Republic of the Philippines

7
Department of Education
Region VII, Central Visayas
Division of Cebu Province

Araling Panlipunan

ly
On
m
Ikaapat na Markahan – Modyul 2

ea
Ang mga salik at pangyayari, at

tT
kahalagahan ng nasyonalismo sa

en
pagbuo ng mga bansa sa Silangan at m
op
Timog Silangang Asya
l
ve
De
he
yt
db
te
es
aT
ph
Al

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
 Araling Panlipunan – Ikapitong Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikaapat na Markahan – Modyul 2: Salik, Pangyayari at Kahalagahan ng Nasyonalismo sa
Pagbuo ng mga Bansa sa Silangan at Timog-Silangang Asya
Unang Edisyon, 2021

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-
sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna ang pahintulot
ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang
sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

ly
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name, tatak o
trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay ng

On
karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot
sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang

m
karapatang-aring iyon. Ang anumang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot
mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

ea
Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anumang paraan

tT
nang walang pahintulot sa Kagawaran.

en
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Dibisyon ng Probinsya sa Cebu
SDS: Marilyn S. Andales

m
op
Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul
l
ve

Writer: Frederic N. Bejasa

De

Language Editors: Ava Charmaine L. Albino at Cathel Mae Q. Villahermosa

Content Editors: Ginalen Gicale at Virgilio C. Georpe
he

Proofreaders: Jonathan G. Jakosalem at Jean Ann T. Iway

Typesetter: Jannu B. Bartolo
yt

School Division Superintendent: Dr. Marilyn S. Andales, CESO V Assistant

db

Schools Division Superintendents:

Dr. Fay C. Luarez
te

Dr. Lorenzo M. Dizon

Dr. Anelito A. Bongcawil
es

Dr. Mary An P. Flores, CID-Chief

Mr. Isaiash T. Wagas, LRMDS
aT

Rosemary Oliverio, EPSvr-AP

ph

Inilimbag sa Pilipinas ng Department of Education–Division of Cebu Province

Office Address: IPHO Bldg., Sudlon, Lahug, Cebu City
Al

Telefax: (032)255-6405
E-mail Address: cebu.province@deped.gov.ph

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
 Alamin

Gabayan sa Pagkatuto: AP7KIS-IVc- 1.7

nasusuri ang mga salik at pangyayaring nagbigay –daan sa pag-usbong
at pag-unlad ng nasyonalismo sa Silangan at Timog Silangang Asya

Mga Layunin
Sa araling ito, inaasahang matutuhan ng mga mag-aaral ang sumusunod:

ly
 nabibigyang-kahulugan ang Nasyonalismo;

On
 nakikilala ang mga magigiting na lider sa Timog-Silangang Asya na nanguna sa
pag-usbong ng nasyonalismo sa kani-kanilang bansa;

m
 naipapaliwanag ang iba’t ibang anyo at manipestasyon ng nasyonalismo.
 nabubuo ang “graphic organizer” ng simulain o idelohiyang komunismo upang

ea
mabigyang linaw ang kaugnayan ng komunismo sa nasyonalismo sa Silangan at
Timog-Silangang Asya.

tT
en
Subukin

m
op
Gawain 1:
Panuto: Pagtambalin ang hanay A at hanay B.
l
Isulat ang titik ng tamang sagot sa inyong sagutang papel.
ve
De

Hanay A Hanay B

_____1. Bansang nahati dahil sa a. Karl Marx

he

ideolohiyang komunista b. Mao Tse Tung

_____2. Bansang mga partidong c. Politburo
yt

komunista na kalahok sa d. Komyun

db

pulitika e. Shogunista
_____ 3. Dahilan ng paglitaw ng f. Versailles
te

kaisipang nasyonalismo g. Europeo

_____4. Ang nagdala ng binhi h. Imperyalismo
es

ng nasyonalismo i. India
aT

_____5. Kasunduang nagbigay-wakas j. Korea

sa Unang Digmaang Pandaigdig k. Indonesia
ph

_____6. Ama ng Pilosopiyang Komunismo

_____7. Nagsulong ng Komunismo sa China
Al

_____8. Pinakamataas na sangay ng Partidong Komunista

_____9. Kooperatibang itinatag sa China alinsunod sa simulang Komunismo
_____10. Makalumang uri ng pamamahalang Hapon

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
 Balikan

Gawain 2:
Panuto: Kilalanin ang bawat larawan kung ito ay nabibilang sa Kolonyalismo o Imperyalismo.
Isulat ang inyong sagot sa sagutang papel.

ly
On
m
1.

ea
3.

tT
en
m
l op
4.
ve

2.
De

Tuklasin
he
yt

Gawain 3: Pag-isipan Mo!

