A.

TÓM TẮT BẢN ÁN

* Bản án số 285/2009/HSPT ngày 23/12/2009 của Tòa án nhân dân tỉnh Bình Định;
Anh Cao Chí Hùng điều khiển xe ô tô khách của công ty TNHH vận tải Hoàng
Long chở khách đi từ Hải Phòng đến TP. HCM. Khoảng 19 giờ 45 ngày 30/4/2009
Hùng điều kiện xe ô tô nói trên lưu thông đến QL1D Km 4+900 P. Nhơn Phú, Quy
Nhơn với tốc độ 40km/h, đây là đoạn đường có vạch sơn liền nét giữa đường, anh
Hùng điều khiển ô tô lấn sang làn đường bên trái khoảng 2m15 khiến góc dưới bên
trái đầu xe ô tô tông vào xe mô tô do anh Hải điều khiển, hậu quả làm anh Hải chết tại
chỗ. Sau khi tai nạn xảy ra anh Hùng cùng công ty TNHH vận tải Hoàng Long bồi
thường cho gia đình anh Trần Ngọc Hải 40.000.000 đồng. Bản án hình sự sơ thẩm
tuyên anh Hùng 9 tháng tù giam và buộc công ty TNHH vận tải Hoàng Long bồi
thường cho chị Thủy số tiền 20.500.000 đồng, cấp dưỡng cho cháu Huy 350.000 đồng
(con anh Hải - sinh năm 2007) đến khi tròn 18 tuổi. Ngày 17/9/2009, chị Thủy kháng
cáo yêu cầu tăng hình phạt với bị cáo, không đồng ý nhận tiền cấp dưỡng hằng tháng
yêu cầu được nhận tiền cấp dưỡng một lần. Ngày 11/9/2009 anh Hùng kháng cáo yêu
cầu giảm nhẹ hình phạt. Tại phiên tòa chị Thủy còn yêu cầu bồi thường tiền mất thu
nhập 5 tháng và yêu cầu cấp dưỡng bà Trần Thị Bá (bác dâu nuôi của anh Hải). Quyết
định của Tòa án: chấp nhận yêu cầu kháng cáo của bị cáo, xử phạt anh Hùng 6 tháng
tù giam, không chấp nhận kháng cáo của đại diện hợp pháp của người bị hại, không
chấp nhận kháng cáo của bị đơn dân sự, giữ nguyên quyết định về việc bồi thường
thiệt hại của bán án sơ thẩm.
B. CÂU HỎI THẢO LUẬN
2.1 Vì sao đã có quy định của Điều 584 mà BLDS 2015 còn có thêm quy định của
Điều 600?
Theo nguyên tắc chung người nào gây thiệt hại cho người khác thì phải bồi thường
thiệt hại. Điều này được thể hiện rõ ở Khoản 1 Điều 584 BLDS năm 2015:
“Điều 584. Căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại
1. Người nào có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín,
tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi
thường, trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định khác.”
Và ở Điều 600 đây là một chế định đặc thù, quy định cụ thể, theo đó người bồi thường
không phải là người trực tiếp gây ra thiệt hại.
“Điều 600. Bồi thường thiệt hại do người làm công, người học nghề gây ra
Cá nhân, pháp nhân phải bồi thường thiệt hại do người làm công, người học nghề gây
ra trong khi thực hiện công việc được giao và có quyền yêu cầu người làm công,
người học nghề có lỗi trong việc gây thiệt hại phải hoàn trả một khoản tiền theo quy
định của pháp luật.”
Quy định của Điều 600 BLDS theo hướng bảo vệ lợi ích của người bị thiệt hại trong
việc yêu cầu bồi thường thiệt hại. Ngoài người gây thiệt hại bên cạnh đó còn xét đến
trách nhiệm của người sử dụng người làm công. Nhờ vậy, quy định cụ thể của Điều
600 BLDS năm 2015, mà lợi ích của người bị thiệt hại được bảo vệ tốt hơn.
2.2 Đoạn nào của bản án cho thấy Tòa án đã áp dụng các quy định về bồi thường
thiệt hại do người làm công gây ra?
Theo Bản án số 285/2009/HSPT có nêu:
Đoạn 3, phần Xét thấy: “Bị cáo là người lái xe thuê cho công ty TNHH vận tải Hoàng
Long, nên theo quy định của Điều 622 và Điều 623 của Bộ luật dân sự thì Công ty
TNHH vận tải Hoàng Long phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại do Cao Chí Hùng
gây ra trong khi thực hiện công việc được giao và có quyền yêu cầu Cao Chí Hùng là
người có lỗi trong việc gây thiệt hại phải hoàn trả lại một khoản tiền theo quy định của
pháp luật”.
Trong phần Quyết định: “Về bồi thường dân sự: áp dụng điều 42 BLHS; các điều
610, 612, 622, 623 của BLDS.
Buộc công ty trách nhiệm TNHH vận tải Hoàng Long phải có nghĩa vụ bồi thường
cho chị Nguyễn Thị Thu Thủy (đại diện hợp pháp của người bị hại Trần Ngọc Hải):
20.500.000đ ngoài số tiền 40.000.000đ đã bồi thường trước. Buộc công ty TNHH vận
tải Hoàng Long phải có nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi cháu Trần Nguyễn Đăng Huy – sinh
ngày 15/08/2007 mỗi tháng 350.000đ, thời điểm cấp dưỡng kể từ ngày 5/2009 cho đến
khi cháu Huy đủ 18 tuổi.”
2.3 Trên cơ sở Điều 600, cho biết các điều kiện để áp dụng các quy định về bồi
thường thiệt hại do người làm công gây ra.
Căn cứ theo Điều 600 BLDS 2015. Điều kiện để áp dụng các quy định về bồi thường
thiệt hại do người làm công gây ra:
Điều kiện phát sinh bồi thường thiệt hại:
- Có thiệt hại xảy ra trên thực tế:
- Có hành vi trái pháp luật: là hành vi xảy ra khi đang thực hiện công việc được
người sử dụng người làm công giao cho hoặc được người dạy nghề yêu cầu thực
hiện trong quá trình đào tạo nghề.
- Có mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật và tình huống xảy ra

