεßχνετ με φλογτσμÝνο δÜ- '
χιυλο τον ΠÝιρο». Σιο ΕυαγγÝλτο του ΜÜρκου η
σκλÜβα αυοκολεßτατ: «μßα απü ιτò σκλÜΒεò ιου αρ-
χτερÝα» (Μ. 14:66). Αν ο αρχτερÝαò θρßοκειατ στην
κορυφß τηò κοτνωντκßò κλßμακαò ιηò εθρα'ßχηò kor-
νüιηιαò, η σκλÜΒα, που πτθανüταια δεν εßνατ
Εθραßα, θρßσκετατ στη βÜση αυτηò ιηò κλßμοκαò.
Σιο γεντκü θÝμα τηò προδοσßαò eivar αυιÞ η κατþ-
ιερη γυναßκα kar η κορυφß τηò ελßτ που πÝφιουν
στο ßδτο πορÜπιωμα. Μπορεß κανεßò να σκεφθεß üττ
αυιÞ η γυναßκα λεττουργεß ωò Ýνδετξη. Η υρÜξη ιου
αρχτερÝα καιαδτκÜΖειατ ωò μτα πρÜξη που προστ-
δτÜΖετ σιην κατþιερη ιων 1.υνατκþν. Kar μτα μη ε-
θραßκß πρÜξη. ΣυμμειÝχονταò ο αρχτερÝαò πραγ-
ματτκÜ υÝφιει υολυ χαμηλÜ kar συνδÝετατ με αυτß
ιη γυναßκα με αμφτλεγüμενη συμπεριφορÜ.
Kar πρÜγμαιτ μÝσα απü την τδταττÝρωò θλιθερη
τοτορßα ιου μαρτυρßου και του πüνου, κÜποτοò μπο-
ρεß να δετ, Ýστω και λßγο, μτα εσωιερτκß εθραßκß
ανιτυαρÜθεοη yra θÝματα ιηò αλληλεγγýηò, συ-
μπαρÜστασηò και των εΒραßκþν ηδικþν αρχþν.
ΜετÜφραση: ΙωÜνν,α Νταþτη !
3ι
Ξ
Ε

;
ι
ß
ι
ι
Ι
ι
ι
 «0 ιοýδOò
Μοκκαβαßοò
προσεýχετοι γιο
τουò νεκροýò».
Εργο του
Ροýμπεγò
(Μουσεßο Καλþν
Τεχνþγ, Νοπ)
στÜλη στον ΙfußÜφα.
Την επομÝνη ιο πρωß, οδßγησαιτ τον Ιησοý σιον
Ýπαρχο τηò Ιουδαßαò Πüτπτο fΙιλÜτο" στο Φροýριο
Ανκßηα,
ΤÝσσεριò Þτον οι κυΡιüτòρcò cΕροι'κÝò
αιΡÝσcιò: οι Φορισαßοι, οι Σοδδουκοßοι, οι
ουτονομι(πÝò €σσοßοι Κοι οι πρþτοι ΧΡΙστιονοß
ΚαιÜ ιον ΛουκÜ," ο ΠιλÜτοò Ýσιετλε τον Ιησοý
στον ΗμßδηΑντßπα, στο παλτü παλÜυτττνΑσμο-
ναßων. Ο Αντßπαò τον ξανÜσιεýε στον ΠιλÜτο. Απü
εκεß, ο Ιησοýò οδηγßθηκε με συνοδεßα Ρωμαßων
σιραιτωτþν σιο ΓολγοθÜ," Ýξω απü το δεýτεlη τεß-
χοò ιηò Ιερουσολημ. Σýμφωνα με τη μομαßκη πρα-
κττκη, τον κÜρφωσαν σε σιαυρü και ιον Ýθαψòιν σε
Ýναν τÜφο που αιτÞκε σιον Ιτοòþφ απü mv Αρτμα-
θαßα,'η
ΑψÝgετò
ΤÝσσερτò Þταν or κυριüιερεò εθραßκÝò ατρÝσετò
στην Παλατσιßνη ιον πρþτο ατþνα μ.Χ.: οι Φαρτ-
σαßοι, οτ Σαδδουτ<αßοτ, or αυτονομτσιÝò Εσσαßοτ kar
or πρþιοτ xproτravoi.
Or δυο πρþιεò εßχαν μεγÜλη επτρροη οτουò
ΕΒραßουò. Η σημασßα των Εσσαßων ξεπÝρασε την
περτοχη του ΚουμρÜν (σιην Ýρημο τηò Ιουδαßαò)
και or κοτνüτητÝò ιουò ßιαν δτεσπαρμÝνεò σε üλη
34
ιην Παλατστßντß. Η χρτσιταντκη κονüτητα
να εξαπλωθεß ÝΕω απü ια σýνορα τηò Παλατστ
ΜετÜ τον πüλεμο εναντßον των Ρωμαßων (6G
μ.Χ.), οι Σαδδουκαßοτ kar or Eσσaior
kaιr. Or δýο Üλλεò Ýγιναν κυρßαρχεò
ιÜσειò στη Δýση -ο φαρισαΙκüò ιουδαßσμüò (
ροθτνικüò ηυδαßσμüò) kar ο χρτσιταντσμüò.
Στα ΕυαγγÝλτα, μüνο or Φαρισαßοι kar or
δουκαßοτ μνημονευοντατ εκιενþò.
Οτ Φαρτσαßοτ
Σε ü,ττ αφορÜ την ονομαοßα ιουò or γνþμεò
Ζονταl. Αρκετοß αποδßδουν ιο üνομÜ τουò στο
νüò üττ τηροýσαν ιτò θρησκευτκÝò
Απομακρυνονταν απü ιουò ξÝνουò kar
Εθραßουò kar ανττσιÝκονταν στουò κυρß
Ασμοναßουò που εß:òαν αρχßσετ να υτοθετοýν τα
ληντσιτκÜ Ýθτμα kar δεν ιηροýσαν ιουò νüμοιη
Βýλου. Ετστ τουò αποκαλοýσαν or αντßπολοι
δουκαßοτ», που τουò θεωροýσαν μτα σπεßρα
πων απομακρυσμÝνων απü τον υπüλοτπο λαü
ΙοραÞλ. Στο τÝλοò ιηò εποχßò του δευτÝρου
πηρξε σκληρß ανιτπαρÜθεση μειαξý
kar Σαδδουκαßων. ΕπτκρÜτησαν οι Φαρτοαßοι,
ανττστÜθηκαν σιη δτÜδοση ιου χρτστταντσμοý
yr' αυιü τα ΕυαγγÝλτα τουò καιακρßνουν
 Εκπροσωποýσαν περτορτσμÝνουò κýχλουò που α-
vnkσr σιτò ατþιερεò kar πλοýστεò ιÜξειò. Η νεüτε-
ρη τεραιτκß ολτγαρχßα, üπωò δταμορφþθηκε σιτò
ημÝρεò του Ηρþδη και ιων Ρωμαßων επÜρχων, ηιαν

Αυιοß καθüρτσαν ιτò προσευχÝò kar τουò θαστκοýò Το CυογγÝf,ια τοιριüζουν μG τιò εΒΡαßκÝò
κανüνεò που δτÝπουν μÝχρτ σημερα ιον τουδαlσμü,
καθþò kar το εθραΙκü ημερολüγτο. μοΡτυρßΕò: οι Φορισοßοι Ýπqιξον δCυτ€Ρεýοντο
ρüßο στη στοýΡωση του Ιησοý
περτγραφη των Ευαγγελßων τατρτÜΖετ
πλßρωò με ιτò εθραßκÝò μαρτυρßεò. Or
Φaprσaior Ýπατξαν δευιερεýοντα ρüλο
στη σýλληψη, ιη δßκη kar τη σταýρωση κυρßωò σαδδουκαßικη, ΠÜνω, χρυσü
ιου Ιησοý. Or επαφÝò του Ιησοý με ιουò Εßχαν διασυνδÝσειò με τουò πλουστουò ιηò Ιερου- ρωμοßκü νüμισμα
Φαρτσαßουò εixarr τιαρακτßρα θρησκευικü-πολεμτ- οαλßμ και τον ξÝνο κυρßαρχο. ΠροσÝγγτσαν ιον που παρΙßπüνει
κü kar εσιτÜΖονταν σττò θρησκευιικÝò προσιαγÝò. ελληντσττκü πολτττσμü kar απü ιουò κüλπουò ιουò την Ιουδαßα
Απü ια ΕυαγγÝλτα μαθαßνουμε πωò ιο ενδταφÝρον Βγηκαν or πρþιοτ εξελληντσμÝνοτ EΒpaior. Το δεμÝυη σε Ýνα
ιουò iιarr κυρßωò η ιηρηση των θρησκευττκþν πρα- ρεýμα αυτü δεν Ýχατρε τδταßιερηò συμπÜθεταò σια φοßνικα.
ΚτΙκων. «ΧτυπÞθηκε» το
πλÞθη.'υ
Σαδδουκαßοτ ΖηλωτÝò 70 μ.Χ. μετÜ την
ΑναφÝρονται απü ιον Ιþσηπο, ια Τολμοýδ kar ια Ενοπλο τουδαßκü θρησκευιτκü-πολτιτκü κßνημα κοτοοτολÞ τηò
ΕιιαγγÝλια. ΔτÝφεραν απü τουò Φαρτσαßουò στα πο- ηυδοßßκÞò
κατÜ ιηò ρωμαßκηò κυρταρχßαò. Εναò απü τουò μα-
εξÝγερσηò απü
λτττκÜ kar κυρßωò σια θρησκευιτκÜ Ζηιηματα. θητÝò ιου Ιησοý, ο Σßμων, ßιαν Ζηλωιηò."
τον Τßτο.
Δεν γνωρßΖουμε ιτ οκρýþò πρÝσθευαν. Φαßνειατ Or ΖηλωιÝò πρÝσΒευαν πωò η αναγνþρτση ιηò ε-
Στη μÝση, ο
üμωò πωò εκπροσωποýσαν τη συντηρητικη Üποιlm ξουσßαò ιου ειδωλολÜτρη Ρωμαßου αυτοιqιÜτορα ση- Ιησοýò ενþπιον
ιηò θρησκεßαò. Αρνουντωτ τουò νüμουò Kar ττò προ- μαßνετ αποκßρυξη τηò εξουσßαò του Θεοý. του Ηρþδη
στòτÝò που δεν απÝlρεατ απ' ευθεßαò οττü τη Βß-θλο, Με την πÜροδο του χρüνου, αποσπÜσιηκαν απü
απÝρρττπαν, δηλαδÞ, την «προφορτκη παρÜδοση», αυτοýò or ««ΣιχÜριο»», που εφÜρμοΖαν ιρομοκραιτ-
την πßσιη «πφß αθστασßαò τηò ψυχηò», ιη «μειÜ κÝò ιακιτκÝò, δολοφονþνταò Ρωμαßουò Kar σημα-
θÜτταιον ΖωÞ» kar ιην «ανÜσιαση εκ νεκρþν». νιτκοýò Ιουδαßουò που δτατηρουσαν πελατετακÝò )
Το «ΣκΗιτJικο»

f*º
,ιß
,-J
1':
Ý

ßτ,

0 τüφοò τηò
οικογÝνειαò
Κοß'üφα. Το σχÝδιο
ιa
τηò σπηλιÜò

σχÝσετò με ιτò ρωμαßκÝò αρχÝò. Ττμωροýσαν χωρßò

δταδτκαοßεò kar ανÜκρτση.
«Τα υολτττκÜ κßνητρα», λÝει ο Ιιßστιποò, «δεν
μπορουσαν να δικατολογßοουν ιτò φρτκαλεüτηιεò

