You are on page 1of 24

9

2.0
ON
SI
ER
Nasusuri ang mga pangyayari, at
-V
S
LE
ang kaugnayan nito sa kasalukuyan
DU

sa lipunang Asyano batay sa


MO

napakinggang akda
ON
TI
RA
NE
GE
T
1S

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Filipino – Ikasiyam na Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan - Modyul 1: (F9PN-Ia-b-39) Nasusuri ang mga pangyayari, at
ang kaugnayan nito sa kasalukuyan sa lipunang Asyano batay sa napakinggang
akda
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring

2.0
magkaroon ng karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas.

ON
Gayunpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng
pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga

SI
maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng

ER
kaukulang bayad.

-V
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng S
LE
produkto o brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisyon, pelikula, atbp)
DU

na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon.


Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa
MO

paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-


akda ang karapatang-aring iyon. Ang anumang gamit maliban sa modyul na ito
ON

ay kinakailangan ng pahintulot mula sa orihinal na may-akda ng mga ito.


TI
RA

Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o


NE

ilimbag sa anumang paraan nang walang pahintulot mula sa orihinal na may-


akda ng mga ito.
GE
T
1S

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon


Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim : Diosdado M. Antonio

ii

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
BUMUO SA PAGSUSULAT NG MODYUL
Tagasulat: Irene G. Noval
Tagasuri: Anna Zhusette Z. Pintor
Tagaguhit: Irene G. Noval
Tagapag-ugnay: Dr. Necifora M. Rosales

2.0
Tagapamahala: Dr. Marilyn S. Andales, SDS, Cebu Province Division

ON
Dr. Leah B. Apao, ASDS, Cebu Province

SI
Dr. Mary Ann P. Flores, Chief, CID

ER
Mr. Isaiash T. Wagas, EPSVR, LRMDS Mrs.

-V
Araceli A. Cabahug, EPSVR, Filipino
S
LE
Department of Education – Region VII
DU

Office Address: IPHO Bldg. Sudlon, Lahug, Cebu City


MO

Telefax: (032) 255-6405


E-mail Address: cebu.province@deped.gov.ph
ON
TI
RA
NE
GE
T
1S

iii

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
2.0
ON
SI
ER
-V
S
LE
DU
MO
ON

Nasusuri ang mga pangyayari, at ang


TI

kaugnayan nito sa kasalukuyan sa


RA

lipunang Asyano batay sa napakinggang


NE

akda
GE
T
1S

iv

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Paunang Mensahe

Para sa mga Guro o Facilatator

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Filipino 9 ng Alternative Delivery


Mode (ADM) Modyul para sa araling Mga Akdang Pampanitikan sa Timog Silangang
Asya ( Ang Ama )

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga

2.0
edukador mula sa pampubliko institusyon upang gabayan ka, ang gurong
tagapagpadaloy, upang matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang

ON
itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili,

SI
panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

ER
Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa

-V
mapatnubay at malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kayahan, bilis
at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang mga
kasanayang pan-21 siglo habang
S
isinasaalang-alang ang kanilang mga
LE
pangangailangan at kalagayan.
DU

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang


MO

kahong ito sa pinakakatawan ng modyul:

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mag-


ON

aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at itala
TI

ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling
RA

pagkatuto.
NE

Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at gabayan ang mag-
aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa modyul.
GE

Para sa mag-aaral:
T
1S

Malugod na pagtanggap sa Filipino 9 ng Alternative Delivery Mode (ADM)


Modyul ukol sa Maikling Kwento ng Singapore. Ang modyul na ito ay ginawa bilang
tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral
habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitong madulutan ka ng mga
makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga dapat


mong matutuhan sa modyul.
Alamin

Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung ano na ang


kaalaman mo sa aralin ng modyul. Kung nakuha mo
Subukin

2.0
ang lahat ng tamang sagot (100%), maaari mong
laktawan ang bahaging ito ng modyul.

ON
Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral upang

SI
matulungan kang maiugnay ang kasalukuyang
Balikan

ER
aralin sa naunang leksyon.