2.4 Suy nghĩ của anh/chị về việc Tòa án vận dụng Điều 622 BLDS 2005 (nay là Điều
600 BLDS 2015) để buộc Công ty Hoàng Long bồi thường (đánh giá từng điều kiện
nêu ở câu hỏi trên đối với vụ việc được bình luận).
Việc tòa án vận dụng điều 622 để buộc công ty Hoàng Long bồi thường là hợp lý vì
đã dựa vào các điều kiện sau của Điều 622 để áp dụng các quy định về bồi thường
thiệt hại do người làm công gây ra:
Điều 622 BLDS 2005: Bồi thường thiệt hại do người làm công, người học nghề gây
ra.
“Cá nhân, pháp nhân và các chủ thể khác phải bồi thường thiệt hại do người làm
công, người học nghề gây ra trong khi thực hiện công việc được giao và có quyền
yêu cầu người làm công, người học nghề có lỗi trong việc gây thiệt hại phải hoàn
trả một khoản tiền theo quy định của pháp luật.”
Thứ nhất: Người gây thiệt hại phải là người làm công – anh Hùng là người lái xe
thuê cho Công ty TNHH vận tải Hoàng Long nên điều kiện này thỏa mãn
Thứ hai: Người bồi thường thiệt hại là cá nhân, pháp nhân và các chủ thể khác khi
người làm công của các chủ thể này gây ra thiệt hại. Trong vụ việc trên thì chủ thể
bồi thường thiệt hại do anh Hùng gây ra là Công ty TNHH vận tải Hoàng Long.
Thứ ba: Có thiệt hại xảy ra. Để áp dụng Điều 622 thì điều kiện thứ ba là phải có
thiệt hại phát sinh “trong khi thực hiện công việc được giao”. Thiệt hại trong vụ
việc trên là làm anh Trần Ngọc Hải chết ngay tại chỗ.
Thứ tư: Công việc được giao. Anh Hùng gây ra thiệt hại tính mạng cho anh Trần
Ngọc Hải khi thực hiện công việc liên quan đến việc làm công được giao là điều
khiển xe ô tô khách BKS: 16L – 3411 của Công ty TNHH vận tải Hoàng Long chở
khách đi từ Hải Phòng đến TP.Hồ Chí Minh