Οι ΣαδδοßJκαßCIι ιºροσÝγγßσον τον €η ην§§τικ κÜθε ξεση- '':

Κωμου,
πατΙιτßσμÜ κα§ ξπ
ταξjξ κ frmαιιò τοι"§ζ Β κα\ι
ο
ΚαρμÜικλ υπο-
ο! πΡþται εξεf,ßηνισ €νΦι € αÝοι 8Ýτετ πωò, üταν εßδε
üιτ η βαστλεßα ιων ου-
ρανþν δεν Cρχüταν μò τη δι-
οαχη ιηò αγαπηò. αποφαοτσΓ να '{'-
,ΞΞττrιFτßτ

την επισπευσετ με Biaro τρüπο. Και Ýγτ-

υου δτÝπραιιαν or ΖηλωτÝò. Δεν μπορεß να δra-
πρÜξει κανεßò ιο παν εν ονüματτ του Θεου. Ο Θεüò
καιÝσιρεψε ιην Ayra Πüλη δτüττ ο λαüò παραθßασε
ττò θαστκÝò αρχÝò ιου Νüμου Του kar μετÝτρεψε το
Ναü σε τüπο ακατÜλληλο yra τη λαιρεßα Του».
Or ΖηλωτÝò 0εωροýσαν εχδρουò τουò τερεßò.
Ωστüοο, πολλοß απü ιουò νεüτερουò και φτωχüιε-
ρουò τερεßò συμμετεßχαν στην επανÜσταση, ενþ Üλ-
λοτ που Þταν εναντßον ιηò δολοφονηθηκαν, Οι Ζη-
λωτÝò αποτÝλεσαν τη σπονδυλτκη οιηλη σιο γεντ-
κευμÝνο ξεσηκωμü των Ιουδαßων καιÜ ιων Ρωμαß-
ων. που Üρχτσε το 66 μ.Χ.
Το εμπüριο σιο Ναü Þταν κατÜ τη γνþμη τουò α-
νÜρμοστο με την ιÜξη ιου Ναου του Θεου.
Πωò καιÜφερε üμωò ο Ιησουò να ετοβÜλει στο
Ναü χωρßò να τον εμποδßσετ κανεßò; Με ιο θÝμα α-
σχοληθηκε ο ΕΒραßοò τοτορτκüò ΤΖüελ ΚαρμÜικλ
(Joel Oarmichael):"
Η Üποψη üιτ ο Ιησουò ηταν αρχηγüò μιαò ομαδαò
σιασταστþν Ζηλωιþν δεν εßνατ νÝα. ΒασßΖειατ οιο
γεγονüò πωò σταυρþθηκε ωò «Βασιλεýò των Ιου-
δαßων». ΓνωρßΖονιαò υωò ο Ιησοýò Þταν εναντßον
νε ακιτΒτοτηò.
Σανεντρßν
Η λÝξη προÝρχετατ απü ιο ΣυνÝδριον. Iδρυ8ηκε
την εποχÞ των Μακκαβαßων (63 π.Χ.). Οι περτγρα-
φÝò σιτò εΒραßκÝò πηγÝò δεν ουμφωνουν με αυτÝò
ιου Ιþσηπου και των Ευαγγελßων. ΚατÜ τουò δευιε-
ρουò, ιο Σανεντρßν Þταν πολτττκü kar δτκασιικü
συμΒουλτο, με επτκεφαληò ιο ΒασιλτÜ η ιον αρ-
χτερÝα απü ττò αρτοτοκραττκÝò τÜξειò, ενþ σττò ε-
SραßκÝò πηγÝò απετκονßΖετατ ωò ουναξη σοφþν με
καθαρÜ νομοθειικü kar 8ρησκευιτκü χαρακιηρα.
που σπÜντα λειιουργοýοε ωò δικαοτηρτο, με επτκε-
φαληò τον Ναοß (Πρüεδρο), αυü την τÜξη των Σαδ
δουκαßων και τον Αβ-Μπετ-αΝιτν (ΠατÝρα ιου Δτ-
καοιηρßου) απü την τÜξη των Φαρτσαßων.
Πρþιη μνεßα γßνειατ αηü τον Ιþσηπο, που ανα-
φÝρει πωò το 57 π.Χ. ο fΚαμπßντοιτò μοßρασε την
Παλατσιßνη σε πÝντε «ΣυνÝδρια».'' Στην περßπιω-
ση αυτη, πρüκετιατ yra πολτιικü üργανο, δτüιτ or

36
 «Το Συνεντρßν
Ιησοý Þιαν «οι αρχιερεßò κα1 ο1 γραμματεßò και οι συνεδριÜζει».
πρεσΒýτεροτ». Δεν αναφÝρετατ üμωò πωò πρüκετ- ΛεπτομÝρεια απü
τατ yra το Σανενιρßν. μια σελßδα τηò
Φαßνειατ πωò το Σανενιρßν αποιελουνταν απü 71 εβραιολατιυκÞò
γÝροντεò, γραμμαιεßò kar αρχτερÝα, kar συνεδρßα- Ýκδοσηò τηò
Ζε κονιÜ στο Ναü οιην Ιερουσαλημ. Μισνü, με
γκραβοýρεò του
αιÜ ττò ηυδαßκÝò πηγÝò, το Σανενιρßν δεν Mich. Richey,
συνεδρßαΖε ποιÝ τα ΒρÜδια, τα ΣÜββατα η Αμστερνταμ,
ττò γτοριÝò. Εßχε εξουστοδüιηοη να δτκÜ- 1700-1704
Ζετ αρχτερεßò kar ψευδομÜνιετò. Μπορου-
σε να κηρýσοει πüλεμο και να αποφασß
Ζετ προσÜρτηση εδαφþν σιην Ιερουσαλßμ kar ιο
Ναο, καθþò kar να δropizεr μτκρÜ Σανενιρßν. Μπο-
ρουσε επßοηò να επτλÝγετ Βαοτλεßò kar αρχτερεßò.
Το Σανενιρßν εßχε δτκαßωμα να εκδßδετ ποτνÝò, ü-
μωò μüνο ο Ρωμαßοò cπαρχοò μποροýοε να εγκρß-
νει και να εκτελεß ττò αποφÜοετò. Σιη δßκη του Ιη-
σου, «Or αρχιερεßò κα1 το Συνεδριον üλον εΖη-
τουν ψευδομαρτυρßαν κατÜ του Ιησου üπωò αυτüν
0ανατþσωσιν»," Το Σανενιρßν δταλυδηκε με την
πιþση ιηò Ιερουσαλßμ το 6Β μ.Χ.
Ιερεßò
ΚαιÜ ιην παρÜδοση, απüγονοτ ιου Ααμßν αδελ-

Κασε τον , *e *;- *-^*;¶**-.", -* **^,, ..*,.. **;Ξ*

Ηρþδη.'Ο
/ττr\ ειrßÝre ι Ýιιη rffiny rυ ιιg ß*Ει ι ei \ι9
Ο ßδτοò ο
τ
ν ß,ψ ò: ΥtΙαòν òγν òνΙrΙ1 ?ν* υ,
Ιω-
σηποò δτειÝλεσε ε- Κα§ ξ ν Ýj«i ν, ΠÜιJ Χßα€ ξ* §",*.