-V
Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay ipakikilala sa
iyo sa maraming paraan tulad ng isang kuwento,
Tuklasin S
awitin, tula, pambukas na suliranin, gawain o isang
LE
sitwasyon.
DU

Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling pagtalakay


MO

sa aralin. Layunin nitong matulungan kang


Suriin
maunawaan ang bagong konsepto at mga
ON

kasanayan.
TI

Binubuo ito ng mga gawaing para sa mapatnubay at


RA

malayang pagsasanay upang mapagtibay ang iyong


Pagyamanin
NE

pang-unawa at mga kasanayan sa paksa. Maaari


mong iwasto ang mga sagot mo sa pagsasanay
GE

gamit ang susi sa pagwawasto sa huling bahagi ng


modyul.
T
1S

Naglalaman ito ng mga katanungan o pupunan ang


patlang ng pangungusap o talata upang aproseso
Isaisip
kung anong natutuhan mo mula sa aralin.

Sanggunian Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa paglikha


o paglinang ng modyul na ito.

vi

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang


marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel
sa pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing
napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.

2.0
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at

ON
sa pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.

SI
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang

ER
sagutin lahat ng pagsasanay.

-V
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito,
huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka S
LE
rin humingi ng tulong kay nanay o tatay, o sa nakatatanda mong kapatid o sino
man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim
DU

sa iyong isipang hindi ka nag-iisa.


MO

Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng


makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa
ON

kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!


TI
RA
NE
GE
T
1S

vii

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
ALAMIN

Panimula

Sa Modyul na ito, tayo’y maglalakbay sa Timog-Silangang Asya at sabay nating


pag-aaralan ang isa sa kanilang panitikan na may malaking impluwensiya rin sa uri ng

2.0
panitikan na mayroon tayo ngayon. Ilalahad ng aralin ang isang kuwento na tatalakay sa
suliraning kinakaharap ng isang ama sa pamilya at kung paano ito nakaaapekto sa

ON
sikolohiya ng mga anak.

SI
ER
Nilalayon ng Modyul 1 na masuri ang mga pangyayari at ang kaugnayan nito sa
kasalukyan sa lipunang Asyano (F9PN-Ia-b-39) .

-V
S
Sa pagtalakay ng mga aralin, ang mga mag-aaral ay inaasahang, LE
1. nasusuri ang mga tauhan at pangyayari sa akda at naiuugnay ito sa sarili
DU

2. nakabubuo ng sariling wakas ng kwento, at


MO

3. napapahalagahan ang tungkulin ng isang ama sa pamamagitan ng pagsulat ng


isang sanaysay.
N
IO
R AT
NE
GE
T
1S

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
SUBUKIN

I. Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan. Isulat sa sagutang papel ang titik
ng tamang sagot.

1. Bilang responsableng mamamayan, gumaganap tayo ng napakahalagang papel sa

2.0
pagprotekta sa kabataan sa kapahamakan. Ang mga sumusunod ay mga hakbang na

ON
maari nating gawin, maliban sa:

a. ipagbigay-alam sa mga may kapangyarihan/ otoridad kapag nakakita ng pang-aabuso.

SI
ER
b. hayaan ang mga magulang na magbigay solusyon sa problemang pampamilya.

-V
c. Tumugon sa pangangailangan nauukol sa kaligtasan ng mga kabataan.

2. Ang mga sumusunod ay nagpapakita ng pagiging responsableng magulang, maliban

S
sa:
LE
DU
a. nakapagbibigay sa mga pangangailangan ng pamilya ( pagkain, tahanan atbp.)
MO

b. paglalaan ng sapat na oras sa pamilya

c. pagdidisiplina sa bata sa nagawang pagkakamali sa pamamagitan ng pagpalo


N
IO

3. Ang mga sumusunod ay paraan upang matigil ang karahasan sa loob ng pamilya,
AT

maliban sa:
R

a. pagbibigay kamalayan sa miyembro ng pamilya na ang karahasan ay hindi sagot sa