Panuto: Pagtapat-tapatin ang mga bansa mula sa hanay A ang mga lider nito
db

namatatagpuan sa hanay B. Isulat ang titik ng tamang sagot sa sagutang papel.

Hanay A Hanay B
te

________________1. Philippines a. Chulalongkorn

________________2. India b. Kemal Ataturk
es

________________3. China c. Reza Pahlavi

________________4. Iran d. Sun Yat Sen
aT

________________5. Turkey e. Ho Chi Minh

________________6. Thailand f. Gandhi
ph

________________7. Vietnam g. Rizal

Al

Suriin

Nasyonalismo

Pagmamahal at katapatan sa sariling bayan o bansa ang isang kahulugan ng nasyonalismo.

Isa itong mahalagang impluwensiyang hatid ng pamamayani nito sa mundo. Ang nasyonalismo ay

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
 isang damdamin na naghahangad ng pambansang kaunlaran at kasarinlan. Isinaalang-alang nito
ang kapakanan ng bansa. Sa pampulitikang pananaw, nangangahulugan ito nang kusang pagkilos
laban sa anumang banta ng pananakop maging pangkabuhayan, pampulitika, at pangkultura.
Mahalaga ang damdaming ito sa pagpapanatili ng katatagan ng isang bansa o estado.
Maipamamalas sa iba’t ibang paraan ang kamalayang pambansa o damdaming nasyonalismo.

Ang nasyonalismo ay isa sa mga katangian ng kanluraning daigdig noong ika19 na dantaon.
Ang damdaming ito ay nakalikha ng pambansang pagkakaisa, kalayaan, at pagsulong. Ang
damdamin ding ito ang naging pangunahing dahilan ng mga pandaigdigang himagsikan – ang Una
at Ikalawang Digmaan. Sa hanay ng mga katutubong kinatulong sa pamamahala sa kolonya ng mga
kolonyalista, gayundin sa hanay ng mga nakapag-aral, lumitaw ang pangkat na may kakayahang

ly
manguna sa gawaing pampulitika, pang-ekonomiya, at pangkultura. Ilan sa kanila ang nakapagaral

On
sa Europa at naglantad sa mga ideolohiya ng nasyonalismo at sosyalismo. Kung tutuusin, nailalahad
ito sa mga karanasan nina Gandhi, Sun Yat-Sen, at Dr.Jose Rizal. Gayundin, ang matinding banta
sa pag-iral ng kanilang bayan ang nagbunsod sa iba pa upang itaguyod ang nasyonalismo. Kabilang

m
dito sina Kemal Ataturk ng Turkey, Reza Pahlavi ng Iran, at Chulalongkorn ng Thailand.

ea
Ang nasyonalismong Asyano sa panahong ito ay lumitaw at nabuo bilang isang anti-kolonyal
at anti-imperyalistang pagtugon sa kolonyalismo at imperyalismo. Maraming anyo ang

tT
nasyonalismo. Bawat bansa ay may pamamaraan upang maipakita ito sa pamamagitan ng sama-

en
samang pagkilos ng mga taong naaapi.

Mga Larawan ng Nasyonalismo

PILIPINAS
m INDIA
op
Pag-aalsa
• • Pagtatag ng Kilusang • Kaisipang Liberal ang batayan ng
l
Propaganda sa pangunguna ng nasyonalismo
ve

magigiting na Pilipinong • Pag-iral ng “passive resistance”

De

Propagandista tulad ni Dr. Jose • Pag-iral ng Pilosopiyang Hindu ang

Rizal, Marcelo H. Del Pilar at pinagbabatayan ni Gandhi
Mariano Ponce at iba pa.
he

• *Kaisipang liberal ang batayan ng

yt

nasyonalismo
TSINA JAPAN
db

• Kaisipang Komunismo ang batayan • Walang pagkiling na pakikipag-

ng nasyonalismo Ginagabayan ng ugnayan sa mga puwersang
kaisipan ng digmaang bayan
te