πτκεφαληò κÜποτου Σα-

νεντρßν," που το ονομÜΖετ
κοινüν" και το πòριγρÜφει ωò
ουμSοýλτο των προεσιþν ιου λαου τηò
[ερουσαλημ."
Συμφωνα με τα ΕυαγγÝλτα, or Üντρεò που συγκε-
ντρþδηκαν σιο σπßιτ ιου αρχτερÝα να δτκÜσουν ιον
φου ιου Μωυστß- απü τη φυλß του Λευh. Υπηρε-
ιοýοαν σιον Οßκο του Θεοý kar αργüιερα στο Ναü.
Το αξßωμÜ ιουò ηιαν κληρονομτκü. Ηταν υπευ8υ-
vor για ια τερÜ καθηκονια, 0υοßεò, λτΒανßσματα,
θεßα κοτνωνßα κ.τ,λ,, ενþ ιτò ΒοηδηττκÝò εργαοßεò
0στεοφυλÜκιο τηò
αναλÜμSαναν Üλλοι απü ιη φυλη του ΔευÞ, Εßχαν
οικογÝνειοò
πολλοýò περτορτσμοýò: δεν πλησßαΖαν νεκρουò ε-
Καß¼φα. Η
κιüò απü κονττνουò συγγενεßò, δεν παντρευονιαν επιγραφÞ «ΓιοσÝφ
δταΖευγμÝνη η χηρα. IερÝαò με σωμαιτκη αναπη-
μπορ Κüφο»
ρßα δεν μειεßχε σιτò εργασßεò του Ναου, λÜβατνε ü- σο στενü
μωò ττò Προοφορεò. τοßχωμÜ του
Πρþιοò στην rεpapxia ηταν ο αρχτερÝαò, που υ- (Μουσεßο
πηρειουσε και οιο μεγÜλο Σανενιρßν, και εßχε kr ΙερουσαλÞμ)
Üλλα καθÞκονια, üπωò ιο τελετουργτκü ιηò μεραò
ιηò εξτλÝωοηò. Την εποχη του πρþιου Ναου ιον Ý-
xprzav με λÜδι (ΙερÝαò Μεσσßαò). Σε κατρü πολÝ-
μου ÝχρτΖαν ετδτκü τερÝα, που εßχε καOηκον να α-
πευθυνειατ οιο λαü, να ιον ενθαρρυνει και να ιον
ευλογεß, üπωò kar να μÜχετατ οιην πρþιη γραμ-
μη." Τα καδηκοντα ιου τερÝα ηιαν κυρßωò ιελε-
τουργτκÜ. Ομωò, ιην εποχÞ των κρτιþν και ιου
πρþιου Ναου εßχÝ kar Üλλα σημανττκÜ καθηκονια: )
.)π
ο,
Το «ΣκΗΝικο»
ß", .Iι
κηρυτιε το λüγο του Θεου, αποφÜοιΖε yra δÝμαια ε-
ξαγντσμοý kar αμαριßαò, μεσολαΒοýσε kar Ýλυνε
διαφορÝò. Στο Δευτερονüμτο υπÜρχετ τυποò ιηò ευ-
λογßαò ιων τερÝων προò ιο λαü.'Ο Την εποχÞ του
δεýτερου Ναοý, το τερατεßο ηγοýνταν ιου λαου στην
αυτüνομη Ιουδαßα, Οι αρχτερεßò, üμωò, Ýχαοαν οτα-
δτακÜ τη θρησκευιτκη και πνευματικη ιουò τδτüτη-
ια, που μειαφÝρΒηκε οτουò τεροδτδÜοκαλουò. Δτα-
Οι ορχιερεßò Ýχοσον στοδιοκü τη δρησκòυτικÞ
Κοι πνCυμοτΙΚÞ τουò ιδιüτητα. παι.ι
μΕτοφΕρθηκ€ στουò ιòροδιδüσκαßΙουò
ιßρησαν ωσιüσο ια ιελειουργτκÜ καθÞκοντα. Την
εποχÞ του Ηρþδη, το τερατεßο πÝραοε yra πρþιη
φορÜ σε πολτιτκü παρÜγοντα. Τουò αρχτερεßò δτü-
ρτΖε ο Ηρþδηò ι<ar αργüιερα or Ρωμαßοτ Ýπαρχοτ.
Οι ιερεßò χωρßΖονιαν σε 24 ΒÜρδτεò. ΚÜθε θÜρδτα υ-
πηρετοýσε στο Ναü δυο φορÝò το χρüνο σε kaθopr-
σμÝνα δταστßμαια. Καιοτκουοαν οε üλη τη χþρα
kar απαοχολουνταν με αγροιτκÝò εργασßεò, τη δτ-
δασκαλßα Kar ττò δßκεò, kar üταν πλησßαΖε η εΓιο-
χη τηò ΒÜρδιÜò τουò μειαφÝρονταν στην Ιερουσα-
ΤÜφOò τηò λÞμ.
οικογÝνειαò του Αwαò
Καßüφο. Η Ο αρχτερÝαò Α*οò, γτοò του Σεθß, γüνοò ιηò με-
πρüσοψη του γÜληò τεραττκηò οτκογÝνεταò ΧανÜν (=Awa), δτο-
μεγολοπρεποýò ρßστηκε αρχτερÝαò ιο 6 μ.Χ. απü ιον Κουlρßνlο," ε-
οοτεοφυλακßου με πßιροπο τηò αποτκßαò ιηò Συρßαò, οε ανττκαιÜσιαση
την επιγροφÞ ιου ΤΖüοερ μυεν Μπü8ουò (Joezer ben Boethus).
«ΓιοσÝφ Μπορ ΚαθατρÝθηκε, üμωò, απü ιον ΒαλÝρτο ΓΚlýτο, Ý-
Κüφα» παρχο τηò Ιουδαßαò, ιο 15 μ.Χ. Την περßοδο ιηò αρ-
3Β
χτεραιßαò του, οι Σαμαρεßιεò κατÜφεραν να ειοχω-
ρησουν στο Ναü στη δτÜρκετα τηò γιοριηò του ΠÝ-
οαχ και να τον βεβηλþσουγ οκορπßΖονταò κüκαλα
οτουò δταδρομουò του. Η εßσοδοò σιο Ναü ηιαν α-
παγορευμÝνη kar η φýλαξη πολý αυσιηρη. ΠολλÜ
μÝλη ιηò οτκογÝνεταò του Awa υπηρÝιησαν ωò αρ-
χτερεßò, συμπερτλαμΒανομÝνων ιων πÝντε γιων
ιου.
Ιι,τßφ ΚαßÜιραò, αρχτερÝαò ττò μÝρεò ιου
Ιησοý, Þιαν γαμπροò του." Προφανþò, ο
Ανναò εξακολοýθησε να εßνατ σημαßνον
πρüσωπο στην Ιερουοαλημ μετÜ την κα-
θαßρεοη ιου. Καθþò ηταν Ýναò απü ιουò
δτþκιεò ιου Ιησοý μαΖß με ιουò Üλλουò τερεßò, ιο
στραιηγü ιου τεροý Kar ιουò Σαδδουκαßουò,'η οδß-
γησαν ιον Ιησοý yra ανÜκρτση πρþτα ενþπτüν ιου
κατ μετÜ σιον ΚαßÜφα.
Η οτκογÝνετα του Αννα ηταν μτα απü ττò apxrε-
ραττκÝò οτκογÝνετεò, που ιο Ταλμουδ ευτκρßνετ yra
εκΒτασιτκÝò πρακττκÝò.
ΑξßΖει να σημετωθεß πωò ο αρχτερÝαò Αwαò kar
ο ΚαßÜφαò, που αναφÝρονιατ σιτò ΠρÜξετò"Ο εßνατ
ια ßδτα πρüσωπα με τον Αννα κατ ιον ΚαßÜφα τουò
οποßουò μνημονευετ ο ΙωÜννηò.'"
ΚαßÜφαò
Ο Ιι,ττιφ (=ΠοσÝψ) ΚαßÜιραò ßιαν αρχτερÝ"a.rr/

Ιουδαßων ιην εποχÞ του ΤτθÝρτου." Ηγοýνταν του
Σανενιρßν, του ανωτÜιου ιουδαßκοý δτκασιηρßου (1Β-
36 μ.Χ.). Δευιεροò στην τεραρχßα μετÜ ιο Ρωμαßο
δτοτκητÞ.
Δτορßοτηκε αρχτερÝαò απü τον Ýπαρχο ΒαλÝρτο
fΚlατο (18-1θ μ.Χ.)* kar δταιßρησε τη 8Ýση ιου ε-
υß Ποντßου ΠτλÜτου (26-36 μ.Χ.). Ηιαν γαμπρüò
ιου Avrra υπεν Σεθß, ιηò πανßσχυρηò τεραιτκßò or-
κογÝνεταò τηò Ιερουσαλßμ.'Ο
Οταν ανακοßνωσαν στον ΚαßÜφα πωò εμφανßστη-
κε στην Ιερουσαλημ Ýναò νÝοò Μεσσßαò απü τη Γα-
λτλαßα, μτα υεριοχη γνωστη yra ιουò ξεσηκωμουò
τηò, ο αρχτερÝαò ανησýχησε kar δτÝιαξε να ιον φÝ-
ρουν ενωΠΙον του.
Ωσιüσο, δεν φαßνετατ να Ýπατξε σημανττκü ρüλο.
Ο Ιησουò οδηγηθηκε πρþια στο σπßιτ του Awa"
kar μετÜ σιο οπßττ ιου ΚαßÜφα," που φÝρειατ να εß-
πε: «...συμφÝρει υμßν ßνα ειò Üνθρωποò απο8Üνη
υπÝρ του λαου κα μη üλον το Ýθνοò απüληται»»,"'
Σε Ýνα μεγαλοπρεπÝò οσιεοφυλÜκτÜ' θρÝθηκε
το üνομα «ΚÜqητ» ß «ΠοσÝφ μπαρ ΚÜφΦ, ενþ σε
Üλλη üqm Ýχετ προστεθεß σιο üνομα Ýνα «r»: <<Καß-
α!ρα».
Το üνομα ΚαηÜφαò προκÜλεσε ενδταφÝρον λüγω
τηò σχÝοηò του με ιον Ιησοý* kar επετδÞ πρþιη φο-
ρÜ ιο Βρßσκουμε σε εΒραιχh επτγραφη.
Πρüκεττατ yra σπÜντο παρωνυμτο. Την ευοχÞ ιου
0στεοφυλüκιο τηò
δεýιερου Ναοý συνÞθτΖαν να δßνουν παρωνýμτα, οικογÝνειοò
που Ýδετχναν ιο επÜγγελμα, την καταγωγÞ Þ Üλλο Καßßφα
χαρακτηρτσττκü. Στα ΕυαγγÝλτα, ο αρχτερÝαò ανα-
φÝρετατ ωò «ΚαßÜφαò», ενþ στον Φλüβτο Ιτßιστιπο
«ΓτοσÝφ ο λεγüμενοò ΚαßÜφαò».
Η ρßΖα ιου ονüματοò σημαßνετ «καλαθÜò» ß«με-
ταφορÝαò φοριßου με γαßδουρτα με δτπλü καλÜδτ»
ττα εθραßκÜ «Kayef»», σια αραμαßκÜ «Kayafa».
Η οικογÝν€ιο του Awo þτον μιο οπü τιò
αρχι€ροτικÝò οικογÝνειεò. που το Τοßμοýδ
επικΡßν€ι γιο ΕκΒιαστικÝò πΡακßκÝò
Πρüκεττατ, πτθανüιατα, yra ιÜφο ιηò οτκογÝνεταò
ΚαßÜφα, χωρßò αυτü να σημαßνετ πωò το ουγºζεκρτ-
μÝνο οστεοφυλÜκτο ανÞκε στον αρχτερÝα.
Γτα τη χρονολüγηση ιου τÜφου ΒοηθÜ Ýνα νüμτ-
σμα του Ηρþδη Αγρßπυα του Α' (42143 μ.Χ.).
Πüνττοò ΠιλÜτοò
Δεν ξÝρουμε ιßυοια yra τη ΖωÞ του πρτν απü την
Üφτξß του σιην Ιουδαßα, Καιαγüιαν, πτθανþò, απü
ιην ιÜξη ιων Ýφτππων αξτωματτκþν, απü την οποßα
η Ρþμη επÝλεγε, συνη8ωò, ιουò Ýπαρχοιlò ιων μτ-
Κροτερων ΚαιεΧομενων περτοΧων.
Δτορßστηκε απü ιον ΤßΒÝρτο kar Þταν ο πÝμπτοò
Ρωμαßοò Ýπαρχοò (26-36 μ.Χ.), üπωò επýεθατþνε-
ιατ απü αναφορÝò ιου ΦλÜβτου ΙþσηπουηΟ kar απü
ΚατοÜρετα, πρωιευουσα Στη
, μÝση,
απεικüνιση
ιου φανερþνετ αυοτελε- κοτοικßοò τηò
σματτκüιητα σιην εκτÝλεση των κα8ηκüνιων του εποχÞò τηò
kar αφοσßωση σφ γÝρο αυιοκρÜιορα, Η ανελÝηιη ) στοýρωσηò
39
Το «ΣκΗΝικο»

«Το φιλß του

Ιοýδα». σφαγη εκαιοντÜδων Σαμαρεττþν προσκυνητþν απü
ΛεπομÝρεια απü ιο τππτκü του (36 μ.Χ.) ξεοηκωοε διαμαρτυρßεò.
Ýνο φρÝσκο του Τον ανακÜλεσαν οτη Ρþμη. Ο νÝοò Καßσαρ Καλτ-
Giotio του 14ου γοýλαò τον απαλλαξε απü τα καθηκονιÜ του Kar
οιþνο στο τον εξüρτοε. Η ταπεßνωοη τον ανÜγκασε, κατÜ τη
πορεκκλÞσιο
ρωμαßκη σιραιτωττκη παρÜδοση, να αυτοκτονησετ
ΑρÝνο τηò (3Β μ.Χ.).
ΠÜντοβοò
Ο ΦλÜΒτοò Ιþοηποò ιον κατηγορεß üτι εισηγαγε
νýχια στην Ιερουοαλημ λÜθαρα με ομοτþμαια ιου
Καßοαρα," με σκοπü να σπτλþσετ τουδαßκÝò συνη-
θετεò.* Or Eθpaior διαδÞλωσαν επß πÝντε μÝρεò Ý
ξω απü το σπßττ του στην ΚατσÜρετα. Οταν εκεßνοò
Ýδωσε εντολη οιη λεγεþνα του να τουò περτκυ-
κλþσετ, εκεßνοτ αρνηθηκαν, kar ο ΠτλÜιοò ια απÝ-
ουρε.
Ο Φßλων ο Αλεξανδρτνüò* αναφÝρετ ακüμη Ýνα
-
περτοιαιικü, συμφωνα με το οποßο ο ΠτλÜτοò τοπο-
δÝτηοε επßχρυοεò ασπßδεò οτην Ιερουσαλßμ.
Ο Φßλων, ο Ιþσηποò kar ο Ρωμαßοò τοτορτκüò
ΤÜκιτοò" τον υεριγρÜφουν ωò δτεφ8αρμÝνο, θßατο,
αμεßλτκτο δτοτκηιÞ, χωρßò καμτÜ ευατσθησßα οτη