NE

anumang problema.
GE

b. makipag-usap nang masinsinan hinggil sa mga bagay na di napagkakasunduan.

c. hayaang ipalabas ang nararamdaman sa anumang paraan kung ito ay


T
1S

makapagpapaluwag ng kanyang saloobin.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
4. Ang mga sumusunod ay nakatutulong sa pag-iwas sa karahasan sa loob ng tahanan,
maliban sa:

a. makipagsagutan kapag nadedehado.

b. unawain ang ugat ng galit at pag-iwas sa pagbubunton ng galit sa taong nakapaligid.

c. pag-iwas sa bisyo at iba pang banta sa kaayusan ng pamilya

2.0
5. ang mga sumusunod any susi sa pagpapanatili ng magandang relasyon sa loob ng

ON
pamilya, maliban sa:

a. maayos na komunikasyon sa bawat isa.

SI
ER
b. pag-unawa sa kalagayan ng bawat isa.

-V
c. pag-iisip sa sariling kapakanan.

II. Panuto: Alamin ang kahulugan ng mga sumusunod na salita upang maunawaan nang

S
husto ang kwentong “Ang Ama” gamit ang mathematical code. Ang bawat titik ay may
LE
katumbas na bilang. Hanapin lamang ang hinihinging bilang, pagsama-samahin at
DU

makukuha na ang kahulugan nito. Isulat ang iyong kasagutan sa sagutang papel.
MO

A=1 F=6 K = 11 P = 16 U = 21 Z = 26
B=2 G=7 L = 12 Q = 17 V = 22
N

C=3 H=8 M = 13 R = 18 W = 23
IO

D=4 I =9 N = 14 S = 19 X = 24
AT

E=5 J = 10 O = 15 T = 20 Y = 25
Halimbawa: Panibugho = 19+5+12+15+19 = S E L O S
R

1. PANAGHOY = 6. PAMUMUGTO=1
NE

16+1+7+8+9+8+9+18+1+16 6+1+13+1+13+1+7+1
GE

sagot: ___________________________ sagot: ____________________________

2. BULALAS = 7. KABALAKYUTAN=
T
1S

14+1+19+1+2+9 11+1+19+1+13+1+1+14

sagot: ___________________________ sagot: ____________________________

3. ALUIN= 8. NAGDADALAMHATI =
1+12+9+23+9+14 14+1+12+21+12+21+14+7+11+15+20

sagot: ___________________________ sagot: ____________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
4. NAGULUMIHAN= 9. NASISANTE = 14+1+20+1+14+7+7+1+12
14+1+7+21+12+21+8+1+14 sagot: ____________________________
sagot: ___________________________
5. PIGING = 10. PAGKAMUHI =
19+1+12+15+19+1+12+15 16+1+7+11+1+19+21+11+12+1+13
sagot: ___________________________ sagot: ____________________________

2.0
ON
SI
BALIKAN

ER
-V
Panuto: Punan ang graphic organizer ng mga bagay na nalalaman mo tungkol sa
Timog-Silangang Asya partikular sa mga bansang kabilang dito. Isulat ang iyong

S
kasagutan sa sagutang papel. Ang unang bilang ay sinagutan na para sa iyo.
LE
DU

Sa Singapore,
MO

ipinagbabawal ang
pagkain ng bubble gum.
N
IO

Mga Bagay na
Nalalaman ko
AT

Tungkol sa Timog
Silangang Asya
R
NE
GE
T
1S

Mga Tala para sa Guro


Basahin at ipaunawa nang mabuti ang mga panuto
sa bawat hakbang at gawain. Ipaalala sa mag-aaral na
gumamit ng hiwalay na papel sa pagsulat ng kanilang
mga sagot sa mga gawain. lahat ng sagutang papel at
mga proyektong nagawa ay ipapasa sa guro upang
mabigyan ng nararapat na marka.
4

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
TUKLASIN

I. Panuto: Sa iyong sagutang papel, lagyan ng tsek ( ⁄ ) pagkatapos ng bilang kung ang
mga sumusunod na larawan ay nagpapakita ng kanais-nais na katangian ng isang ama,
at ekis ( x ) kung hindi.