Kanluranin
• (people’s war)
Pagsasara ng Hapon sa daigdig sa
•
es

pangambang
maimpluwensiyahan ng dayuhan ang
aT

kulturang Hapones
ph

Unang nagpakita ng nasyonalismo ang mga Tsino sa mga Rebelyong Taipeng at Boxer.
Al

Ideolohikal ang naging batayan ng nasyonalismo sa China kung saan nabuo ang dalawang
magkasalungat na kilusan- ang demokrasya at komunismo. Modernisasyon ang naging
pangunahing reaksiyon ng mga Hapones sa harap ng imperyalismo at kolonyalismong Kanluranin.

Ang mga patakarang pang-ekonomiya na ipinatupad ng mga Dutch tulad ng culture system
at pagkontrol sa mga sentro ng kalakalan ay nagkaroon ng negatibong epekto sa kabuhayan ng
mga Indones. Nagsimula ang pakikibaka ng mga Indones noong 1825 sa isang pag-aalsa sa
pamumuno ni Diponegro. Habang nagaganap ang WWII, hinimok ng Japan ang mga namumuno sa
Indo-China na ideklara ang kalayaan. Pagkatapos ng WWII, nahati ang Vietnam sa 17th parallel

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
 (Hilaga at Timog Vietnam). Nauwi ang hidwaan sa digmaan. Nagwagi ang Hilagang Vietnam at
naging isang bansa na lamang ito noong 1975.

Ang pagpapahayag ng damdaming nasyonalismo sa Burma ay nagsimula noong 1900's sa

pamumuno ng mga edukadong Burmese na nakapag-aral sa loob at labas ng bansa. Nagpatuloy
ang pakikibaka ng mga Burmese sa pamamagitan ng mga rebelyon at pagtatatag ng mga
makabayang samahan.Umusbong ang mga middle class sa Pilipinas. Ang mga anak ng gitnang uri
ay nakapag-aral sa mga kilalang unibersidad sa Pilipinas at maging sa Espanya. Ang pagpapamalas
ng nasyonalismo ay pinasimulan ng mga Ilustrado at pinagpatuloy ng mga Katipunero.
Ang mga makabayang samahan ang nanguna sa pagpapamalas ng nasyonalismong
Indonesian. Ang paggawa ng Burma bilang isang lalawigan ng India ay hindi matanggap ng mga

ly
Burmese. Malaki ang epekto sa dalawang digmaang pandaigdig sa pag-unlad ng nasyonalismo sa
Indo-China. Ang pag-usbong ng gitnang uri ang naging daan upang simulan ang pagpapamalas ng

On
nasyonalismo ng mga Pilipino.
Isa pa ring maituturing na larawan ng nasyonalismo ang pagsiklab ng mga digmaang

m
pandaigdig. Sinasabing ang pagsibol ng nasyonalismo ang isa sa mga salik ng pagsiklab ng una at

ea
ikalawang digmaang pandaigdig. Bagaman laganap ang imperyalismo kung saan ang malalakas na
bansa ay naglalaban-laban sa pagsakop ng mga kolonya, tumindi naman ang kompetesiyon bunga

tT
ng nasyonalismo sapagkat ang isang bansa ay ayaw padaig at patalo sa iba.
Nasyonalismo ang naging pangunahing reaksiyon ng mga Asyano sa imperyalismo at

en
kolonyalismong Kanluranin. Iba't ibang lider ang lumitaw sa Silangan at Timog-Silangang Asya
para ihayag ang kanilang pagtutol sa mga dayuhang mananakop. Iba't iba din ang kanilang istilo
sa pakikipaglaban. Sa China, ideolohikal ang naging batayan - ang demokrasya at komunismo.
Modernisasyon naman ang naging pangunahing reaksiyon ng mga Hapones. Hati naman ang m
op
Timog-Silangang Asya - may nagpamalas ng marahas na nasyonalismo na nauwi sa rebolusyon
at may nakamtan ang kalayaan sa pamamagitan ng banayad at matahimik na pamamaraan.
l
ve

Pagmamahal at katapatan sa sariling bayan o bansa ang isang kahulugan ng nasyonalismo.