Ισταρικοß π€ριγΡÜφουν τQν ΠιßΙüτο ωò

διεφδορμÝιιο, Βßαιο. ομ€ßflικτο, χωΡßò καμιòι
€ιJοισΕησßο στιτ δρησκευτικüτητα των Ιουδοßων

δρηοκευιτκüιητα των Ιουδαßων και των Σαμαρετ-
ιων.
Τα ΕυαγγÝλια επτρρßπτουν την ευθυνη σιουò
ΕΒραßουò. Τον εμφανßΖουν αδυναμο, δτστακιτκü
kar απρüθυμο να σταυρþοετ ιον Ιησου, πρÜγμα που
Τα ΤαλμOýδ επτιρÝπει στουò ανττπÜλουò ιου Ιησου να επτθÜ-
επικρßνουν την λουν τη θÝση τουò. Στον ΜÜρκο, η επανÜληψη ιων
0ρΧιερOτΙκη αναφορþν «συ ε] ο Βασιλεýò των Ιουδαßων;» και
οικογÝνειο του «απολυσω υμßν τον ΒασιλÝα των Ιουδαjων;» φαΙ-
Αννα για νεται να Ýχει σιüχο να προκαλÝσετ το τιληOοò
εκβιασμοýò
που κραυγÜΖει «σταýρωσον αυτüν». Σιον lιývιm,
ο ΠιλÜτοò δτατÜΖετ ιη οιαυρωση, αφου or ΕΒραßοι
διακηρυξαν πωò δεν Ýχουν Üλλο θαοτλτÜ απü τον
Καßσαρα. Στην αφηγηση του Ματθαßου, ο ΠτλÜτοò
παßΖετ δευτερευονταρüλο, η Ýμφαοη δßνετατ στουò
ΕΒραßουò.
Ο ΠτλÜιοò üταν Üκουσε πωò ηταν απü τη Γαλτ-
λαßα, τον Ýοιετλε στον Ηρþδη Αντßπα. ΠÜνιωò,
συμφωνα με τα ΕυαγγÝλια, ο Ιησοýò σιαυρþθηκε
απü τουò Ρωμαßουò Ýπεττα απü αυüφαση του Πüνττ-
ου ΠιλÜτου kar με ευθυνη ιων ΕΒραßων.
Ηριßýηò Αντßπαò (4 π.Χ. - 39 μ.Χ.)
Γτοò ιου Ηρ«ßýη του ΜÝγα Kar τηò Σαμαρεßττο-
σαò ΙνΙολθÜχηò (Malthace). ΜετÜ ιο θÜναιü του.
το βασßλετο μοτρÜσιηκε σιουò ιρετò γτουò ιου:
Ο Αντßπαò κληρονüμησε ιη Γαλτλαßα και ιην
ΠεlηßαΟ' (σιην Υπερτορδανßα).
Ο Φßλυτποò τη ΒατÜνετα, την Τραχωνßττδα, ιην
Αqηνßττδα Kar μερτκÝò θορετοανατολτκÝò περτò
χÝò, γýρω απü ιην ΠανεÜδα. Ελαβαν ιον τßιλο
ιετlýρ:αι. Το υπüλοτπο μτσü Βασßλετο, που
λÜμΒανε την Ιοιfαßα, τη ΣαμÜlετα και ιην
μαßα, το κληρονüμησε ο ΑρχÝλαοò, σιον
δüθηκε ο ιßιλοò ιου εθνÜρχη.Ου Η δτακ
ιου Αντßπα ηταν ηπτüιερη ιου αδελφοý ιου
λαου, τον οποßον ο Ιωσßφ φοθßθηκε.η'Παρ'
 ΕΒραßουò.'' Ο ΙωÜννηò" τον αποκαλεß κλÝφτη. Απü
ιον Ματθαßο και τον ΜÜρκο ουμπεραßνουμε πωò η
απλησιßα ιον Ýσπρωξε να παραδþσετ το δÜσκαλü
ιου Ýνανττ 30 αργυρßων.'
Σε ü,ιι αφορÜ το üνομα, Üλλα κεßμενα μαò παρα-
πÝμπουν' στο «Ισκαρτþmφ με την Ýwοτα εκ Κα-
ριþθ, πüλη νüιτα τηò ΧεΒρþναò, Üλλα* οιο Dra-
ρτþmò η Dταρτι߀, απü το λαττντκü sicarii, που συ-
νηθτΖüιαν γτα ιουò «σττλετοφüρουò»'υ ΖηλωτÝò που
εßχαν Üντρο ιη Γαλýαßα."
ΦÝρεται ωò ο μοναδτκüò ΕΒραßοò μαθητηò του
Ιησοý, kar μερτκÝò φορÝò ουσχετßΖετατ με τουò
ΕΒραßουò επανασιÜτεò. Σιον ΙωÜwη* «το γλωσσü- 0 Καλιγοýλοò
κομον εßχε»»." Or αναφορÝò στογ Μαι8αßο yra ιτò ονοκÜλεσε τον
τυψετò kar το θÜναιü ιου μειÜ ιη σιαýρωση, δταφÝ- ΠÞÜτο οτη Ρþμη
ρουν απü προγενÝσιερεò τουδαßκÝò υαραδüσειò κοι τον σπüλλοξε
οχειτκÝò με ιη θεßκη κρßση.* Ο Ιουδαò μετÜ την των κοθηκüπων
προδοσßα ιου αυτοκτüνησε. Τα ΕυαγγÝλτα μÜò δß τOυ

δουν δυο δταφορειτκÝò εκδοχÝò του θανÜιου ιου.υ'

ΕνδÝχετατ ιο περτσιαττκü ιου Ιοι.:δα να εßνατ εμ-
Βüλιμο, με σιüχο την ενοχοποßηση üλων ιων ΕΒραß-

Φ Ιοýδοò φÝρετοι ωξ ο μονοδικüò €Εροßοò

μοδπτÞò του Ιησοý. κοι μ€ΡικÝò φοΡÝò
συσχΕτßζ€τοι μ€ τουò ΕΒΡοßουò Επανοστüτ€ò

αυιÜ, or ευαγγελτστÝò ιον περτγρÜφουν ωò αυÜν- ων. Σιην υπüΒεση αυτη οδηγουν ιο üνομα κατ ο χα-
δρωπο, ιυραwτκü και αδßστακτο.ΟΟ ρακτηραò ιου. ΜετÜ την προδοοßα kar το θÜναιο του
Ιοýδα, οι μαθηιÝò ξανÜγτναν δþδεκα. ΠαρÜ ιτò α-
ßχε επηρεασθεß απü ιον ελληνορωμαßκü ποκλßσετò ιων δταφüρων καιαλüγων σια ΕυαlγÝλτα,-
κüσμο, αλλÜ η ουναγωγη οιην ΤýερτÜδα, ο αρτθμüò των Αποσιüλων Þιαν υÜιτα 12.
που κτßστηκε σιιò μÝρεò ιου, θεωρεßιατ μο- ΒαραθθÜò
ναδτκÞ στην Παλατοιßνη. Στα νομßσματα Το üνομα, παραφθορÜ του εΒραßκου Bar-Aba )
εßχε χαρÜξει τη μορφη ιου Καßσαρα. Οπωò
ο πατÝραò ιου, ο Ανιßπαò ηταν μεν υπÜκουοò σιουò
Ρωμαßουò αλλÜ σεβüταν ιτò θρησκευττκÝò συνηθει-
εò των Εθραßων.
ΕλαΒε μÝροò σιη συγκÝντρωση δταμαριυρßαò των
ΕΒραßων yra ιτò αφτερωμÝνεò σιον Καßσαρα πrva-
κßδεò, υου εßχε σιÞσετ ο ΠτλÜιοò στην Ιερουσαλßμ.
Το üνομÜ ιου, οθ σχÝση με τον Ιησου, αναφÝρετατ
δυο φορÝò οτα ΕυαγγÝλ|α,. «.,ιροσηλ8ον τινεò
Φαρισαßοι λεγοντεò ..., Ηρþδηò θÝλει σε αποκτεß-
να1. και εßπεν αυτοßò, ... εßπατε τn αλþπεκι ταυ-
rΙl.. .. »).'υ

Kar: «...Ζι,λιßτοò δε ακουσαò Γαλιλαßαν επηρþ-

τησει, ε] ο ÜνOlχοποò Γαλιλαßοò εστ1, κα1 επ1-
|-|,ουò üτ1 εκ τηò εξουσßαò Ηρþδου εστßν, ανÝπεμ- «Αργýριον» τηò
ψεν αυτüτ, προò Ημ,ιδην, üντα και αυτüν εν Ιε- εποχÞò με
ροσο,\υμοιò ετ- ταýτατò ταιò ημÝρεò...».'Ο ανüγλυφο το
Ιοιfαò Ισταρτþmò üνομο «Ηρþδου
Ο Απüστολοò που πορÝδωσε τον Ιηοου στουò ΒασιλÝωò»