2.0
ON
SI
ER
-V
1. _________ 2.___________ 3. _________

S
LE
DU
MO
N

4.__________ 5.___________ 6.__________


IO
R AT
NE
GE

7.__________ 8.__________ 9. _________


T
1S

10.__________ 11.__________ 12. _________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
SURIIN

Panuto: Basahin nang mabuti ang teksto sa ibaba.

Ang Ama

2.0
(Isinalin sa Filipino ni Mauro R. Avena)
Magkahalo lagi ang takot at pananabik kapag hinihintay ng mga bata ang

ON
kanilang ama. Ang takot ay sa alaala ng isang lasing na suntok sa bibig na

SI
nagpapatulo ng dugo at nagpapamaga ng ilang araw sa labi. Ang pananabik ay sa

ER
pagkain na paminsan-minsa'y inuuwi ng ama - malaking supot ng mainit na pansit na

-V
iginisa sa itlog at gulay. Ang totoo, para sa sarili lang niya ang iniuuwing pagkain ng
ama, lamang ay napakarami nito upang maubos niya nang mag-isa; pagkatapos ay

S
naroong magkagulo sa tira ang mga bata na kanina pa aali-aligid sa mesa. Kundi sa LE
pakikialam ng ina na mabigyan ng kaniya-kaniyang parte ang lahat - kahit ito'y
DU

sansubo lang ng masarap na pagkain, sa mga pinakamatanda at malakas na bata


MO

lamang mapupunta ang lahat, at ni katiting ay walang maiiwan sa maliliit.


Anim lahat ang mga bata. Ang dalawang pinakamatanda ay isang lalaki,
N

dose anyos, at isang babae, onse; matatapang ang mga ito kahit na payat, at
IO

nagagawang sila lang lagi ang maghati sa lahat ng bagay kung wala ang ina, upang
AT

tiyaking may parte rin ang maliliit. May dalawang lalaki, kambal, na nuwebe anyos,
R

isang maliit na babae, otso anyos at isang dos anyos na paslit pa, katulad ng iba, ay
NE

maingay na naghahangad ng marapat niyang parte sa mga pinag-aagawan.


GE

Natatandaan ng mga bata ang isa o dalawang okasyon na sinorpresa sila ng


ama ng kaluwagang-palad nito - sadyang nag-uwi ito para sa kanila supot na puno
T

ng pansit guisado, at masaya nilang pinagsaluhan ang pagkain na hirap nilang


1S

ubusin. Kahit na ang ina nila'y masayang nakiupo sa kanila't kumain ng kaunti. Pero
hindi na naulit ang masayang okasyong ito, at ngayo'y hindi nag-uuwi ng pagkain ang
ama; ang katunaya'y ipinapalagay ng mga batang mapalad sila kung hindi ito

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
umuuwing lasing at nanggugulpi ng kanilang ina. Sa kabila niyo'y umaasa pa rin sila,
at kung gising pa sila pag-uwi sa gabi ng ama, naninipat ang mga matang titingnan
nila kung may brown na supot na nakabitin sa tali sa mga daliri nito. Kung umuuwi
itong pasigaw-sigaw at padabog-dabog, tiyak na walang pagkain, at ang mga bata'y

2.0
magsisiksikan, takot na anumang ingay na gawa nila ay makainis sa ama at umakit
sa malaking kamay nito upang pasuntok na dumapo sa kanilang mukha. Madalas na

ON
masapok ang mukha ng kanilang ina; madalas iyong marinig ng mga bata na

SI
humihikbi sa mga gabing tulad nito, at kinabukasan ang mga pisngi at mata niyon ay

ER
mamamaga, kaya mahihiya itong lumabas upang maglaba sa malalaking bahay na

-V
katabi nila. Sa ibang mga gabi, hindi paghikbi ang maririnig ng mga bata mula sa
kanilang ina, kundi isang uri ng nagmamakaawa at ninenerbiyos na pagtawa at