Maipamamalas sa iba’t ibang paraan ang kamalayang pambansa. Ang damdaming ito ay nakalikha
De

ng pambansang pagkakaisa, kalayaan at pagsulong. Ang mga kilalang tao tulad ni Dr. Jose Rizal
ng Pilipinas, Gandhi ng India, Sun Yat-Sen ng China, Ho Chi Minh ng Vietnam, Kemal Ataturk ng
he

Turkey at iba pa, ang gumising ng damdaming makabayan sa Asya. Ang kaisipang liberal at
komunismo ang batayan ng nasyonalismo sa Asya.
yt

Ang Komunismo
db

Ilan din ang kumapit sa kaisipan ng sosyalismo at komunismo bilang landas hindi lamang sa
pagpapalaya ng bansa kundi sa pagbubuo rin ng bagong sistemang panlipunan na magwawakas
sa pagsasamantala ng tao sa tao. Kabilang sa mga tumahak sa ganitong landas ang Tsina, Vietnam
te

at Hilagang Korea. Sa iba pang bayan, may mga kilusang pagpapalaya na pinangungunahan din ng
es

partidokomunista kabilang iyong sa Malaya, Pilipinas, Indonesia, at Burma. Hanggang ngayon, may
mga Partido komunista sa Hapon at India na kalahok sa pulitika ng mga bansang ito. Ang
komunismo ay nagsimula sa salitang “komun” na ang ibig sabihin ay pantay-pantay o
aT

pangkaraniwan at walang uri na nakahihigit sa kapwa tao. Tumutukoy din ito sa Marxist-Leninist na
doktrinang pulitikal, panlipunan at pangkabuhayan na gumagabay sa U.S.S.R. Nangangahulugan
ph

din ito ng sentralisadong sistemang pulitikal ng China, na dating U.S.S.R. at ang kanyang satellite
sa Silangang Europa.
Al

Sa kabila ng mga suliranin, nananatili ang ilang bansa sa pagtahak sa landas ng sosyalismo.
Nabuo ang tinaguriang komunistang bansa sa Asya tulad ng Tsina, Vietnam, at Hilagang Korea
makaraan ang mahabang panahon ng pakikipaglaban sa kolonyalista at imperyalista. Maging ang
ilang bansang lumaban sa kolonyalismo at imperyalismo ay nagkaroon ng mga partido-komunistang
nagtaguyod ng kalayaan at kaunlaran, ayon sa pananaw ng sosyalista at komunista. Kabilang dito
ang Pilipinas, Malaysia, Thailand, Burma, Hapon, India at Nepal.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
 Mga simulain ng ideolohiyang komunismo:
1. Walang uri ang tao sa lipunan;
2. Pantay-pantay ang lahat;
3. Pag-aari ng mga mamamayan at estado ang produksyon;
4. Tatanggap ang tao ng yaman batay sa pangangailangan;
5. Di prayoridad ang pakikipagkalakalan.

ly
Umusbong mula sosyalismo ang komunismo noong ika-19 na siglo na naging kilusan
pagkatapos ng himagsikang Ruso noong1917 pagkatapos ng ikalawang digmaang pandaigdig

On
itinatag ang ibang pang komunistang estado sa Silangang Europe – Poland, East Germany,
Czechoslovakia, Hungary, Romania, Bulgaria, Yugoslavia, Albania. Si Mao Tse Dong o kilala rin sa
tawag na Mao Tse Tung, ang nagsulong ng Komunismo sa China. Noong Oktubre 1, 1949, itinatag

m
niya ang pamahalaang komunista sa China sa ilalim ng People’s Republic of China. Itinatag din ang

ea
rehimeng komunismo sa Cuba, Vietnam, Laos, Cambodia at Afghanistan. Si Mao Tse Dong ang
tagapangulo ng Partido Komunista. Ang organisasyon ng pamahalaan ay binubuo ng 22 lalawigan

tT
at limang autonomong rehiyon. Politburo ang pinakamataas na sangay ng Partido Komunista.

en
Pagyamanin
m
op
Gawain 4:
Panuto: Lagyan ng tsek ang puwang na nasa unahan ng bilang kung ito ay nagpapahayag ng
l
damdaming Nasyonalismo at ekis naman kung hinde nagpapahayag ng damdaming
ve

Nasyonalismo.
De

________1. Pagtatrabaho sa ibang bansa

he

________2. Paggamit ng produktong lokal

________3. Pagbili ng mga produkto sa Subic
yt

________4. Pagbebenta ng mga illegal na druga

db

________5. Pakikipaglaban para sa karapatan

________6. Pagtulong sa paglilinis ng kapaligiran
te

________7. Pagsunod sa batas

es

Isaisip
aT
ph

Gawain 5:
Panuto: Punan ng nawawalang titik ang mga puwang upang maibabanghay ang mga
Al

salitang tinutukoy ng mga pahayag.