4L

«ΣτÝφανοò εξ
ακOνθþν»
(=«Υτüò του ΠατlÞ»»), εßνατ ευγλωιτο. ΚατÜ τον
Ματθαßο," ηιαν φυλακη yra φüνο. ΚαιÜ ιον ΜÜρ-
κο* και τον ΛουκÜ« yra σιÜση kar φüνο, ενþ κατÜ
ιον ΙωÜwη ηταν ληστηò.*
Ττò μÝρεò τηò δßκηò ηταν φυλακη με Üλλουò οια-
στασιÝò, επετδÞ εßχε ηγηθεß μιαò εξÝγερσηò σιην
Ιερουσαλημ, στην οποßα χÜθηκαν ανθρþπτνεò Ζω-
Ýò.*
Ο Ιησοýò θεωρηθηκε απü τουò τερεßò επτκßνδυ-
νοò, ιουλÜχτστον üπωò ο Βαρα6ΒÜò. Ττò μÝρεò ιου
ΠÝσαχ, πλÞθη ΕΒραßων προοκυνητþν Ýρχονταν
οτην Ιερουοαλημ." Επρεπε λοτπüν να απαλλαγοýν
αυü αυτüν πprv απü ιη γτοριη.
Η Γαλτλαßα ηιαν Üντρο επανασιατþν. Ερχονιαν
απü κετ με ια πληθη kar προφηιευαν ιην καια-
στροφη τηò Ιερουσαλημ kar του Ναοý. «Δýναμαι
καταλýσαι τον ναüν του 0εοý και διÜ τριþν ημε-
ρþν οικοδομησαι»,υ φÝρειατ να εßυε ο Ιηοουò.
Ο ΒαραΒΒÜò τιò μÝρεò τηò δßκηò Þταν
φυfrακÜ με Üf,ßΙουò στασιαστÝò" €π€!δÞ Εßχ€
ηγηδΕß μ!οò òξÝγ€ρσηζ στην |εροι.ισοf,Üμ
42
Γτα τουò Σαδδουκαßουò Kar τουò Βαßθουσαßοιη,
που πλετοψηφοýσαν σιο Σανεντρßγ Ýναò Γολιλαß-
οò, που ßρθε ιτò μÝρεò του ΠÝσαχ, παραθßασε το
Ναü, Ýδιωξε ιουò μτκροπωλητÝò kar συμΒουλεψε
ιουò μαθηιÝò ιου να αγορÜοουν ξßφη,υη Þταν κατ' ε-
ξοχην ýποπτοò.
υμφωνα με τα ΕυαγγÝλτα, κÜθε ΠÝσαχ, ο
ΠτλÜιοò Ýδτνε χÜρη στο φυλακτσμÝνο ποι
υυοδεßκνυαν οτ Eθpaior.'o ΑυιÞ τη φορÜ ß-
τòιν να σταυρωθεß Ýναò ΣτκÜρτοò Ζηλωτηò, ο
ΒαροββÜò.
ΕÜν ο ΠτλÜτοò Ýδτνε χÜρη στον Ιησοý, θα σταυ.
ρωνε ιον ΒαραΒθÜ Kar ιουò δυο ουνιρüφουò ιου,
Or αρχτερεßò üμωò υποκßνησαν το πληθοò να α-
παττÞοετ ιην απελευθÝρωση του Βαρα3θÜ.
Απü το ΕυαγγÝλτο ιου ΜÜρκου" προκýπτετ υωò
ο üχλοò απαßτησε να σταυρωθεß ο Ιησοýò, για νο
δοθεß χÜρη στον ΖηλωιÞ Βαρο3ΒÜ. Ο Μαιθαßοò
θεωρεß το λαü Üμεσα υπεýθυνο yra το θÜναιο τοι
Ιησοý."
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Ματθ. κα9, ΜÜρκ. ra10, ΙωÜν. ý13
2. Ματθ. χαΙ2-13,ΜÜρκ. ra15-17, Λουκ, τθ45-46
3. Ματθ. κα17, ΜÜρκ. ra1l, ΙωÜν. ral8
4. Ματθ. κα23, ΜÜρκ. ra15-17, Λουκ. rθ47-4B
5, Ματθ. κστlΒ, ΜÜρκ, τδΙ3-14, Λουκ- κΒ10-11
6. Μαιθ, κστ20, ΜÜρκ. τδ17, Δουκ. κΒ14
7. Ματθ. κστ30, ΜÜρκ. τδ26, Λουκ. κβ3θ, ΙωÜν. rYl. Απü το
χÜριη φαßνετατ πüσο μικρÝò ητον οι αποοιÜσετò.
8. Μαι8. κστ47, ΜÜρκ. τδ4Β, Λουκ. κβ47, ΙωÜν. rn8.
9. ΜατΒ. κστ57, ΜÜρκ. τδ56, Δουκ. κβ66
10. IοÜν. m13
11, Ματθ. κΖ2, ΜÜρκ., τε1, Λουκ. κγ1, ΙοÜν, rn28
12. Λουκ. κγ6-12
13, Ματθ, κΖ33, ΜÜρκ. τε22, Λουκ. κγ33, ΙωÜν. lΕ17
14. Ματθ. κΖ5º-6|, ΜÜρχ, τε42-47, Λουκ. κγ50-56, ΙωÜν.
rB38-42
15. ΜατΒ. κγ
Ι6. Αρχαιολ. ΧΙΙΙ: ΙΟ, º: «ΜεγÜλεò φιλονικßεò κσι
διαφορÝò ξεσπασσν μεταξý τουò. Οι Σαδδουκαßοι üμωò
δεν μποροýσαν να πεßσουν κανεναν παρÜ μüνο ιουò
πλουσßοι4, οýιε εßχαν την υποστýριξη του πλýθουò. ºh
σιιγμý που οι Φαριοοßοι εßχαν ιιò μÜΖεò με το μÝροò
tουò».
17. Λουκ. στ15, ΠρÜξ. α13
Β, The Death of Jesus, Ne\II York 1965
L9- Αρχαιολ. ΧΙν: 5, 4, Ιουδ, Πü,λ. I: 8, 5
2Ο. Αρχαlολ, Ι4:.9, º
2L. Βßοò Ιωσýπου,62
22. e.α, 120,309
23, ε.α,28
24, Ματθ, κστ59
25, Δευτερ. κ2-4
26. Αρlθ, σι22-27: «ευλογßσατ οε Κýρτοò kar φυλÜξατ σε.
ΕπτφÜνατ Κýρτοò το πρüσωπον αυτοý επß οε kar ελεÞοαι σε.
ΕπÜρατ Κýρτοò το πρüσωπον αυιοý επß οε kar δþοη oor
εrpivnv. Κατ επτθησουστ το üνομÜ μου επß τουò υτοýò
Ισραηλ, και Εγþ Κýριοò ευλογησω αυιοýò».
 ,***l-"

}ß.

.,Η τκδιωξη ιων

2ß Ιιιcß ,\ρχιιιιι,Ι Χ\-Ιßß 2. ] ßß] \ι)ι ι\ ßι ;] ] ];; εμηOρων απ0 Τ0
2ij Lι,ιßιι rB1l] ,lij ,\ιιι κ ;r, ], Ι ι, Ι{αο,,, Γ'!ρüξη κοτ
2ιΙ ltpai, δ1 ;ιΙ λΙßιι)λ ι Ιßι ßß)Ιι] \ΙιιιßΙ ι 1 ιιιι ßξOχην ýπOπτη
30 ΙΙριιß ßj5,ιß ι;ιΙß; }r.Ιj]j ιrι :ιΙ ß Ιß,,ιι ιιlιj .]Ι, Ιι ,
ι(υΙ 0ναΤρεπΤ|Κη
ΙΙ1 ]ιυ(ιν 1τ13,Ι4 2{t ,)2 Ι(,)ιι\ ι i.';ij

ΙΙ2 \Ι(ιτΒ κ(,ι,j 5l. i(rÜ\, ]α,19 Ι!]ιι\, τιιιß] 1.1 2Ι 2ι]. J]ριla ;:] Ι|(ιιι) ßß(,ι, ] Ιι, '\ß,,,ιß ι,l,j ßΙ
διj τ"ι ß-ι,ιΙιιχ St;ιιιι; ιι;',:. ß, ιι ß,ß Ι

j]:Ι /ι,/ιl .Ip\ar](l.i Χ\ ΙΙΙ: 2. 2 ,,; ( ß)ιΙο"! Γjc;,;ι, ß, ι ]. ι,ß ] !.ßjι1.] ] Ι \ι)ß ß. ], ß]
ß],ß ι( ιßι\ 1η ιΙ} ;;ιß l,,]ßß]]]/ ßι;ι ß, 'ß, ι ι | ι ':1;
lj; Ιι]ιι\ ιι]Ι2-ßΙj ;,ß ß, SchLι]ιlj(,,r] ß ι]]/]/,,];ß ßΙι,; ]ii_).-],J,]]:,.ι,,,ι, ,jιßιι,ι],
Ι}ιj _\Ιιιιδ ]iσLι)7 Ιιιιιν ßß2,1 ß:jΙ; ιι ]]| Ιι_,ιßßßß)ßι]ßι], ιιιι] ß,ιß,Ιßιιßß] ι,.ι ιßj,ι,ßιι,L]
Ι], Ιιιιιτ ιαΙ9-J1 Ιιýα\ß ßηl.ß ιι,),|ιιιΙßι,ιιιι,ι ι Ζtτι,ι,ι, ι ιι,ι) (;|]ιι/ιι Ιι; ),:ι,ιιl;ι,, :ι,,,
ΙΙΒΖ (.j,θeιlhιιι ,,'llre "Cιriaplras Tιιι.]rb jrl Noι,t]] ß }ιilnιιιιi ( ι:,tτ, ιιι:;ιß ιl'ι {ι, ,_/ι,!ι/ ι
""ιιι,ιι,,ιι;ι,;
\::,ιß . ji] ßιιιτ!
ΤαΙρßιιι. .jeι ιι:ιßειßιυ -Ιiiqir/ ΧΧΙ (ß9Ι)2), τ)ιι Ιß:],ΤΙ ,Jιßßl,]] l§(,,ιjilιl ,lι,l,,;ι{; ßl.,ßι, ß, !, 1ι,Jι:11 Ι]ß ; ß\ ]'ιι1]
39 1ιισ -il,rlι,,ι ι \\-ΙΙ]:ιJ5 .ι]; ß!ι(ιια }ß\ιι ;? _\ουκ \2, ]ß] ;

ßιυι-ννιτι, ταιΙ9. ri]l]j. ιß }itj. κη t[ρα3_ειò ßßßß ιθ ßι,ι,lι ιl-\,j ],.ιιß ],ι;Ιι!
/ιιι; .1ρ_.ι,α;τl.ß Χ\ ΙΙ1 .]2Ι ßΙ;>. 89
.l() ;:; J'ιΙιιlaß( ιιj ι)ιr.:ßιιß)Ι]L] ι 1.1 ιßΙ l,ι
41 Ιι,ιι Ioι:ij Ι/ü_\ ΙΙ 1ιjò] ι;j ,1/ι./ß.]-1 Χ\ΙtΙ|;5,διr ld) : Ι\Ιιικι,.ιι]_Ι ß),, ß:]
12 º'ιι θρι-ιι;κι υι τκιτ (ιßι{ ιι ( )
ρι u(jll \,α \ρη(r]ιι()ποιοι ]ν ιßΙ \]ιιιß! i(,j,j ßß] l(alß ßßl,ι . ,ι Ι,, :ιι
ß]ιιοΙ( ]lΙCl ΙΙ1 ιj] 1\Ιιιιι] ιiijilj
. Phi]onis Jυιßιτòß. Ι]ο \;ßι,'.ιιtßΙιιιs οι l,pr.atl.Jnι] ιld (ßΙ]] \Ι{ ιρι\ ι, ;
ι-. ],.ι]ιι ]Ε ßß,] .\ι]ι ι.ß ι.,\ ].ι]
. ß'. ]ι.ι. _lJß]]αJe.ò 2 τ] ij; ιι ß(υ, ιß ]|; 1

!. , _ß \,]]a] \ Χ\'ΤΙ 8. l. }1ρι,,tιιιò.) ?ι,ιιl()ρr]ζ. λΙ(ιιt) (jι; Ι"ßι,ßι)ι1 ιιß \i)l,r, ]ß\ ]ß]
ßß,'_ ι ,ι,. a lΙριι|. rrl: τετραßιιιιυß ιο! ιι]τ,1ΙlΙι !ßßßαζ, ιjl Ι(jß()ι]|ιßι_)ι ιιß \.ι ι\ \ 1ι ]ßßιß] ßßßι() ßτlιι;ι;ιßιιιιιι,
Ιß1;, ,ι , (j8 Ιßιι,.ß] ß((jιυι ßß\ ß! ιl]ιιι]ß. jΙ;ιß]
ΙΙι 1,,,,, ßι, -.' , ]Ι ι :] ,ßΙ(] _1p\.ιJo-\ Χ\'Ι Ι,ΙΙ j,32ι) ιjιι .1τι)ι ιι, ι{ιß]j; ιΙι;
.1; \Ιιιι('l ι]_] ] ]() λΙ(ιτß] ι;..a]; ,\,,:ιι ß.] λ., Ι: |] ιιι\ ι|ßß]9
.18 \Ιιτιt) ιι,ß \ ;,, . ιl _ι1 ιj _\ ιιι]a]C ι)(ι\,τ]ι(,)οε, ι()\
Ιι,Üιι"ττ ιor IJιιιiτι,, ι,
Ι
4.)
Διkeιιkn ΑποτιΜΗΣΗ

ΚΗ

τιιυ ΓΕοτι ιιι\-λ\ΕΞ.\ι \Ριι\ \,Ι \ΓΙι\κ] ]

καθηlητιß Ι Ια\ επιι)-τηιιßι]L

. ο νüημα τι,_ιν γεγονüιων ιου ι;υνδÝτουν τα Αγια ΠÜθη.