S
malakas na bulalas na pag-ungol mula sa kanilang ama at sila'y magtatanong kung LE
ano ang ginagawa nito.
DU

Kapag umuuwi ang ama ng mas gabi kaysa dati at mas lasing kaysa dati,
MO

may pagkakataong ilalayo ng mga bata si Mui Mui. Ang dahila'y si Mui Mui, otso anyos
at sakitin at palahalinghing na parang kuting, ay madalas kainisan ng ama. Uhugin,
N

pangiwi-ngiwi, ito ay mahilig magtuklap ng langib sa galis na nagkalat sa kaniyang


IO

mga binti, na nag-iiwan ng mapula-pulang mga patse, gayong pauli-ulit siyang


AT

pinagbabawalan ng ina. Pero ang nakakainis talaga ay ang kaniyang halinghing.


R

Mahaba at matinis, iyon ay tumatagal ng ilang oras, habang siya ay nakaupo sa


NE

bangko sa isang sulok ng bahay, namamaluktot nang pahiga sa banig kasama ang
GE

ibang mga bata, na di-makatulog. Walang pasensiya sa kaniya ang pinakamatandang


lalaki at babae, na malakas siyang irereklamo sa ina na pagagalitan naman siya sa
T

pagod na boses; pero sa gabing naroon ang ama, napapaligiran ng bote ng beer na
1S

nakaupo sa mesa, iniingatan nilang mabuti na hindi humalinghing si Mui Mui. Alam
nila na ang halinghing niyon ay parang kudkuran na nagpapangilo sa nerbiyos ng
ama at ito'y nakabubulahaw na sisigaw, at kung hindi pa iyon huminto,

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
ito'y tatayo, lalapit sa bata at hahampasin iyon nang buong lakas. Pagkatapos ay
haharapin nito at papaluin din ang ibang bata na sa tingin nito, sa kabuuan, ay ang
sanhi ng kaniyang kabuwisitan.
Noong gabing umuwi ang ama na masamang-masama ang timpla dahil

2.0
nasisante sa kaniyang trabaho sa lagarian, si Mui Mui ay nasa gitna ng isang
mahahabang halinghing at hindi mapatahan ng dalawang pinakamatandang bata

ON
gayung binalaan nilang papaluin ito. Walang ano-ano, ang kamao ng ama ay

SI
bumagsak sa nakangusong mukha ng bata na tumalsik sa kabila ng kuwarto, kung

ER
saan ito nanatiling walang kagalaw-galaw. Mabilis na naglabasan ng bahay ang ibang

-V
mga bata sa inaasahang gulo. Nahimasmasan ng ina ang bata sa pamamagitan ng
malamig na tubig.

S
Pero pagkaraan ng dalawang araw, si Mui Mui ay namatay, at ang ina LE
lamang ang umiyak habang ang bangkay ay inihahandang ilibing sa sementeryo ng
DU

nayon may isang kilometro ang layo roon sa tabi ng gulod. Ilan sa taganayon na
MO

nakatatanda sa sakiting bata ay dumating upang makiramay.Sa ama na buong araw


na nakaupong nagmumukmok ay doble ang kanilang pakikiramay dahil alam nilang
N

nawalan ito ng trabaho. Nangolekta ng abuloy ang isang babae at pilit niya itong
IO

inilagay sa mga palad ng ama na di-kawasa, puno ng awa sa sarili, ay nagsimulang


AT

humagulgol. Ang balita tungkol sa malungkot niyang kinahinatnan ay madaling


R

nakarating sa kaniyang amo, isang matigas ang loob pero mabait na tao, na noon di'y
NE

nagdesisyong kunin siya uli, para sa kapakanan ng kaniyang asawa


GE

at mga anak. Dala ng kagandahang-loob, ito ay nagbigay ng sariling pakikiramay,


kalakip ang munting abuloy (na minabuti nitong iabot sa asawa ng lalaki imbes sa lalaki
T

mismo). Nang makita niya ang dati niyang amo at marinig ang magaganda nitong
1S

sinabi bilang pakikiramay sa pagkamatay ng kaniyang anak, ang lalaki ay napaiyak

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
at kinailangang muling libangin. Ngayo'y naging napakalawak ang kaniyang awa sa
sarili bilang isang malupit na inulilang ama na ipinaglalamay ang wala sa panahong
pagkamatay ng kaniyang dugo at laman. Mula sa kaniyang awa sa sarili ay bumulwak
ang wagas na pagmamahal sa patay na bata, kaya madalamhati siyang nagtatawag,