1. N_S_ _ N _ L_ S_O Damdamin ng pagiging makabayan

2. K_M_N_ _M_ Batayan ng nasyonalismo sa Tsina

3. L_B_R_L Kaisipang batayan ng nasyonalismo sa India

4. P_OP_G_ND_ Kilusang itinatag ng Pilipinas na nagpapamalas g pagiging makabayan

5. H_N_U Pilosopiyang pinairal ni Gandhi sa India

7

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
 Isagawa

Gawain 6:
Panuto: 1. Isulat sa loob ng Web ang mga kaisipan o simulain ng ideolohiyang komunismo.
2. Ipaliwanag ang kaugnayan ng ideolohiyang komunismo sa nasyonalismo ng
Silangan at Timog-Silangang Asya

ly
On
m
ea
tT
en
m
l op
ve
De

Sagot: _________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
he

_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
yt

_______________________________________________________________________
db

Tayahin
te
es

Gawain 7:
aT

Panuto: Basahing mabuti ang bawat pangungusap at titik lamang ang isulat sa inyong sagutang
papel.
ph

____1. Damdamin ng masidhing pagmamahal sa bayan.

A. Sosyalismo B. Nasyonalismo C. Imperyalismo D. Kolonyalismo
Al

____2. Batayan ng nasyonalismo sa Tsina.

A. liberalismo B. komunismo C. nasyonalismo D. pantay-pantay
____3. Nagtatag ng Komunismo sa China.
A. Ho Chi Minh B. Mao Tse Tung C. Stalin D. Lenin _
___4. Gumising ng damdaming makabayan ng mga Pilipino.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
 A. Dr. Jose Rizal B. Sun Yat Sen C. Mabini D. Kemal Ataturk
____5. Sa pangambang maimpluwensyahan ng dayuhan ang kulturang Hapones nagpatupad,
sila ng patakarang ___________.
A. Pagpapalakas ng kanilang bansa C. Humiwalay sa ibang bansa
B. Pagsasara ng mga daungan D. Pag-aalsa laban sa mga manakop

____6. Isang Pilosopiya ang pinagbatayan ni Gandhi ng nasyonalismo sa India.

A. Budhismo B. Hindu C. Taoismo D. People’s War
____7. Ang Komunismo ay nagsimula sa salitang _____________.
A. komunista B. komun C. kooperatiba D. ismo

ly
____8. Ang ibig sabihin ng komun ay ________________.
A. Pantay-pantay B. Pagkamakabayan C. Pangkabuhayan D. Sama-sama

On
____9. Pinakamataas na sangay ng partidong komunista.
A. Politburo B. Emperador C. Shogunato D. Zaibatsu

m
____10. Ama ng Pilosopiyang komunismo.

ea
A. Mao Tse Tung B. Karl Marx C. Chou En Lai D. Tanaka

tT
en
Karagdagang Gawain

m
G
G
op
Gawain 7:
Panuto: Tukuyin ang pangalan at bansa sa mga sumusunod na larawan. Piliin ang kasagutan
l
mula sa kahon.
ve
De

Jose Rizal Mao Tse Tung

he

Aung San Myanmar

yt

Sun Yat Sen Philippines Vietnam

db
te

Ho Chi Minh China

es
aT
ph
Al

1. ____________________ 2. ____________________

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
 3. ___________________________________ 4. _______________________________________

ly
On
m
ea
5.__________________________________

tT
Sanggunian

en
Mga Aklat / Artikulo
Grace Estela C. Mateo, Ph. D. . et al : Asya: Pag-usbong ng Kabihasnan (2008) (pahina 268275, 290-299, at
308-318) Mula sa web:

m
l op
ve
De
he
yt
db
te
es
aT
ph

Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Al

Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)

Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex Meralco Avenue, Pasig City,
Philippines 1600
Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-49
Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph

10

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.