με κεντρικü σιοτχεßο ιητ, καλουμενη δßκη ιου Ιη-
σοý, υπερΒαινει βÝβατα για κÜθε χρτσιιανü τηιι ε-
γκüσμια ενατÝνιση. Ανηκετ οτη μεταqιυσικη τηò Ý-
λευσηò του Σωτηρα στον κüομο kar κυρßωò μαΖß με
τον Ευαγγελτσμü, ιη ΓÝννηοη και ιην ΑνÜοιαοη
ουγκαθορßΖουν τη χριστιανικη πιστη.
Τα γι-γονüια üμυ-,ò αυιÜ εχουν και κορυφαια ι-
«0χριστüò σημεßο
κατερχüμενοò τιò Ιηò συ-
σκÜλεò του ΤΟΙ) Ο-

πραιτορßου». Εργο Ιηò δß-

του ΓκιστÜβ Κηò ΤΟυ Ιησου κατ απü ιη δrkarrkn σκοττιÜ kar η
ΝτορÝ (Μουσεß6 ΚρΠΤΚΠ ανΙΤμεΙωΠΙοη ιι,)ν σιοΙχειων, με τα οποτα ε-
Καλþν Τεχνþν, πτχετρηθηκε να τηò προσδοθεß απü τουò οργανωτÝò
Νοντ) ιηò χαρακιηραò πρÜξηò απονομηò δτκαßου, δεν

44
 Η υποδοχÞ του
σιερεßτα1 γεντκüιερηò σημασßαò. ΦωιßΖετ ιην ιστο- Ιησοý στην
ριΚη ΠραΥμαιΙΚοιηια μεσα στην οΠοΙα εΚανε την ΙερουσαλÞμ
εμφÜντοη του ο χρτσιταντσμüò, αποκαλυπτετ ιο μÝ-
γα πνευμαιτκü ΒÜδοò ιηò διδασκαλßαò του και ανα-
δετκνυετ Ýτστ ιον καθορτσιτκü, τσιορικü ιου ρüλο.
ΚαθτσιÜ δηλαδη αιοθητη ττ επαναστατικη, πνευ-
μαιτκη ρηξη υπηρξε η δτδαοκαλßα αυτη, παρÜλ-
ληλα kar πÝρα απü ιη μειαφυστκη τηò ουσßα, kar
ιτ κορυφαßα καμπη αποιÝλεσε οτην ισιορικη πο-
ρεßα του ανθρþπου.
Η δßκη αυτη δεν γεννηθηκε απü συνετδηστακη
ανÜγκη πραγμÜιωοηò ιου δτκαßου, üυωò γßνειατ
φανερü απü ιτò σχεττκÝò τστορτκÝò πηγÝò υου δτα-
θÝιουμε. Τα κßνηιρα που οδηγηοαν οιην απüφαοη
για τη διεξαγωγη τηò και ο τρüποò με ιον οποιο
πραγμαιþ8ηκε ηταν ξÝνα προò κÜθε παρüρμηση α-
πονομηò δτκατοσýνηò. Αφορουσαν αυοκλετσττκÜ
kar μüνο το ρεαλτσιτκü συμφÝρον τηò διαφυλαξηò
ιηò κεκτημÝνηò εξουσßαò, ιüοο απü τη μεριÜ του ε-
ΒραΙκου τεραιεßου üοο kar απü τη μεριÜ του Ρω-
ματου Kυprapxoυ.
_Α,υτü αποδεικ\-υειαι για τηι πλευρα του εΒραΙ-
Κοι τερòιτετου Κα1 αΠο τα ΠερlστατιΚα Που ΠροηΥη-
Βηκαι- ιηò απüφαοηò για τη συλληψη και θανÜιω-
ση του Ιrrσou.
Ηιαν Üνοτξη του 33 μ.Χ. üιαν η δραστηρτüιηια ιου
Ιησου εßχε φιÜσετ οτην κορυφωοη ιηò. Η ανÜσταση
ιου ΛüΖαρου σιη Βηθανßα, που εßχε ουγκλονßσετ το
λαü, η θριαμΒευιτκÞ εßσοδοò ιου Ιησοý οιην Ιερου-
οαλημ, üπου ιον υποδÝχOηκαν μειÜ Βαßων κατ
κλÜδων, or δτδαοκαλßεò ιου στο Ναü του Σολομþ
νιοò, το περτεχüμενü τουò, καδþò Kar η πλαιτÜ α-
πÞχηοÞ τουò εßχαν καιαιρομÜξετ ιο εθραßκü τερα-
τεßο. Or αρχτερεßò και οι γραμματεßò ατσθÜνονταν ü-
ιτ η θρηοκευτικη. αλλÜ και η ουοιασιτκÜ κοσμικη
ιουò ε6ουσßα πÜνω οτον εΒραßκο λαü, η ασφαλþò
ιüτε εθντκÜ αναγκαßα, αλλÜ kar κυρτολεκιτκÜ α-
σφυκιικη, ÜρχτΖε να κλονßΖειατ σοβαρüιαια.
Το υερτεχüμενο ετδτκüιερα ιηò δτδαοκαλßαò ιου
Ιηοου Ýπλητιε τα οιηρßγματα ιηò εξουσßαò του τε-
ρατεßου απü δυο κρτοιμüιαιεò πλευρÝò.
1 Πρþτον, καιαργοýσε σε ιτολυ μεγÜλο Sαθμü ιην
Üλογη kar Üκαμπιη ιυπολαιρια, η οποßα αυü τη
φυοη ιηò προσφÝρειατ σια χÝρτα ιοý κÜθε τερατεß-
ου ωò ορΥανο ΚαιαναΥΚασμου ΚαΙ ΚαιαΠτεσηò, r-
δτωò üιαν οι παραβÜσει( τηò ιιμωρουνται αυσιηρü-
ΣυγκεκρτμÝνα η δr- 0 πιλÜτοò γßπτει
r,\ προπανιüò ιην απü- τοò
}-ß χεßροò του
ιηò αργßαò του Σα3- την
μετü
t SÜιου, γτα την παρα3ßαση ιηò οποßαò προθλεπüιαν παρÜδοση του
ακüμη kar η επτβολη θαναιτκηò ποτνηò. Δεν απÝ- ιησοý.
δτδε, ιερατιÝρω, Βαρυνουσα οημαοßα σιη συμμüρ- ΛεπτομÝρεια οπü
Ε φωοη προò ιουò κανüνεò τηò περτιομηò, η οποßα υ-
γερμυνικÞ
Fß πηρειουσε τη δταφυλαξη ιηò δρησκευττκηò και ε-
νωπογροφßα του
ß] θντκηò ιαυιüτηιαò, Καιαργουσε επßσηò την παρα- )15ου αιþνα
F,
45
 «ιησοýò
Ναζωραßοò
. Βοσιλεýò των
Ιουδοßων».
Στη μÝση, «Η
μοοτßγωση του
ΧριοτOý» γι0 ν0
κοτοσιγÜσει το
πÜθοò του üχλου.
Εργο του
Michael Pacher

δοχÞ üιτ ο Ναüò του Σολομþντοò οιην Ιερουσαλημ

συνιστοýσε ωò υλ:κß υπüσταση, δηλαδÞ ωò orκo-
δüμιφα kar üχτ με οποταδßποτε μειαφυστκß Ýν-
νοια, ιην κατοτκßα ιου Θεοý, την οποßα βÝΒατα ε-
ξουσßαΖε το τεραιεßο. ΠρÝσθευε δε κατ ιην καιÜρ-

Το κßνητρο τηò οπüφοσηò, κοδþò κοι η

διεξογωγÞ τηò δßκηò Þτον ξÝνο πΡοò κüδε
πορüΡμηση οπονομþò 6ικοιοσýνηò

γηση ιων ατματηρþν θυστþν, δηλαδÞ ιηò τελειουρ-
γτκηò θανÜτωσηò Ζþων.
Δευιερον, Þτστ αυτü ιο ßδτο το πνευμαιτχü περτε-
)¼μενο τηò δτδασκαλßαò του Ιησοý, που ωò η μεγα-
λýτερη επανÜσιαση τδεþν ιηò Ιστορßαò, η οποßα συ-
ντελÝστηχε μÜλιοτα χωρßò ιη χρηση θßαò αυü τη
μερτÜ των υποστηρτκτþν τηò, κλüντΖε συθÝμελα την
εξουσßα ιου τερατεßου. Ηταν ιο πρωτÜκουσιο κÞ-
ρυγμα τηò καθολτκηò τσüτηιαò üλων, «...Ουκ Ýντ
Ιουδαßοò ουδÝ Ελλην, ουκ Ýντ δουλοò ουδÝ ελευθε-
Τη δτδασκαλßα αυτη και ιη δρÜση του Ιησου
αρχτερεßò Kar or γραμμαιεßò ιην ατσθÜν8ηκαν
κατα_λυττκÞ απετλη εναντßον τηò εξουσßαò τουò ι
yr' αυιü αποqýστσστ να ανττδρÜσουν ρτΖτκÜ. Or
αιταφÝρειατ στο ΚατÜ Ματθαßον ΕυαγγÝλτο (ΚΣ
«.,.τüιε συνÞχθησαν or αρχτερεßò Kar οι γραμ]
τεßò κατ or πρεσΒýτεροτ του λαοý ειò την αυλην
αρχτερÝωò του λεγομÝνου ΚαßÜφα, και συνεβ,
λεýοαντο ßνα ιον Ιηοοý δüλω κρατησωστ kar αι
κτεßνωστν, Ýλεγον δε, μη εν ιη εορτη, ßνα μη Ι

ροò, ουκ Ýντ Üρσεν kar θÞλυ...». Ηταιτ επßσηò ο α-
πελευθερωττκüò ρüλοò ο οποßοò yra πρþιη και μο-
ναδτκÞ φοlý σιην ιστορßα των δρησκετþν προσεδß-
δειο στον τερü νüμο, απü τον οποßο, üπωò λÝετ ο
Παýλοò σιουò πτσιοýò, «...σετò αδελφοß, προσθ-
κλÞθητε ετò ελευθερßωτ...». «Εν ιη ελευθερßα λοτ-
πüν, με την οποßαν ηλευθÝρωσεν ημÜò ο Χριστüò,
μÝνετε σιαθεροß Kar μη υποβληθÞτε πÜλτν ετò Ζυ-
γüν δουλεßαò». Kar Þιαττ και η σýνδεση ιηò ελευ-
θερßαò με την αγÜπη, δτüττ, üπωò μαò λÝετ και πÜλτ
ρυθοò γÝνητατ εν ιω λαþ».
ΑλλÜ η θανÜτωση ιου Ιησοý Ýπρεπε να πε
ß
Βληθεß Ýνδυμα νομτμüιηιαò υÜντωò νομτμο(
νεταò, yra να κερδßσετ σε πετσττκüτητα απÝνα
σιον εθραΙκü λαü και να εξασφαλßσετ Ýιστ τη «
μτμüφρονα» υποιαγß ιου. Γτα ιο λüγο αυτü ο
σοýò, αμÝσωò μετÜ τη συλληψß ιου την εσπÝρα ι
ΠÝμυιηò πprv απü ιο ΠÜσχα απü Ρωμαßουò στ1
ρωμαßκß:
ττþιεò, ωò τουò μüνουò αρμüδιουò υπü
τοχÞ να εφαρμüσουν ιη σχειικÞ απüφαση των ι