2.0
"Kaawa-awa kong Mui Mui! Kaawa-awa kong anak!" Nakita niya ito sa libingan sa tabi
ng gulod - payat, maputla, at napakaliit - at ang mga alon ng lungkot at awa na

ON
nagpayanig sa matipuno niyang mga balikat at brasong kayumanggi ay nakakatakot

SI
tingnan. Pinilit siyang aluin ng mga kapit-bahay, na ang iba'y lumayo na may luha sa

ER
mga mata at bubulong-bulong, "Maaring lasenggo nga siya at iresponsable, pero tunay

-V
na mahal niya ang bata". Tinuyo ng nagdadalamhating ama ang kaniyang mga luha
at saka tumayo. Mayroong siyang naisip. Mula ngayon, magiging mabuti na siyang

S
ama. Dinukot niya sa bulsa ang perang ibinigay ng kaniyang amo sa asawa (na kiming LE
iniabot naman ito agad sa kaniya, tulad ng nararapat). Binilang niya ang papel-de-
DU

bangko. Isa man dito ay hindi niya gagastusin sa alak. Hindi na kailanman. Matibay
MO

ang pasiya na lumabas siya ng bahay. Pinagmasdan siya ng mga bata. Saan kayo
pupunta, tanong nila. Sinundan nila ito ng tingin. Papunta ito sa bayan. Nalungkot sila,
N

dahil tiyak nila na uuwi itong dalang muli ang mga bote ng beer. Pagkalipas ng isang
IO

oras, bumalik ang ama. May bitbit itong malaking supot na may mas maliit na supot sa
AT

loob. Inilapag nito ang dala sa mesa. Hindi makapaniwala ang mga bata sa kanilang
R

nakita, pero iyon ba'y kahon ng mga tsokolate? Tumingin silang mabuti. May supot ng
NE

ubas at isang kahon yata ng biskwit. Nagtaka ang mga bata kung ano nga ang laman
GE

niyon. Sabi ng pinakamatandang lalaki'y biskwit; nakakita na siyang maraming kahon


tulad niyon sa tindahan ni Ho Chek sa bayan. Ang giit naman ng pinakamatandang
T

babae ay kendi, 'yong katulad ng minsa'y ibinigay nila ni Lau Soh, na nakatira roon sa
1S

malaking bahay na pinaglalabhan ng nanay. Ang kambal ay nagkasiya sa pandidilat


at pagngisi sa pananabik; masaya na sila ano man ang laman niyon. Kaya nagtalo at

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
nanghula ang mga bata. Takot na hipuin ang yaman na walang senyas sa ama. Inip
silang lumabas ito ng kaniyang kuwarto.
Di nagtagal ay lumabas ito, nakapagpalit na ng damit, at dumiretso sa
mesa. Hindi dumating ang senyas na nagpapahintulot sa mga batang ilapat ang mga
kamay sa pinag-iinteresang yaman. Kinuha malaking supot at muling lumabas ng bahay.
Hindi matiis na mawala sa mata ang yaman na wari'y kanila na sana, nagbulingan ang

2.0
dalawang pinakamatanda nang matiyak na hindi sila maririnig ng ama. "Tingnan natin
kung saan siya pupunta." Nagpumilit na sumama ang kambal at ang apat ay sumunod

ON
nang malayo-layo sa ama. Sa karaniwang pagkakataon, tiyak na makikita sila nito at

SI
sisigawang bumalik sa bahay, pero ngayo'y nasa isang bagay lamang ang isip nito at

ER
hindi man lang sila napuna.