ο Παυλοò, «...μη μειαχεφßΖεσθε ιην ελευθερßα ετò
αφορμßν τηò σαρκüò, αλλÜ διÜ τηò αγÜπηò δουλεý-
ετε αλλýλουò. Διüτι üλοò ο νüμοò ετò Ýνα λüγο συ-
μπληρουιατ, ετò τογ αγÜπα τον πλησßον σου ωò σε-
αυτüν». (Βλ. Παυλου εmστολÞ προò ΓαλÜτεò).
χτερÝων, οδηγßθηκε σιον οßκο του αρχτερÝ
(ΛουκÜò ΚΒ, 54), üπου Ýμετνε üλη ιη νýχτα κ1
ιοýμενοò kar üπου or σιραττþιεò «...ενÝπατΖον,
ιþ δÝρονιεò, kar περικαλýψανιεò αυτüν Ýιυπι
αυιοý ιο πρüσωπον kar επηρþτων αυτüν λÝγοντ

46

υροφητευοον ττò εστß ο παßσαò σε; Kar Ýτερα πολλÜ
Βλασφημουνιεò Ýλεγον ειò αυιüν» (ΛουκÜò ΚΒ, 63-
65). Το πρωß τηò Παρασκευßò ο Ιησοýò οδηγß8ηκε
για εξÝταση στον πρþην αρχτερÝα Awa, ο ουοßοò
Þτωò δεν μυüρεοε να ιου αποσπÜσετ ιßποτε ιο επι-
Βqιυνττκü, και σιη συνÝχετα στον εν ενεργεßα αρ-
ηερÝα ΚαßÜφα, που Þταν Ýναò απü ιουò φαναιτκü-
ιερουò δτþκιεò ιου Ιησου.
ιαν αυτüò που με κυντσμü εßχε καιασιÞ-
σετ φανερü τον πολτιτκü στüχο kar χαρα-
κιηρα τηò δßωξηò του Ιησοý, «συμΒου-
λεýσαò ιοτò Ιουδαßοτò üιτ ουμφÝρετ Ýναν
Üνθρωπο απολÝσθατ υπÝρ ιου λαοý» (Ιω-
ßfuγηò ΙΗ, 14). ΑλλÜ kar η εξÝταση απü ιον ΚαßÜ-
1υ, arl η δηθεν «υροανÜκρτση», δεν απÝδωσε ιß-
πε αττασττκü. Ετστ συνεκλÞδη ιο ΣυνÝδρτο ιιον
qlq*rιrιl kar γραμματÝων, που Þιαν ιο ανþιαιο ε-
ηßnßßτι διτ,τÞμο, kar ο Ιησοýò προσηχθη yra να
&τττρß ΚαιÜ mv κατ' επßφαση δτκασιτκÞ αυιÞ
ffigττßτ «___or αρχτερεßò κατ üλογ το συγÝδρτογ
*Þττσ krrü τα: Ιττοý μαρτυρßαν ετò ιο θανατþσατ
αΙò rωr αχ ειττστιον- πολλοß γαρ εψευδομαρτý-
ΙπΕ['αιια), r< rI ßοιαι ar μqιτυρßατ ουκ Þοαν...»
O{qtrτ Ιλ 5s56). Kar τüτε, μÝσα σιο κλßμα αμη-
χτνßαò που εßχαν δημτουργηοετ or ολοφÜνερεò αυ-
τÝò αποδετκττκÝò αδυναμßεò, επτχετροýν ο ßδιοò ο
ΚαßÜφαò Kar or αρχτερεßò να αποσπÜσουν απü τον
Ιηοου ομολογßα üττ εßνατ υτüò Θεοý, γταιß θεωρουν
üιτ Ýσιω kar πÜνω σε μτα τÝιοτα γεντκüταιη kar αü-
Οι αρχιερεßò και οι γΡομμοτΕßò οισαüνοντον
üτι η δρησκευτ!κÞ κοι η κοσμικÞ τουò εξουσßα
üρχιζε νg κηονßζ€ται σοΒορüτοτο
ρτσιη τουοθÝιηση θα μπορÝσει να σιηρτχθεß η επι- Επüνω,
δτωκüμενη 8αναττκÞ καταδßκη. Γτ' αυτü τοý θÝτουν ονÜγλυφο οπü
ιο ερþτημα αν τσχυρßΖεται üττ πρÜγμαιι εßνατ ο ur- εΧεφογτüδουτο.
üò ιου Θεοý kar ο Ιησοýò απανιÜ κατÜ τη δτατýυω- Εργο του 5ου
ση ιου ΛουτÜ (ΚΒ, 70), «...υμεßò λÝγειε üιτ εγþ ετ- 0tþν0 που
μß», κατÜ τον ΜÜρκο (ΙΔ, 62) «...εγþ ετμß kar üψε- πορtαüνα τη
οθε ιον υτüν του ανθρþπου καθÞμενον εκ δεξτþν ßπOýρωση του
τηò δυνÜμεωò kar ερχüμενον μετÜ ιων νεφελþν ιου Χριοτοý και
ουρανοý...» kar κατÜ τον Μαιθαßο (ΚΣ, 64) «..,συ ταυτοΧρüνωò τογ
εßπαò». Κατ τüτε ο ΚαßÜφαò συνατσθατüμενοò üττ Ý- απαγχονισμü του
χετ εξαντλησετ üλεò ιτò «ωταχρτττκÝò» του δυναιü- Ιοýδα Ισκαριþτη
ιηιεò Kar θÝλονιαò να δημτουργησετ εντυπþσετò,
διÝρρηξε τα τμÜιτÜ ιου Kar αναφþνησε «...ττ Ýττ
χρεßαν Ýχομεν μαρτýρων; ßδε νυν ηκοýσατε ιην
θλασφημßαν αυτοý...» (Ματθαßοò ΚΣ, 65).
Με ιην υαραιηρηση αυτη ολοκληρþθηκε η δτα-
δικασßα ενþπτον του Συνεδρßου των αρχτερÝων kar
γραμματÝων kar η προετλημμÝνη απüφασß ιουò
τηò θανÜτωσηò του Ιησοý περτεΒληθη καιÜ την α-
ντßληψη τουò το Ýνδυμα ιηò «δτκασττκηò απüφα-
σηò». Το Ýνδυμα üμωò αυτü ηταν δτÜτρηιο ακüμη
kar καιÜ τον εθραßκü νüμο, συμφωνα με τον οποßο
yra να υπÜρξετ καιαδßκη Ýπρεπε κÜθε κατηγορßα
να αποδετκνýειατ απü δýο ιουλÜχτσιον μαρτυρßεò.
Σιη συγκεκρτμÝ,ιm δε περßΕιωση μüνο κÜττ ψευδο-
4º
fke.ιιkn ΑποτιΜΗΣΗ

μÜρτυρεò προσηλθαν, or οποßοι σýνιομα αποπÝμ-

φθηκαν. γτατß or μαριυρßεò τουò, ωò ανττφαιτκÝò, η-
ταν ολοφÜνερα αναξτüπτσιεò.
Η δανατικη αυτη απüφαση ιου εΒραßκοý Συνε-
δρßου σε ΒÜροò του Ιησου Ýυρεπε üμωò, yra να ε-
κτελεσιεß, να επτκυρωδεß kar με απüφαση ιου Ρω-
μαßου δτοτκηιη ιηò περτοχηò, που εκεßνη ιην επο-
χÞ Þιαν ο Πüνττοò ΠýÜτοò. Ειστ ο Ιησοýò οδηγη-
θηκε σιο πρατιüρτο, ιην Ýδρα ιηò ρωμαßκßò δτοß-
κηοηò. Kar εκεß Üρχτσε μτα karvoupyra δταδτκοσßα.
Σ' αυιÞν κυρßαρχησε απü τη μτα μερτÜ η κυρτολε-
κττκÜ λυσσαλÝα εμμονη ιου ΚαßÜφα kar των αρ-
χτερÝων στην αξßωσü ιουò yra δαναττκÞ καταδßκη
του Ιησοý kar απü ιην Üλλη η προσπÜθετα ιου Πr-
λÜιου να μην ενδþσετ στην αξßωση αυιÞ. Εισι εßχε
δημτουργηθεß Ýνα κλßμα μεγÜληò Ýνιασηò, επτθε-
ιτκüιηιαò, αλλÜ kar αντßσιοτχηò φοθßαò, γταιß or
αρχτερεßò ερÝδτΖαν σκüυιμα το θρησκευιτκü φανα-
ιτσμü των Ε6ραßων kar το πÜθοò ιου üχλου, που α-
σχημονοýσε kar αυετλοýσε, ΧαρακτηρισττκÜ κατ
αποκαλυυιτκÜ σιοτχεßα ιου κλßματοò αυτοý εßνατ
αφ' ενüò η «προτßμηση» ιου πληθουò να ελευθε-
ρωθεß ο ΒαραθΒÜò αντß ιου Ιησοý kar αφ' ειÝρου ο
φüθοò ιου Γ¸τρου, ιου αγωντοιτκüιαιου αυτοý μα-