-V
S
LE
DU

PAGYAMANIN
MO

I. Panuto: Batay sa akdang “Ang Ama”, anu-anong katangian ng ama ang nagingibabaw
sa kwento? Patunayan ang iyong kasagutan sa pamamagitan ng paglalahad sa bahagi
N
IO

ng akdang nagpapakita nito. Isulat ang sagot sa sagutang papel. Ang unang bilang ay
AT

sinagutan na para sa iyo.


R
NE

Katangian / ugali ng ama Bahagi/ Pangyayaring nagpapatunay


Ang totoo, para sa sarili lang niya ang
GE

iniuuwing pagkain ng ama, lamang ay


1. makasarili
napakarami nito upang maubos niya nang
T

mag-isa
1S

2.

3.

10

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
II. Panuto: Maraming pangyayari sa akdang “Ang Ama” ang sumasalamin sa
kasalukuyang kalagayan ng ating lipunan at sa iba pang lipunang Asyano. Basahin ang
mga pangyayaring sa ibaba na halaw mula sa akda at pagkatapos ay maglahad ng
kaugnay na pangyayaring nagaganap sa ating sariling lipunan.

2.0
ON
“Pero hindi na naulit Sa ating lipunan,

SI
ang masayang maiuugnay ang

ER
okasyong ito, at ngayo'y pangyayaring ito sa
hindi nag-uuwi ng _________________________

-V
pagkain ang ama.” _________________________

S
LE _________________________
_________________________
DU

________
MO

_________________________
_________________________
_________________________
N

_____
IO

“Walang anu-ano , Sa ating lipunan,


AT

ang kamao ng ama ay maiuugnay ang


R

bumagsak sa
pangyayaring ito sa
NE

nakangusong mukha
ng bata na tumalsik ________________________
GE

sa kabila ng kuwarto.” ________________________


________________________
T

________________________
1S

____________

11

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
“Noong gabing Sa ating lipunan,
umuwi ang ama na
maiuugnay ang
masamang-masama
ang timpla dahil pangyayaring ito sa

2.0
nasisante sa ________________________
kaniyang trabaho sa ________________________

ON
lagarian.”
________________________
____________

SI
ER
-V
S
LE
DU
MO
N
IO

“Madalas na masapok Sa ating lipunan,


AT

ang mukha ng maiuugnay ang


kanilang ina.”
R

pangyayaring ito sa
NE

______________________
GE

______________________
______________________
T

______________________
1S

____________________

12

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
ISAISIP
Panuto: Kung ikaw ay bibigyang pagkakataon na baguhin ang magiging wakas ng
kwento, ano ang magiging wakas ng kwento? Isulat ang iyong bubuuing wakas sa
sagutang papel.

2.0
ON
SI
ER
-V
S
LE
DU
MO
N

ISAGAWA
IO
R AT

Panuto: Gamit ang Venn Diagram, paghambingin ang katangian/ gawi ng ama sa akda
NE

at ang iyong ama. Isulat sa gitnang bahagi ang kanilang pagkakatulad.bahagi ang
kanilang pagkakatulad.
GE
T
1S

13

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
TAYAHIN

Panuto: Bumuo ng kaisipan na naglalahad ng kahalagahan ng tungkulin ng isang ama

2.0
mula sa larawan sa ibaba. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.

ON
SI
ER
-V
S
LE
DU
MO
N
IO

KARAGDAGANG GAWAIN
R AT
NE

Panuto: Magsaliksik hinggil sa mga sumusunod na paksa. Isulat ang iyong kasagutan sa
sagutang papel.
GE

1. kahalagahan ng pagbuo ng desisyon


T

2. uri ng maikling kwento


1S

14

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
15
PAGYAMANIN
Katangian / ugali ng ama Bahagi/ Pangyayaring nagpapatunay
Ang totoo, para sa sarili lang niya ang
iniuuwing pagkain ng ama, lamang ay
1. makasarili
napakarami nito upang maubos niya
nang mag-isa
1S
T

2. lasenggo mapalad sila kung hindi ito umuuwing


lasing
GE

Madalas na masapok ang mukha ng


NE

3. abusado ( nanakit ng asawa at kanilang ina;


R

anak) Walang ano-ano, ang kamao ng ama


AT

ay bumagsak sa nakangusong mukha


ng bata na tumalsik sa kabila ng
IO
N

kuwarto.
4. determinadong magbago Binilang niya ang papel-de-bangko .
MO

Isa man dito ay hindi niya gagastusin


sa alak. Hindi na kailanman.
DU
Tuklasin Subukin II Subukin I
LE 1. Paghihirap

S
1. √ 2. nasabi 1. B
2. √ 3. aliwin 2. C
3. x 3. C

-V
4. naguluhan
4. x 5. salu-salu 4. A
5. x 5. C

ER
6. pamamaga
6. √ 7. kasamaan

SI
7. √ 8. nalulungkot
8. x 9. natanggal

ON
9. √ 10. pagkasuklam
10. x
11. √

2.0
12. √
SUSI SA PAGWAWASTO
Sanggunian
Mga Aklat at Iba pang Sanggunian
Lontoc, Nestor S. et.al, Pinagyamang Pluma 9. Quezon City, Phoenix Publishing
House Inc., 2015
Silverio, Julio F., Bagong Diksyunaryonng Pilipino-Pilipino. Mandaluyong City,

2.0
National Book Store, Inc., 1980

ON
Media/ websites/ Internet Sites

SI
http://clipart-library.com/clipart/n1952084.htm

ER
https://www.google.com/search?q=child+abuse&tbm=isch&ved=2ahUKEwjqrejW
8JTqAhUYA6YKHaLUAAIQ2-

-V
cCegQIABAA&oq=child+abuse&gs_lcp=CgNpbWcQAzoECAAQQzoFCAAQsQM
6AggAOgcIABCxAxBDUL8fWPotYIQ4aABwAHgAgAGWBYgBwR2SAQsxLjMuM

S
C4zLjEuM5gBAKABAaoBC2d3cy13aXotaW1n&sclient=img&ei=JlvwXuqCJpiGm
LE
AWiqYMQ&bih=608&biw=1366#imgrc=2glweGoIvqd_3M
DU

https://visme.co/blog/venn-diagram-template/
MO

photo credit: The National Guard <a


href="http://www.flickr.com/photos/33252741@N08/49233313771">Alaska
N

National Guard</a> via <a href="http://photopin.com">photopin</a> <a


IO

href="https://creativecommons.org/licenses/by/2.0/">(license)</a>
AT

https://www.google.com/search?q=father+hitting+son+clipart&tbm=isch&ved=2a
hUKEwjAzO__htbqAhVazYsBHUdtCM0Q2-
R

cCegQIABAA&oq=father+hit&gs_lcp=CgNpbWcQARgDMgIIADICCAAyAggAMgI
NE

IADICCAAyAggAMgIIADICCAAyAggAMgIIADoECAAQQzoFCAAQsQM6BwgAE
LEDEENQhfkCWOePA2DKqANoAHAAeACAAXOIAZUHkgEDNy4zmAEAoAEB
GE

qgELZ3dzLXdpei1pbWfAAQE&sclient=img&ei=tYYSX4CeEtqar7wPx9qh6Aw&bi
h=657&biw=1366#imgrc=0HiEAX3LiZyhLM
T
1S

https://www.google.com/search?q=bad+father+clipart&source=lnms&tbm=isch&s
a=X&ved=2ahUKEwjy2Le5iNbqAhUEfnAKHYi5CjUQ_AUoAXoECAwQAw&biw=
1366&bih=657

16

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV
2.0
ON
SI
ER
Para sa komento at katanungan, maaaring sumulat o
tumawag kay:

-V
Irene G. Noval
09231113755

S
irene.noval@deped.gov.ph LE
DU
MO
N
IO
R AT
NE
GE
T
1S

17

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

You might also like