Η üßΙη κοτüστοσπ üχι μüνο ουδòμßο σχÝση

Εßχ€ μ€ δικαστικη διαδικασßο, οηηÜ
οντßστροφα συνιστοýσε διοσυΡμü τηò

θηιÞ, που προηγουμÝνωò σιην αυλß ιου ΚαßÜφα εß-
χε εξαναγκαστεß να αρνηθεß φετò φορÝò ιον ΔτδÜ-
σκαλο.
ΜπροσιÜ σ' αυιη την καιÜσιαση -που βÝΒατα ü-
xr μüνο ουδεμßα σχÝση εßχε με δτκασιτκη δταδτκα-
σßα, αλλ' ανιßσιροφα συντστοýσε δτασυρμü ιηò- ο
ΠτλÜτοò δτÝιαξε τη δημüστα μασιßγωση του Ιηοοý,
πτθανüτατα με την προσδοκßα üττ το θλτθερü αυτü
θÝαμα θα τκανοποτοýσε ιην επτθειτκüτηια του ü-
χλου kar θα ιον οδηγοýσε σιο να παραττηθεß ιηò α-
παßιησßò του yra θανÜτωσÞ του. Ομωò συνÝβη α-
κριθþò ιο αντßθετο. Το πληθοò üχτ μüνο δεν συ-
γκτνηθηκε απü ιη fασιßγωοη ιου Ιησοý, ολλÜ, υ-
ποκτνοýμενο απü ιο τερατεßο, Üρχτσε να απετλεß
ιον ΠτλÜιο κραυγÜΖονιαò üιτ «.. .εÜν ιοýτον απολυ-
σηò ουκ εr φßλοò ιου Καßσαροò, παò ο θαστλÝα εαυ-
ιüν ποιþν ανττλÝγετ τω Καßσαρτ,..» (ΙωÜwηò ΙΘ,
L2),
Με αυιÞ την τροπη üχτ απλþò εßχε καιαλυθεß
κÜθε ßχνοò δτκαστικηò επßφασηò, αλλÜ η κατÜσια-
ση εßχε πÜρετ τη μορφη ανοτχτηò, δημüσταò ανιτ-
παρÜθεσηò kar δταπραγμÜιευσηò μεταξý ενüò μαι-
νüμενου, αλλÜ kar μεθοδτκÜ κατευθυνüμενου ü-
χλου kar ενüò απετλουμενου φορÝα εξουσßαò, ιου
ΠτλÜτου, που αγωντωδþò προσυα8ουσε να γλττþ-
οετ αυü ιην εμπλοκη οιην οποßα εßχε παγτδευτεß,
Kar ιüτε πτα ο ΠτλÜτοò, Ýχονταò εξανιλησετ ιη δý-
ναμη ανιΙστασηò του, «ενΙψε ταò Χετραò ιου», αΠο-
φÜστσε ιη θαναττκÞ καταδßκη kar Ýδωσε και την ε-
ντολß τηò εκιÝλεσηò ιηò.
Η δταδτκασßα αυτÞ κÜνετ δραματτκÜ φανερü ιο
νοημαιτχü χÜσμα που υπηρξε μειαξυ τηò σιÜσηò
ιου Ιηοοý απü τη μτα μερτÜ και των δτωκτþν ιου α-
πü την Üλλη. ΣυγκεκρτμÝνα: ανÜμεσα οιη δτδα-
σκαλßα του Ιησοý kar το βαθυτατο υνευματτκü ιηò
νüημα, yra την πληρη τοüιηια ιων ανθρþπωγ ιηò
οποßαò μÜλτστα ιο περτεχüμενο δεν εξανιλεßτατ στο
σεΒασμü ιου Üλλου, αλλÜ περýαμβÜνετ kar ιην α-
γÜπη προò κÜθε Üνθρωπο, κατ αντßστροφα στην κυ-
ντκη ευιδßωξη ιων δτωκιþν ιου, ΕΒραßων kar Ρω-
μαßων, που αιÝβλεπε αποκλετσιτκÜ στη διαφυλαξη
με κÜθε μÝσον ιηò εξουσßαò ιουò. Το νοηματτκü δε
αυτü χÜσμα με καμτÜ λογτκÜ δεν μπορεß να εντα-
χθεß σε μτα δrkarrkn σχÝση kr Ýτοτ καιÜ κÜποτον
ιρüπο -ικüμη Kar τον πτο χαλαρü- δταλεκιτκÜ να
«γεφυρωθεß». Kr αυτü σημαßνετ üιτ η δταδτκασßα ε-

1Β
 ΤυπικÞ σπηλιÜ
βÜοη αποκαλυπιετατ ανýπαρκιη με νεüιερα σιοι- ταφÞò τηò
χεßα, που προÝκυψαν μεταγενÝστερα. Αυιü üμωò περιüδου του Β'
δεν συμΒαßνει σιην περßπιωση ιηò καλοýμενηò Ναοý, λαξευμÝνη
«δßκηò kar καιαδßκηò του Ιησοý». Σ' αυιÞν Ýλετπε σο βρÜΧο.
Διακρßνοιιται
εξ αρχηò κÜδε αποδετκττκη ΒÜση kar προκληττκÜ η
κυλιüμενη
κυρßαρχο σιοτχεßο δεμελßωσηò ιηò ßταν αποκλετ-
ταφüπετρο που
σιτκÜ kar μüνο τα συμφÝροντα kar or επτδτþξετò
κλεßνει την
τηò εξουσßαò.
εßσοδο, η κýρια
Η δßκη üμωò αυτη και η σχετικη απüφαση. πò- αßθουσο του
ραν ιου μειαφυστκοý νοηματοò που Ýχουν yra κÜδε τÜφου κοι η κüχη
πτσιü, υπüκετνται και οε μτα πολυ σοΒαρüιερη kar
μÝσα οτην οποßο
θαρυιερη απü ιη δικαττκη αποτßμηση, ouyKεKpr- τOπOθετοýσOν το
μÝνα υπÜγονιαι οιην κρßοη ιηò Ισιορßαò, ιηò οποß- νεκρü, Κüπωò
αò συντστουν ορüσημο. Στο πλαßοτο μταò τÝτοταò ε- Ýτσι πρÝπει να
ναιÝντσηò εßνατ ορθü, πιοτευω, να τοντστεß üττ με τα Þταν το
Θεßα ΠÜθη, ιων οποßων η σκηνοθετημÝνη δßκη kar εσωτερικü του
η σχειτκÞ απüφαση αποτελοýν αναφαßρετο στοτ- τÜφου του Ιησοý
χεßο, προσδßδειατ στη μειαφυστκη οχÝοη μεταξý (επüνω)
του χριοττανου και του Σωιηρα kar ιο πηγαßο ψυ-
χτκü, kar üχτ μüνο δεονιολογτκü, περτεχüμενο τηò,
αγÜπηò. Γταιß εßνατ ακρτSþò η αγÜπη που πλημ-
μυρßΖετ ιην ψυχη του πτστοý μπροσιÜ σιην Üκρα
ιαπεßνωση και στο οιαυρτκü μαριυρτο ιου Ιησοý, ωò

ߺ Κ€Ι¸Φ ßα §α Ýαταχ,Χτ Γ§€ ߧº¾ §m ναυ$mζ

Κ§3 §ºζ Κω §§ Χ§Κßºζ € Φι.,αÝαò" σξ§º1,{ §ßºΦ*α
§º §ξ§ rßK§ & €ιΚ §Κ ζ Χα § ιτραζ $Χαζ ßκηζ

νþπτον ιου εΒραßκοý Συνεδρßου και σιη συνÝχετα αυθüρμητη ανταπüδοση στη δτκÞ ιου αγÜπη προò
ενþπτον ιου ΠτλÜτου με καμτÜ λογτκη, ακüμη kar τον Üνθρωπο, η οποßα ιον οδηγησε και σιο μαρτυ-
ιην πιο οιεγνÜ ιυπτκÞ και κενη ουοßαò, δεν μπο- ριο αυιü. Ειστ με ια Ayra ΠÜθη, η αμοτΒαßα αγÜπη
ρεß να θεωρηθεß πρÜξη, Ýστω Kar Üσιοχηò, απονο- ανÜμεσα στον πτσιü και οτον ΘεÜνδρωπο αναδετ-
μßò δτκαßου. Αποιελεß οαφÝοιαιη περßπιωση ΒÜ- κνυεια1 σε κενιρτκü στοτχεßο, üχι μüνο τηò μετα-
ναυοηò Üσκησηò κυρταρχτκηò εξουσßαò, ιηò οποßαò φυστκηò, αλλÜ kar τηò ψυχτκηò οχÝσηò μεταξý
η αποτελεσματτκüιητα ετιτχετρηδηκε να εντσχυθεß ιουò. l
με ιο να ιηò προσδο8εß ο ετκοντκüò χαρακτηραò
μταò δßκηò. Εχουμε δηλαδη εδþ να κÜνουμε με μτα
Το σýμβολο τηò
περτΠτωση του τσιορτΚου Υνωσιου φατνομενου
«σκηνοθειημÝνηò δßκηò», η οποßα ωò τÝτοτα θρß- νÝαò θρησκεßαò
που αποτÝλεσε τη
σκειαι οτουò αντßποδεò τηò Ýννοταò τηò δτκατοοý-
νηò Kar yr' αυιü εßνατ κατ εχθρτκη προò αυιην. μεγαλýτερη
επανÜστοση
δεþν τηò
ra ιο λüγο αυιü δεν εßνατ κατ δυνατü να υ-
Ιστορßαò
παχθεß νοημαιτκÜ η αιüφαση που πÜρθηκε
με ιη δτεξαγωγη αυιηò τηò σκηνο8ετημÝνηò
δßκηò, σε οποταδηποιε Ýνδτκα μÝσα, Ýνα α-
πü τα οποßα εßνατ kar η αναψηλÜφηση. ΚÜ-
ιτ ιÝιοτο θα οηματνε την, αθÝληιη βÝθατα, ουνÝχτ-
ση ιηò σκηνοθεσßαò. Γταιß η αναψηλÜφηση, ωò
γνωστüγ προýποθÝτετ την ýπαρξη δßκηò kar δτκα-
σιτκηò απüφασηò, ιηò οποßαò üμωò η αποδετκιτκη

49
AroypIln» ».,
Christian Origins, Nrou ΤΖÝρσεß Fteiheitsbeuyegμng ßη der Zeit
L992 νοη Herodes, Κολονßα 1θ61
Μαýαßοò ο Ειηγγελιστýò,
«Αριοò Ζωηò» 2000
Εòòοη ρ,, Κητιηρυονε ο.,
Βκαυιν τ.ιιη., Cruciflxus sub Pontio Pilato, Wir haben ein Gese2!..,
Munster 1θθ7 Munster 1θθ7
Jean Ie theologien et son
evangiJe dans 1' eglise aιιcienne,
Parjs 1θ5θ Gηlι.ττ η,, Mazuo-nιMEE DE JESυS,
L' inteιx»retation Bible des
de Ια N.S. Jesus Christ: etudie dans Ie
Ceι.ττοη π.. origines chretiennes α nos jows, Saint Eyangile, sa uie dατιs Ι'
The sacred chain: α history of Paris 1θ67 ame fιdεΙε, Παρßστ 1θ13-14
the Jesus, Λονδßνο Ιθθ5
Gηορυττυτ Ζ.. Μκιτ ρ.,
CRηιηιòυRρι,τ., ºhe Caiaphas ºomb ßη Norfft Prozess Jesu, «Lexikon fur
The Death of Jesus, New York ºalpiot, Jerusalem, ι< Atigot», Theologie und Kirche», 1θθθ
1965 ΧΧΙ (1992)

CΗαηιπιηrοRτΗ J. Η,
The Messiah, First Princeton
Sπηιosium οη Judaism and
Μπ,η.ηαιrτοτ l.,
(ed.), Ητινòαι ιιη., Παηηλογßα, Αθηνα 1θ30
Die ZeIoten: Untersuchungen
zw judischen, ΝιυρΗeιιη ο. ι.,
The Gospel of Saint Mark,ºhe
Pelican Ne,w Testament
Commentaries. «Penguin
Books» Ltd, 19Β3

ΠnrιnιιlιxAHΔ Γ.χ.,
Ο Ιησοιη Χριστüò ωò ιστορικüν
πlßσωπον, εκδ. «Φοßντκοò»,
ΑθÞνα 1θ37

Σαπτερ» ο,π,,
Το ιστοριχü πlýσωπο του Ιησοý,
«Φτλßσιωρ» 199Β

Sòυυιτπτss τ.,
Problem der Sprache Jesu,
Jurich 1θ17

SòπτηrειτΖΕR Α,,
Geschichte d,er Leben-Jesu-
.E'orscftιrng 1θ33

Τπυη ò.- Ριοιοη ρ.τ.,

Gerichtsb arkeiÝ, « Reallexikon
fur Antike und Christentum»,
1θ77 (ι. 10)

Weuu J.\ry.c.,
ºhe life of Jesus ChIist, Λονδßνο
1955

0 Ιησοýò και το Ιερατεßο. Γκραβοýρα